De Stellingwarver Schrieversronte is et belangriekste instituut veur tael, literetuur, geschiedenis, volkskunde en identiteit van Stellingwarf. Stellingwarf is een biezundere regio in Zuudoost-Frieslaand (NL), daor de meensken vanoolds Stellingwarfs praoten. Et Stellingwarfs is een vorm van Nedersaksisch.
Oonze administraosie is los op maendag tot en mit donderdag, van 9.00 tot 16.00 ure. Overleggen mit ere mitwarkers kan allienig nao tillefonische ofspraoke.
Tip: kiek ok es op oonze ere websteden www.stellingplus.nl en www.stellingia.nl! Woj' graeg vot-en-daolik weten wat een woord of uutdrokking uut et Stellingwarfs betekent? Klik dan ditte an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.


Psalm 8 in et Stellingwarfs

Kommende zundag 26 meie is et bekende Kwartettekoar van Hindrik van der Meer veur de 25ste keer in aktie in et kader van de ’Ofscheidstoernee’ van Hindrik, die veurig jaor 80 wodde. Et koor is now over de helte van 44 optredens in karken overal in de perveensie.
Now zundag is et koor, mit begeleiding van fluite, klarinet, fagot en piano om 9.30 uur in de Deupsgezinde karke van Wolvege. Biezunder is dat dan ok een psalm in et Stellingwarfs zongen wodt. ‘Elke tael het et recht om heurd en spreuken te wodden’, is et devies van et koor. Niet alliend et Nederlaans en et Fries dus, mar krek lieke goed ok et Stellingwarfs. Om dat te onderstrepen zingt et koor mit en veur de Stellingwarvers Psalm 8 in die tael. Veerder staot de ni’je Friestaelige bundel “Hertslach” op et pergramme.

Psalm 8

Jow naeme, Heer, wodt prezen hier op eerde,
jow majesteit, Heer, is van grote weerde.
De kiendermonden numen Jow as Heer;
Jow vi’janen en strieders bin niet meer.

Zie ik de hemel mit zien goolden lochten:
wat is de meenske dat Jow him bedochten?
Jow maekten him krapan een engel liek
en kroonden him as keuning van jow riek.

De meenske heerst, hi’j het alles in hanen:
schaopen en ossen, beesten van de lanen.
Voegels en vissen, dieren uut et meer.
Wi’j priezen hier op eerde Jow, o Heer.



De Ovend van april 2019 is d’r

De Ovend van april 2019 is d’r al weer een dag of wat. Et gaot om de 47ste jaorgaank no. 2. Verhaelen leveren Tuller, Jaap Sikkema, Kjest Herder, Rob Zethoven en Freddie de Vries. Veul ni’js geft de redaktie, en die kikt ok nog even weeromme naor de onderwiesweken op De Heidepolle, de boekeprissentaosie van schriever Harmen Houtman en niet in et laeste plak de film ‘Daor klept de klokke weer’. Ok de tekst van et filmlied is opneumen. ‘Geleuf en ongeleuf in de Stellingwarven' is een interessaant stok van Carol Klok. De redaktie schrift veerder over plannen veur een ni’j Stellingwarfs radiopergramme en netuurlik is d’r een persoonlik ‘veuroffien’ van redakteur Jan Koops. ‘De Ovend’ – uniek Stellingwarfs tiedschrift, abonneer je!


Kursisten Stellingwarfs naor netuurgebied De Delleboeren

Mit een unieke exkursie naor netuurgebied De Delleboeren wodde maendagaovend 15 april 2019 de kursus 'Stellingwarfs veur beginners' ofsleuten. Exkursieleider was netuurman Freddie de Vries van Hooltpae, die dit gebied van It Fryske Gea op zien doempien kent. Onderwegens deur dit unieke gebied vertelde De Vries over veul biezunderheden van dit prachtige stokkien Stellingwarf, waor bi’jglieks hier en daor nog oolde slingerbochten van de revier De Kuunder weeromme te vienen binnen. En dat bi’j een weelde van heidevelden, mooie paeden, bluuiende krentebomen, ansprekende oolde ieken, gaegelpollen, slee- en meidoorn, en netuurlik veul interessaante voegels, zoas de gele muske.
De kursus zels wodde dit jaor holen in de biebeltheek van Wolvege. Elf meensken deden mit. De netuurexkursie was toegelieke et mement dat de kursisten een ‘Bewies van mitdoen’ uutrikt kregen. De kursusleiding beston et veurbi’je kursusjaor uut Henk Bloemhoff (Oosterwoolde) en Mark van Veen (Wolvege). Et doel is dat de beginnerskursus in november opni’j uut aende gaon zal, et plak waor dat wezen zal is op dit mement nog niet bekend.




Op de eerdere foto, veuran, v.l.n.r.: kursisten Miranda van der Vegt, Elizabeth Bergsma, Marian Jansen, Afra Wamsteker; boverste riegel v.l.n.r. kursusleider Mark van Veen; kursisten Jan Mulder, Wesley Veen, Johan Jansen, Roelof Bakker, Albert Slagter; SSR-bestuurslid (siktaoris) Hendrik Fokkema en kursusleider Henk Bloemhoff. Kursist Bertus v.d. Akker was verhinderd.


Alle leerlingen Comprix College slaegden!

Deensdagmorgen 9 april deden zeuven leerlingen van et Comprix College uut Oosterwoolde examen Stellingwarfs bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop. Naodat ze et oflopen seizoen bi’j juf Ageeth Bos lessen Stellingwarfs volgd hadden, wodden ze deur Grietje Bosma (Sunnege) en Schrieversrontedirekteur Sietske Bloemhoff toetst op heur mondelinge en schriftelike gebruuk van et Stellingwarfs.

Verteltasse
Belangriekste onderdiel van et mondelinge examen was et prissenteren van een deur de leerlingen ontwikkelde verteltasse. Et doel van die tasse is dat de leerlingen mit naeme jongere kiender in de kunde kommen laoten kunnen mit et Stellingwarfs. De inhoold van de tassen weren daorveur ok uutperbeerd bi’j kleuters op schoele, en daor dee blieken dat de tassen arg goed veur heur doel geschikt binnen. Bi’j de Stellingwarver Schrieversronte verbaosden ze heur daor hielemaole niet over, want de leerlingen hadden et tiptop veur mekeer. Ien van de groepies hadde in heur verteltasse mar liefst veur vier verschillende onderdielen zorgd: een verhael over de boerderi’je ‘Dierevrunden’, een memoriespullegien, een kleurplaete en een prachtig lied dat ze vol enthousiasme mit mekeer zongen.

Woordkaorties
Et schriftelike pat beston uut een diktee en et schrieven van zinnegies n.a.v. een twintigtal woordkaorties. Ok die beide opdrachten wodden hiel goed maekt, zodat alle leerlingen veur heur examen slaegden. Van SSR-direkteur Sietske Bloemhoff kregen ze daoromme een certifikaot uutrikt én et boek ‘Sprokies van Grimm in et Stellingwarfs’.


Slim Stellingwarfs; streektael veur cognitief telent en meer interessaante bi’jdregen in ni'jste Ovend: 47-1, feberwaori 2019

‘Slim Stellingwarfs; streektael veur cognitief telent’, dat is een slim interessaant artikel deur Ageeth Bos over heur klasse van schraandere kiender die geern wat meer leren willen. Et gaot om telentvolle basisschoeleleerlingen in et kader van Passend Onderwies – een arrangement mit veul ommedaenken veur de persoonlike ontwikkeling van kiender, naost de uutdaeging op et gebied van leren. Iene van de uutdaegings in de laeste twie jaor is om et lezen, schrieven en praoten in een vremde tael te leren. In dit geval is keuzen veur et Stellingwarfs. Et waoromme en hoe wodt in dit biezundere artikel meraokelse mooi uut de doeken daon. Veerder lezen kan… in De Ovend van feberwaori dus. Daorin is vule meer te lezen – an gedichten, verhaelen en ni’js. Attie Nijboer praot mit dokter Rob Zethoven, ok over ‘schrieven en blieven’, de redaktie gaot in op rouwdiensten in et Stellingwarfs - zoks tegere mit Jan Koopman en Jan Koops, de redaktie vertelt over et ni’je boek van Harmen Houtman: ‘As ik kiezen moch…’ en over ‘Schreeuw’ as beste Stellingwarver lied 2018, Harmen Houtman komt in disse Ovend mit de verhaelen ‘Vliering’ en ‘De brune beurs’, Carol Klok vertelt over de Noordwooldiger Johan Eilerts de Haan, ontdekkingsreiziger in Suriname,Kjest Herder komt mit de vertelling ‘Oebele’, Kees Koopstra komt mit et verhael ‘Associaosie’ en ‘Beestevellen’ is et ‘faobelachtig verhael’ van Jaap Sikkema. Jan Haveman staot in een redaktioneel zunnegien omreden hi’j lange jaoren veur de Stellingwarver Schrieversonte bestuurslid bi’j SONT was, en we lezen van kursisten en heur ofsluting van de beginnerskursus in de Biebeltheek Wolvege. ‘Et kenon’ is de titel van et stripverhael ‘Otto, heer van Buil’, deur Frank Spijkers. ‘De ezel in mi’j is et gedicht van Koosje Hornstra in disse Ovend. Nog gien lid? Nog gien abonnement dus? Now dan toch. Gauw doen, interessaant genoeg én ie steun oonze mooie, iewenoolde tael d’r mit!


‘Gloepens mooie leedkes’: songfestival eupen ok veur aandere Nedersaksen as Twenten

Gevulige lieties, poëzie mit een bosschop, mitzingers en meer: et kan allegere op et twiede Twentse Songvestival op zundag 30 juni in et Eupenlochtmuseum in Ootmarsum. Muzikaol telent kan him nog opgeven om mit te doen. Begin meie bin de veurrondes. Alle info staot op www.twentssongfestival.nl. Kom ie graeg om te luusteren op 30 juni? Meer info is te vienen op www.openluchtmuseumootmarsum.nl of info@openluchtmuseumootmarsum.nl.


Jong en oold geneut van film

Een volle theaterzael van ’t Buurthuus in Noordwoolde; dat leverde de eerste vertoning van de Stellingwarver film ’Daor klept de klokke weer’ in Stellingwarf op. Jong en oold kwam op disse biezundere aovend of, en iederiene die mitdaon hadde of die uut belangstelling kommen was, bleek nao ofloop slim onder de indrok te wezen van de kwaliteit van de film daor speulders, figuraanten en skriptschriever-regisseur Thomas Rovers en zien opnaemeploeg mit mekeer veur zorgd hadden.
De aovend was liekewel al veur de vertoning fleurig uut aende gaon in de smoeke foyer van ’t Buurthuus. Dat kwam niet in et laeste plak deur et hoge reüniegehalte, mar zeker ok deur de middelieuwse sfeer daor et duo Marianta (Marita Kruijswijk en Marian Nesse) muzikaol veur zorgde.

Onderwies
Schrieversronteveurzitter Klaas van Weperen gaf in zien eupeningswoord et belang van dit soorte van projekten an veur et Stellingwarfs. Hi’j gaf ok an dat d’r de laeste tied hiel arg veul positief ommedaenken en belangstelling is veur et Stellingwarfs, veural ok veur et Stellingwarfs binnen et onderwies. Ok de film ‘Daor klept de klokke weer’ is mit naeme bedoeld veur et (vervolg)onderwies. An lesmateriaol en speciaole warkwinkels heurende bi’j de film wodt de kommende tied warkt, zodat de prissentaosie van de film an de schoelen laeter dit jaor wezen zal.

Roerige geschiedenisperiode
Tiedens et dri’jen van de film koj’ in de zael een spelde valen heuren, zo stille was et. Jong en oold geneut bi’j et zien van et filmverhael over een roerige periode in de Stellingwarver geschiedenis. Et gaot om de tied rond 1500 doe Stellingwarf zien vri’jhied, nao veul striederi’je, veurgoed kwietraeken zol en bi’j Frieslaand indield wodde. De film is baseerd op et boek ‘Daar klept de klok weer’ dat onderwiezer Hendrik Hoogeveen in 1949 schreef, en dat vuuftig jaor laeter deur Hans Koopmans, ok onderwiezer, in et Stellingwarfs vertaeld wodde.

Mit mekeer
An et aende van de aovend bedaankte Schrieversrontedirekteur Sietske Bloemhoff iederiene die him op wat veur meniere dan ok inzet hadde veur de film van hatte daorveur. ‘Et was een meraokels mooie tied die we mit mekeer hadden. En mit mekeer hebben we zorgen kund veur disse prachtige film. In de tied dat ik bi’j de Schrieversronte wark is dit misschien wel de aldermooiste aktiviteit veur mi’j west an now toe,’ zo leut ze weten. Bloemhoff benaodrokte ok de geweldig grote inzet van de heufdrollespeulders Emma Winter, Lute Wedekind, Dirk Nijk en Evert Pultrum, en die van Thomas Rovers en eerste regie-assistent Marco Reekers. Emma Winter kreeg extra ploempies uutdield, want zi’j zingt in de film ok nog es et prachtige ‘Lied van Stellingië’ (tekst Henk Bloemhoff, meziek Robert Lanting). Tot slot fielseteerde Klaas van Weperen Sietske Bloemhoff omreden ze disse maond 35 jaor in dienst is bi’j de Stellingwarver Schrieversronte.

Film naor de dörpen
De kommende tied zal de film in een flink tal dörpen in Stellingwarf vertoond wodden. Bi’j die vertonings zullen mitwarkers en/of speulders an en in de film uutleg geven over hoe de film tot staand kommen is, mar ze zullen grif ok over heur eigen, soms smeuiige, erverings tiedens de opnaemedaegen vertellen.


Heidepolle slöt weken mit teniel of

Basisschoele Heidepolle in Wolvege sleut gister heur projekt Meertmaond – Streektaelmaond feestelik of. Dat gebeurde deur een geweldig mooi optreden van alle leerlingen van groep zesse. Die groep hadde, tegere mit heur meester, hiel hadde warkt an een Stellingwarfstaelig tenielstok, daor ze niet alliend alle rollen in speulden, mar ok zels zorgden veur et dekor en alle neudige rekwisieten. Veur et tenielspeulen kregen ze deskundige adviezen van regisseur Nelie Mulder-Winter van Wolvege. Et verhael ‘Et sprokien’, van schriever Jaap Sikkema, ok uut Wolvege, wodde speciaol veur de schoele ommewarkt tot een tenielstok deur de Stellingwarver Schrieversronte. Et tenielstok wodde veur de schoele op film vaastelegd deur Andries van der Veen, ok uut Wolvege.
Dat et speulen en et verhael arg goed ansleugen was wel te marken an de reakties van et pebliek. Dat beston uut de leerlingen van de jongste groepen die van et begin of tot et aende van et stok zo stille weren as moesies. Een hiel groot komplement dus, dat nao aofloop nog es benaodrokt wodde deur Jaap Sikkema en Schrieversrontedirekteur Sietske Bloemhoff.


Streektaelweken Basisschoele De Heidepolle in Wolvege: ien en al anbod in et Stellingwarfs

Maendag 4 meert gongen op basisschoele De Heidepolle in Wolvege twie streektaelweken uut aende in et kader van Meert-Streektaelmaond. Tiedens de beide weken is d’r veural ommedaenken veur de Stellingwarver tael, mar ok veur de eigen streekkultuur. In een goeie wisselwarking mit de schoele zorgde de Stellingwarver Schrieversronte veur een achttal aktiviteiten, waor een achttal kenners van de tael en kultuur an mitwarken.
Op de eerste morgen vertelde taelkundige Henk Bloemhoff – schriever van et Stellingwarfs Woordeboek en jaorenlaank streektaelfunktionaoris – over et Stellingwarfs, de aachtergrond en de biezunderheden daorvan. Dat dee hi’j veur de leerlingen van groep 4 t/m 8. Femmie van Veen las veur in groep 3 uut et boek ‘De hollebomebos’, over o.e. de vervelende streken van de hekse Krakkemikka. Bi’j beide onderdielen is zorgd veur verwarkingsmateriaol.

Piepmoes en Muske Tiemen
Op deensdag 5 meert wo’n speciaol schreven verhaelties over Piepmoes verteld in groep 1 en 2, en gaot groep 6 an de slag mit een tenielstokkien in et Stellingwarfs. De dag d’r op gaot disse groep, onder deskundige leiding van Nelie Mulder-Winter, an de slag mit et oefenen d’r van. Veur dit onderdiel wodde een verhael van Jaap Sikkema ommewarkt tot een tenielstok.
Op 5 meert vertelt Christine Mulder in de groepen 4, 4/5 en 5 over heur wark as schriefster; in et biezunder over et kienderboek ’Muske Tiemen’. Niet alliend over de verhaelties, mar ok over de illestraosies die ze zels veur et boek maekte.

Johan Veenstra
Ok Johan Veenstra gaot naor de groepen 4, 4/5 en 5. Van him bin d’r mar liefst 28 boeken verschenen, en de leerlingen gaon him om die reden interviewen. Johan Veenstra vertelt ok over zien vertaeling van ‘Pake en Beppe Pluus’, een Nijntje-boekien in et Stellingwarfs.

De netuur in en foto’s
Groep 6/7 gaot op 6 meert op netuurexkursie mit netuurkenner Freddie de Vries. Veurofgaonde an de exkursie lat de auteur van et ‘Stellingwarfs Voegelboek’ eerst een PowerPoint zien, die hi’j speciaol ontwikkelde veur disse morgen. Op diezelde dag komt fotograaf Lenus v.d. Broek an groep 8 vertellen over et maeken van foto’s. Disse les is een veurbereiding op een biezundere kultuurhistorische exkursie op 7 meert.

Volksverhaelen en kultuurhistorische exkursie
Op 7 meert gaot groep 7 an de slag mit Stellingwarver volksverhaelen. Daorveur kriegen de leerlingen een film te zien over et ontstaon van De Lende, zoas dat lange leden warkelik gebeurde, mar ok hoe et neffens twie Stellingwarver volksverhaelen gebeurd wezen zol. Ok bi’j dit lesonderdiel bin een peer lesopdrachten ontwikkeld.
Geert Lantinga, Lenus v.d. Broek en Grietje Bosma-Dijkstra gaon op diezelde dag een kultuurhistorische kuier deur Wolvege maeken. Kenner van Wolvege Geert Lantinga het veur disse dag een speciaole route uutstippeld. De leerlingen van groep 8 gaon an de haand daorvan bekieken wat zi’j now van belang vienen om zunig mit te wezen en om te beweren veur meensken die over een hiele poze in Wolvege wonen zullen. Van die gebouwen, straoten, biezundere plakken of netuur maeken ze onderwegens foto’s. De weke d’r op gaot de groep o.l.v. Grietje Bosma en Geert Lantinga een verslag schrieven. Et doel is dat een tal van die verhaelen mit foto’s ok warkelik publiceerd wodden zullen.


Harmen Houtman in et volle locht: biezundere boekeprissentaosie

De 68ste jaordag van Stellingwarver schriever Harmen Houtman zal hi’j grif niet gauw vergeten! Datzelde gelt ok veur alle meensken die vri’jdagmiddag 22 feberwaori die jaordag mitvieren konnen. Want naodat iederiene mit mekeer veur de jaorige zongen hadde, verscheen in et MFC ‘De ni’je stienze’ van Ni’jhooltpae ok et ni’jste boek van Houtman ‘As ik kiezen moch…’.
Et eerste exemplaor rikte de schriever uut an Ype Dijkstra uut Oosterwoolde. Dat gebeurde mit naeme omdat Houtman altied veul bewondering en respekt had hadde veur de wieze waorop Dijkstra negen jaor veurzitter was van de Stellingwarver Schrieversronte.

Ontroerend
Ype Dijkstra gaf an dat hi’j slim wies was mit et boek, en gong vervolgens in op de verhaelen die in ‘As ik kiezen moch…’ opneumen binnen. Dat kon, omreden hi’j van teveuren deur de uutgeveri’je van de Schrieversronte in de gelegenhied steld was om et boek te lezen. ‘Et is veural een hiel ontroerend boek wodden,’ zo gaf Dijkstra o.e. an. ‘Jow hebben daor niet alliend op een hiele mooie en gevulige wieze in verteld over jow jaoren thuus bi’j jow oolden in Ni’jhooltpae, mar bi’jglieks ok over de biezundere reizen die jow tegere mit jow vrund maekten.’ De oold-veurzitter van de SSR gaf daorbi’j een peer veurbeelden van de verhaelen uut mit naeme et eerste pat van et boek.

Lied ‘As ik kiezen moch…’
De middag was om drie ure eupend deur de Schrieversronte-veurzitter van now, Klaas van Weperen. Van Weperen gaf an dat et een drokke weke west hadde bi’j zien klub, ommes de aovend d’r veur was de première van de film ‘Daor klept de klokke weer’. Ok Van Weperen hadde et boek al even lezen kund, en ok hi’j was onder de indrok van de inhoold van et boek.
Harmen Houtman kwam netuurlik zels ok an et woord. Hi’j vertelde over hoe hi’j, naodat hi’j een periode aenlik alliend mar gedichten en liedteksten schreven hadde, de draod van et schrieven van verhaelen weer opnam in 2011. Veur et schoft las Houtman et verhael ‘De laeste jurk’ uut et ni’je boek veur. Veur et schoft trad ok Lammy Bruyns op en zong een tal lieties mit teksten van Houtman, heurzels begeleidende op de akkordeon. Speciaol veur de middag was et verhael ‘As ik kiezen moch…’ deur Houtman ok in dichtvorm schreven, en Lammy Bruyns brocht dit lied op een ingetogen en gevulige wieze.

Speciaol verhael van Johan Veenstra
Nao et schoft weren d’r twie biezundere bi’jdregen. Zo vertelde kollega-schriever Johan Veenstra een speciaol schreven verhael veur disse middag over veul gebeurtenissen die hi’j tegere mit Houtman mitmaekt hadde. En dat weren d’r hiel wat, want Veenstra en Houtman bin al meer as vuuftig jaor goeie kammeraoden. De bezukers an de middag kwammen zo aorig wat an de weet van de soms hilarische tafrielen die heur indertied ofspeuld hebben… Disse prachtige bi’jdrege Johan Veenstra is nog te lezen op zien webstee: www.johan-veenstra.nl > 'dagboeken'

Attie Nijboer mit gedichten
Nao et verhael van Johan Veenstra las Attie Nijboer een keuze uut de gedichten van Harmen Houtman veur. De dichteres uut Oosterwoolde vertelde ok dat ok zi’j veul wardering het veur et wark van Houtman, en dat was ok wel te marken an heur kundige wieze van veurdracht. Now en dan treden Nijboer en Houtman ok tegere op, zoas oflopen zommer in de Taeletuun in Liwwadden.

Noardewyn
Nao et schoft zong zangeres en akkordeoniste Lammy Bruyns opni’j een tal van heur prachtige lieties mit teksten van Harmen Houtman. Houtman en Bruyns treden ok nogal es tegere op, zoas dat eerdaegs et geval wezen zal in et Friese meziekpergramme ’Noardewyn’ op Omroep Frieslaand. Dat zal wezen op vri’jdagmiddag 8 meert; et livepergramme is van 13.00 tot 16.00 ure en is te volgen op ’e tillevisie, radio en internet.
Et was goed half zesse doe de Schrieversronte-veurzitter een mooie kulturele middag, daor zoe’n 90 meensken op ofkommen weren, ofsluten kon. ‘Dit soorte van middaegen bin van groot belang,’ zo gaf Van Weperen an. ‘Ik hope dan ok dat de Stellingwarver Schrieversronte nog in lengte van daegen deurgaon kan mit et orgeniseren van goeie aktiviteiten veur de toekomst van de Stellingwarver tael en kultuur.’


Ni’j boek van Harmen Houtman: As ik kiezen moch…

Schriever Harmen Houtman uut Et Vene viert dit jaor een biezundere jaordag. Dat komt omreden op ’e dag dat hi’j 68 jaor wodt - dat is op vri’jdag 22 feberwaori - zien ni’jste boek prissenteerd wodden zal. As ik kiezen moch… is et vierde boek van Houtman. Bi’j zien eerdere boeken gong et om de dichtbundels Weerzien (1980), Veur de vorm (1994) en Dichterbi’j (2008); dit keer gaot et om een boek mit verhaelen. Ok al schrift Harmen Houtman veerweg et meerste gedichten en liedteksten, deur de jaoren henne schreef hi’j toch ok hiel wat verhaelen.

Vri’jhied
In As ik kiezen moch… schrift de schriever o.e. over zien herinnerings an de tied doe hi’j as kiend en jongknaop bi’j zien oolden an de Binnenweg in Ni’jhooltpae opgruuide. Die verhaelen bin niet alliend ontroerend, mar ze geven ok een mooi tiedsbeeld van de zestiger en zeuventiger jaoren van de veurige ieuw. In et boek bin liekewel ok indrokwekkende reisverhaelen opneumen, Houtman lat je daorin as et waore mit him mitreizen. De reisverhaelen gaon haost ongemurken over in de fiktieverhaelen in et laeste pat van et boek. Dat komt veural omreden niet alliend de reisverhaelen vaeke mit et thema vri’jhied te maeken hebben, veur een flink tal van zien fiktieverhaelen gelt etzelde. De vri’jhied om te leven wáór aj’ willen, de vri’jhied om te leven hóé aj’ willen.

Liedteksten en ienakters
Harmen Houtman schrift al sund zien kiendertied. Mit et schrieven in et Stellingwarfs begon hi’j in 1972, et jaor dat de Stellingwarver Schrieversronte opricht wodde. Hi’j begon veural mit et schrieven van riempies, gedichten en verhaelen, mar al rap zorgde hi’j ok veur liedteksten veur verschillende muzikaanten, duo’s en kabberetgroepen. Harmen Houtman schrift liekewel ok ienakters; zo wun hi’j in 2006 de Stellingwarver Schriefwedstried mit zien ienakter Een hiete dag. Oflopen jaor schreef hi’j een belangriek diel van de liedteksten van et Stellingwarver Under de toerprojekt De Verdwenen Peerden, mar hi’j wun bi’jglieks ok een poëziewedstried van de Fryske Akedemy.
Stellingwarfs wark van Harmen Houtman is mit riegelmaot te lezen op ’e bladziede Stellingwarver Zaeken van de weekkraanten Stellingwerf en Nieuwe Ooststellingwerver, de Stellingwarver Spreukekelender en in et Stellingwarfs tiedschrift De Ovend.
Et boek wodt uutgeven deur de Stellingwarver Schrieversronte en telt 140 bladzieden. Veur et omslag zorgde Bauke Visser Koenders van Haulerwiek.


Koopstra’s van Ni’jberkoop

In et ‘Mededelingenblad 93’, jg. 24 nr. 1, jannewaori 2019, staot een aorig artikel dat gaot over de femilienaeme Koopstra in oonze regio Stellingwarf. Et is een uutgifte van de Nederlaanse Geologische Verieninge, ofdielinge Frieslaand. Geert Mulder, wonende in Amsterdam, schreef dat artikel, mit as titel ‘De Berkoper Families Koopstra’ (blz. 18-22). Hi’j risseneert dat de naeme Koopstra van Ni’jberkoop komt. De Koopstra’s hadden twie femilie-takken; ze kwammen behalven in Berkoop en Ni’jberkoop ok te wonen in Ni’jlaemer, Hooltwoolde, NI’jhooltwoolde, Wolvege, De Blesse en Peperge, en ok buten oons gebied. Een interessaant artikel, dat liekewel nog niet verklaoren kan hoe Lipke Engels, dochter van Engel Roelof en Wapkje Hendriks van Der Izzerd an de naeme Koopstra kwam.



De Kienderwebstee: interessaante webstee bi'j de Stellingwarver Schrieversronte

De kienderwebstee is bedoeld veur kiender van vier tot twaelf jaor. Verhaelties, gedichten, spullegies, kleurplaeten, puzelties, lieties en gao mar deur zullen d'r plaetst wodden. Alles is bedoeld om thuus aachter de komputer lezen of doen te kunnen. Veur invulling en driemaondelikse verni'jing zorgen Kiena Bouwer, vaaste vri'jwilliger bi'j de Stellingwarver Schrieversronte, en Schrieversronte-webmeister Ninke van der Veen. Veur meer klik an: www.kienderwebstee.nl


Omroep Odrie: vlakbi’j, uut de eigen streek en… mit eigen tael en meziek: Odrie

Veur wie et nog niet wus: Omroep Odrie in Oost-Stellingwarf het twie hiele mooie pergrammes in en mit streektael en streektaelmeziek. Ze wo’n hieronder nog es nuumd. Die lekaole omroep is te heuren op 106.9 FM, kabel 104.1 FM.
Veur wie dit ok niet wus: via internet kuj’ Omroep Odrie ok goed heuren:
http://www.radioviainternet.nl/omroep-odrie.

Die streektaelpergrammes dat bin:

Op de vri’jdag:
16:00 ure: Huus en Hiem (herhaeling van de zundag d’r veur)
17:00 ure: Singeliers, meziekpergramme in de streektael. Prissentaosie: Henk Kroese, Evert de Boer, Sietske Bloemhoff, Baukje Oosting, Hans Koopmans.
Techniek: Jitze Hofstra

Op de zundagmorgen:
10.00 ure: Singeliers. Herhaeling van de zundag d’r veur (zie boven)
11.00-12.00 ure. Huus en Hiem. Stellingwarfs tael- en kultuurpergramme mit hiel wat zaeken die in huus en op et arf gebeueren. Prissentaosie: Hendrik Betten. Techniek: Peter Cruiming.


Haandboek Nedersaksisch lezen op internet? Et kan! Kiek op www.dbnl.nl

Et ‘Haandboek Nedersaksisch’ bestaot al weer meer as tien jaor. Et is intied uutverkocht raekt. Dat is netuurlik mooi, mar uut et veld kwammen nogal es vraogen om et op internet te zetten, zodat elk mit belangstelling zien gerak kriegen kan, as hi'j of zi'j temeensen nog gien exemplaor het. De rechthebbenden hebben heur goedvienen geven an et veurstel van de redaktie om zoks te doen, en de verantwoordelike meensken van KB/dbnl (‘digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren’) weren van hatte bereid om et te plaetsen - dus op et bekende www.dbnl.nl. Daor is et haandboek now digitaol te vienen. Op dat adres moej’ ‘handboek Nedersaksisch’ intoetsen en dan koj’uut bi’j de pdf van et komplete boek.


Woj' graeg mitien weten wat een Stellingwarfs woord inhoolt of hoej' et schrieven moeten?

Klik dan an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.


Femilieberichten in et Stellingwarfs

Riegelmaotig wo’n wi’j vraogd om hulpe bi’j et schrieven van een tekst in et Stellingwarfs, bi’j et maeken van een opschrift, bi’j et bedaenken van een naeme in et Stellingwarfs of bi’j et opstellen van een femiliebericht in et Stellingwarfs. Et is hiel goed dat zoks gebeurt. De Stellingwarver Schrieversronte bestaot as instelling ok om meensken bi’j zok soorte van dingen te helpen. En wi’j helpen jim graeg, dat blief d’r mar niet lange over piekeren. Bel of mail oons dus, oons tillefoonnommer is 0516-451108. Om te mailen kuj' hier an de linkerkaante 'kontakt maeken' anklikken.


=================================================

Krek weeromme van een dag op schoele, van et warken op 'e febriek, een kuier of een lange vergeerdering, en even tied veur een gedicht? Lees dan even veerder!


Zeg sni’jklokkien…

“Zeg sni’jklokkien, sni’jklokkien,
Aemel en teer,
’t Is pas feberwaori!
Bin ie daor al weer?

Wat tingel ie, klingel ie?
Hej’t zo naor ’t zin?
Et kommende veurjaor
Lude ie dat soms in?

Och sni’jklokkien, sni’jklokkien,
Aemel en teer,
Wi’j “machtige” meensken,
Wi’j klaegen om ’t weer!”…

“Jim missen ’t Vertrouwen!
Dát maekt jim koold!
Jim durven haost niet!
Dát maekt jim oold!”

“Zeg sni’jklokkien, lude mar,
Lude mar deur!
Misschien vien ie eind’lik
Es even geheur”…

Jouk (schoelnaeme van Martinus Bakker), uut: Een haandvol speulgoed. Wolvege, 1972


Liften

Lamerts Klaos was naor de meid west.
Naor Berkoop, naor Jouken Griet!
Hi’j mos mit de billewaegen,
Want een fiets bezat-ie niet.
't Was wel wat een grote reize,
En 't was wel wat veer van honk,
Mar dat hadd' hi’j d'r veur over!
Grietien was een hélder jonkl
Mar doe kwam bi’j Bekhofstille
Him een auto aachterop.
‘Sjonge,’ docht Klaos, ‘dat za'k treffen!’
Haand omhogens; auto stop!
Remmen knasten, deure eupen:
‘Woj' mitrieden? Stap mar in!’
Klaos leut him gien twie keer nugen!
Dit gong him mar best naor 't zin.
‘En waor moet de reize henne?’
Vreug et heerschop aachter 't stuur.
‘ 'k Woon an d' ere kaante Makkem,
't Dadde huus veurbi’j Piet Schuur.
How! Hier is 't al! Dat gaot vloggel
En wat is de zwaorigheid?’
‘Dat kost niks heur, laot mar zitten,’
Was et kot, rejaol bescheid.
D' autodeure gong al eupen,
Mar Klaos dreutelde nog wat.
Hi’j keek veur en hi’j keek aachter,
Naost de auto en op ’t pad…
‘Zuuk ie wat?’ vreug doe et heerschop,
‘Kan 'k jow helpen altemet?’
‘Ja,’ zee Klaos, ‘ik mis mien klompen!
Die ha'k veur de deure zet!’


(Hendrik Johannes Bergveld, uut: Bergveld lest veur uut eigen wark. Berkoop, 2013)


De draod

Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval
Die komt aachter jow an
Die rolt veur je uut
Strak trokken, soms mit kneupen
Is hi’j van binnen uut begonnen
En gaat tot et ande mit je mit
Mar niet iene wet waor as et aende begint
Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval

Uut: Stien van Anne, Storm in et leven. Berkoop, 2004, 2de drok


spiegeling

langdurige mementen zwiegen
et staorigan verdwienen
van woorden en tieden
vlochtig, lochtig as waeterjuffers
wodt et heden kleinder
daanst deur grune sprieties
spiegelt him nog even en
is inienend
vot

Willem Jan Teijema (in: Doe gebeurde et. Stellingwarver Schrieversronte, [Berkoop], 2001


Riekdom

rusteloos
jaegen de meensken
aachter heur dromen an

dromen van riekdom
dromen van altied meer
dromen van altied groter
dromen van altied beter

*
ze vergeten
de grote riekdom
die ze al jaoren bezitten

Jan Veldhuizen (1941-2005); uut: De wiend blaost ok wel es
aandersomme. Gedichten.


Kuier deur De Braandemeer

De Rottige Miente is een prachtig gebied in et westen van West-Stellingwarf. Dichte in de buurt ligt et netuurgebied Braandemeer. Een roeg gebied, waoj’ in twie uren (zes km) deurhenne kuieren kunnen. De naeme zol ofkomstig wezen van et ontstaon van dit stok netuur: een venebraand. Deur een diel van dit mooie stokkien Stellingwarf kuj’ ok henne fietsen. In De Kuunder ligt een anlegplak veur boten. Pruuf uut disse dichtriegels de sfeer:

Et riet wi’jt hier mit alle wienden mit,
de voegels daansen deur et weer,
et held’re waeter en et sobbig laand;
de puzelstokkies van et Braandemeer

Harmen Houtman (bron: Ni’je Oost-Stellingwarver 25-5-2011)


De beide gedichten van Roely Bakker die hier volgen bin opneumen in de Schrieversronte-uutgifte: 'Van Schossel tot Kuierpad' (Berkoop, zommer 2014)


Cocon

Onzichtbere draoden wienen me as
fien rag in de cocon van daegse dingen
zorgen en plicht bienen me an hier en now
vongen bin ‘k as in een kouwe van glas

in mien dromen zwarf ik
niet beparkt deur tied
onbelemmerd deur greenzen
vri’j as een voegel
licht as een veertien
opneumen deur de wiend

tot et morgenrood me vangt en
risseluut daelezet in et hier en now


Wiend

Wiend fluustert
reenfels in ’t waeter

zachies glidt
de veurjaorsbries
over et waeter
even wat
reenfelties dan ligt
de poele
weer stille
glad en zwat

de wiend nemt fluusterend
de geheimen mit


Roely Bakker


=================================================


Lendediek III

Elektrische paolen spinnen
mit heur zwatte draoden
een web van miemering
deur haastige lochten.

De dieze uut et waeter
wist tiedelik et asfalt uut,
een spinne lat een druppe valen,
op roestig stiekeldraod…

De zunne dri’jt zien kotte uren,
de wiend gieselt boom en blad,
et brune riet fluustert huut’rig
de diek waacht kalm en zwat.

Harmen Houtman
(uut:Dichterbi’j. Gedichten. Berkoop, 2008)



November

’t Is weer gebeurd
mit alle uutbundighied van kleur en fleur.
Zo hier en daor lopt nog een koppel vee
te snuuien langs de kaant
de laeste gruunties op te zuken.
De sloden bin zo goed as dreuge.
Ja disse haast zal oons nog lange heugen,
want, ’t is haost half november onderhaand.
De meerste bomen bin al kael.
Et blad ligt overal,
now bruun van kleur
en ’t ritselt al mar deur
tot ok de laesten valen.
’t Is zo heur tied
en wi’j geloven et haost niet,
mar ’t is al half november onderhaand.
Die lochten – zo massief
in grauw en gries,
waoraachter al zo vroeg de vaele zunne ondergaot
en dan nog even mit een glundig goolden raand
zien best dot oons wat waarmte mit te geven,
want ’t is al half november onderhaand

Lamkje Hof-de Boer (1908-1991)
(bron: Onder eigen volk. Wark uut de jaoren 1970-1976 van 24 Stellingwarver schrievers. Oosterwoolde, 1978)


Op ’e fiets

(de tekst van et bekende lied van de Drentse groep ‘Skik’, vertaeld en naor oonze streek Stellingwarf bewarkt deur Sietske Bloemhoff)

'k Trap de fiets deur maelig zaand
op 'n pad tussen Buil en Else,
en as ik douk bi’j Kannede belaan’,
dan fiets ik deur.
Langs Appelsche gao 'k op ’e Fochtel an,
Oosterwoolde en dan langs de Kompejonsvaort,
en as ik dan De Kuunder zie dan fiets ik deur,
ik wil de hieltied veerder, ik wil alles zien.

De laeste mooie dag van 't jaor misschien,
liekewel 't mit de winterdag ok oe zo mooi wezen kan.
Ik wil now veerder deur naor Makkinge,
want bi’j d’oolde meule vien ik et prachtig.
A’k hier zo fiets en ’t wi’jt niet slim,
dan gaot 't haost vanzels.

Wie dot mi’j wat, wie dot mi’j wat,
wie dot mi’j wat vandaege.
‘k heb de banen vol mit wiend,
nee, ik heb ja niks te klaegen.
Wie dot mi’j wat, wie dot mi’j wat,
wie dot mi’j wat vandaege.
'k Zol haost zeggen, ja et mag wel zo.

’k Zit op ’e fiets, kom deur Iegyptezaand,
en bin zowat bi’j de Friese greens,
ik daenk da'k even kieken gao in ’t Hoornster laand,
dan gauw naor Berkoop.
Ik stao even te kieken bi’j et oold kenon,
en stao een posien te daenken wat ik now doen zal,
links of rechtdeur.

Dan gao ik veerder naor Zaandhuzen toe,
'n kaorte he'k niet neudig, want ik ken mien arf,
a'k daor doukies over De Lende kom
dan bin ‘k weeromme in West-Stellingwarf.
‘k Wil de hieltied veerder, naor Noordwoolde toe,
Vinkege, De Hoeve, naor Hooltpae.
A’k hier zo fiets en et wi’jt niet slim
dan gaot 't haost vanzels

Wie dot mi’j wat, wie dot mi’j wat,
wie dot mi’j wat vandaege.
’k heb de banen vol mit wiend,
nee, ik heb ja niks te klaegen.
Wie dot mi’j wat, wie dot mi’j wat,
wie dot mi’j wat vandaege.
'k Zol haost zeggen, ja et mag wel zo.

'k Gao now over Wolvege, Ni’jtriene,
over ’t pad langs de Scheene kot bi’j Scharpenzeel,
en dan rechtdeur naor et beeld van Pieter Poot,
Spangehoek en dan naor Sliekenborg,
‘k Zie lanen en de Kuunder Karke staon,
dan fiets ik deur want ’t wi’jt niet slim,
't gaot vandaege vanzels

Wie dot mi’j wat, wie dot mi’j wat,
wie dot mi’j wat vandaege.
’k heb de banen vol mit wiend,
nee, ik heb ja niks te klaegen.
Wie dot mi’j wat, wie dot mi’j wat,
wie dot mi’j wat vandaege.
'k Zol haost zeggen, ja et mag wel zo.


Piepmoes

Ik snuffel en ik snoeve,
ik bin een stoere moes.
Ik hole niet van katten,
ik bin niet veur de poes!

De katten bin mien buren,
die spoeken vaek’ om huus,
Dan daenk ik: “Grote kringen!
Oe bleven jim mar thuus!”

Laest zollen ze deur de schostien,
dat vul heur lang niet mit.
Klaos Kaeter kreeg zien stat doe
op ’t hiete kachellit!

Klaos joepste naor beneden,
kwam daele mit een boem!
Ik zag dat krek gebeuren!
Ik lachte mi’j haost kroem!

Ik zat daor mar te gniezen
en zee: “Hoe vuult dat, maot?”
Klaos klauwde mit zien naegels,
hi’j wodd’ ofgries’lik kwaod!

Zeg beste kammeraoden,
ik moet d’r gauw vandeur!
Want daor komt Klaos de kaeter,
die is nog raozend, heur!

Al bin ‘k de starkste piepmoes
van ’t hiele heer en veer,
die Klaos is zo gremietig,
die stao ik now niet meer!

[Refrein:]
Piepmoes, Piepmoes, ie bin mien kammeraod,
Piepmoes, Piepmoes, ie bin mien beste maot!

tekst van kienderlietien: Henk Bloemhoff, in: Piepmoes, een bundel kienderlieties in de Stellingwarver tael. Oosterwoolde – Wolvege, 1975


tael

Wie streektael slit veur nostalgie
moet dit verhael niet lezen.
Et Stellingwarfs moet potverdrie
écht niet van gister wezen!

Jouk (schoelnaeme van Martinus Bakker)
Uut: De Ovend 9 (1981): blz. 88


=================================================

D'r is netuurlik vule en vule meer te lezen! Poëzie, verhaelen, romans in et Stellingwarfs, bi'jdregen over de tael, literetuur, volkskunde... Neem veur boeken en et tiedschrift 'De Ovend' kontakt op mit de Stellingwarver Schrieversronte. Kiek ok op de websteden die nuumd wodden in de eerste alinea op disse bladziede!
En klik an de meugelikheden links van disse bladziede. Ok daor vien ie hiel veul infermaosie die je uutkommen kunnen zol! Kiek daor ok veur et webstee-archief, mit ooldere berichten en zo.
En... koester mit oons et Stellingwarfs! Lees et, praot et, schrief et, vieter et gebruuk an!

=================================================

NI'JSTE ANPASSING VAN DISSE BLADZIEDE: 22-05-2019