et instituut
De Stellingwarver Schrieversronte is et belangriekste instituut veur tael, literetuur, geschiedenis, volkskunde en identiteit van Stellingwarf. Stellingwarf is een biezundere regio in Zuudoost-Frieslaand (NL), daor de meensken vanoolds Stellingwarfs praoten. Et Stellingwarfs is een vorm van Nedersaksisch.
Oonze administraosie is los op deensdag tot en mit donderdag, van 9.00 tot 16.00 ure. Overleggen mit ere mitwarkers kan allienig nao tillefonische ofspraoke.
Tip: kiek ok es op oonze ere websteden www.stellingplus.nl en www.stellingia.nl! Woj' graeg vot-en-daolik weten wat een woord of uutdrokking uut et Stellingwarfs betekent? Klik dan ditte an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.
In lijn mit de coronaveurschriften is et kantoor van de Stichting Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop tot naodere tiedings slim beparkt eupen. De mitwarkers warken thuus. Mails wo’n uteraord beantwoord en ok briefpost wodt behaandeld. Bestellings wo'n op donderdaegen verwarkt. Veurlopig gaon alle aktiviteiten en bi’jienkomsten van de Stellingwarver Schrieversronte niet deur. Et bestuur richt him veur een ni'je daotum veur de jaorvergeerdering op nao de zommer. Op 'e websteden blift vanzels, zoas altied, wel et laeste ni’js te lezen. Ien en aander is veural ofstemd op et laandelike beleid.
NI'JS
‘Wegens succes geprolongeerd’: Mannefestaosie Nedersaksische literetuur nog te zien tot 1 juli 2021
Op 12 feberwaori 2021 wodde de Mannefestaosie Nedersaksische literetuur holen, in de vorm van een Zoom-konfereensie. As alternatief veur een gewoon symposium was de ‘mannefestaosie’ via live stream te volgen. Zoe’n 120 kiekers keken naor et 3,5 ure durende pergramme, wiels meer as 3200 kiekers et laeter zaggen of et nog es bekeken. Vier filmpies mit Nedersaksische auteurs uut et pergramme wodden aachterof al meer as 200 keer bekeken via sasland.nl.
Vanwegens die grote belangstelling zal de live stream in z’n gehiel nog tot 1 juli te zien wezen op www.congresstream.nl/index.php/webinars/online-mannefestaosie-nedersaksische-literetuur-12-2-21. Van die daotum 1 juli of zal de mannefestaosie nog in patten te zien wezen via de webstee www.sasland.nl. Nedersaksische dichters en schrievers die vertellen in et pergramme bin Chris Canter, naor anleiding van zien Drentstaelige boek Moenen, Johan Veenstra, bekend o.m. as romancier in het Stellingwerfs, Tonko Ufkes (poëzie en proza in et Grunninger Westerkertiers), Jannie Bakker (Nedersaksisch van Genemuden), Jan van Leeuwen (Oost-Veluws Nedersaksisch), akteur en theaterman in et Twents Laurens ten Den en dichter in et Aachterhoeks Derk Jan (Dick) ten Hoopen. Beschouwings over de Nedersaksische en Nederduutse literetuur wodden geven deur perf. dr. Doreen Brandt, hooglerer Nederduutse letterkunde van de Universiteit van Ooldenborg, dr. Hermut Lensing uut Greven over saemenwarking van Nederduutse en Nedersaksische auteurs en promoteren van vlak nao WO II, en dr. Henk Nijkeuter, letterkundespecialist, verbunnen an et Drents Archief in Assen. Haost alle teksten van et pergramme zullen nog veur de zomer verschienen in et Jaorboek Nedersaksisch 2 (2021).
Bevri'jdingsdag 2021: even een weerommekieker naor 2020 as vieringsjaor van 75 jaor bevri’jding
Mit een ‘bevrijdingsjournaal extra’ kwam d’r zundagaovend 13 december 2020 een aende an de riegel bevri’jdingsjournaals in 2020 op ‘e nationaole tillevisie. Ok in oonze regio het d’r et neudige west an viering / herdaenking.
Op 5 meie, de bevri'jdingsdag van 2021, sprak Boonskaanslier Vrouw Angela Merkel tiedens de viering een mooie rede uut en ze gong vervolgens mit Nederlaanse studenten in gesprek.
De Stellingwarver Schrieversronte geft nog graeg hiel even ommedaenken an oonze mooie uutgifte van alweer een jaor leden, de viering van 75 jaor bevri'jding.
Vanof et inleidende ‘veuroffien’ van redaktielid Sietske Bloemhoff is dit de volledige inhoold:
Johan Veenstra, ‘Aarme doeve’ en ‘Bericht van Tiemen’, Roely Bakker, ‘Vri'jheid – vrede’ [zie ok veerder op disse websteebladziede], Harmen Houtman, ‘Stesjon’ en ‘Verburgen’, Lamkje Hof-de Boer, ‘Meie-overdaenkings’ en ‘As…’, H.J. Bergveld, ‘Zol Nederlaand nog weten’ [zie ok veerder op disse websteebladziede], Jaap Dijkstra, ‘De bevri'jding van Donkerbroek’,
Jan Veldhuizen, ‘4 meie’, Lodewiek Hooghiemstra, ‘Westerbork’, Johan Veenstra, ‘Flash-back’, Jacob Woudstra, ‘Een peer riegelties’, Wiebe Nijboer, ‘Et laeste oorlogsjaor’, Jan Veldhuizen, ‘Bevri'jding’, Attie Nijboer, ‘Vri'jhied en veiligheid’, Sjoukje Oosterloo, ‘Vri'j’, Jan van Overtjonger, ‘Kiender’, Harmen Houtman, ‘Gieseld deur de wiend’, Roely Bakker, ‘Eva’, Kjest Herder, ‘Gerard’, Attie Nijboer, ‘Ik bin Charlie’, Carol Klok, ‘Pesten’, Attie Nijboer, ‘Vri'j’, Johan Veenstra, ‘Herinnering’ en Lottie’, Otto de Vent, ‘Hoe Roelof Bult vuuftig jaor leden zien fiets kwietraekte’, Roely Bakker, ‘Naemen’, Harmen Houtman, ‘Een indrokwekkende wagon’, Jan van Overtjonger, ‘Vlocht’, Jan Veldhuizen, ‘Bi'j et Airborn Museum’, Harmen Houtman, ‘Die groete blift...’, Ybe Duursma, ‘Een hongerkiend’, Ybe Duursm, ‘Waopenopslag op Der Izzerd’, Johan Veenstra, ‘Zulvergoed’, Albert Jager, ‘Kasttied’, Koop Gorte, ‘De bevri'jding’, Rob Zethoven, ‘Eindelik vri'j’, Jan Veldhuizen, ‘Aachterommekieken?’ Dit tiedschriftnommer gelt vier euro en is nog te kriegen - tot et op is netuurlik.
Ni’jste ‘Ovend’ is d’r. Netuurlik, vol verhaelen, gedichten, ni’js en… mit Otto, Heer van Buil in update 2.0
De eerste indrok is dat De Ovend disse keer (48-2, april 2021) iene bonke mooie verhaelen is: Rob Zethoven, Kjest Herder, Sjoukje Oosterloo, Carol Klok en Harmen Houtman zorgden daor weer veur. Mar mooie gedichten vien ie liekewel; om percies te wezen van Harmen Houtman (2x) en Attie Nijboer. En dan is d’r nog aorig wat meer. Veur een mooie oflevering in de riegel ‘buurtschoppen van Stellingwarf’ zorgde Hendrik Betten, mit een mooi verhael over de bekende buurtschop Tronde tussen Else en Makkinge. Henk Bloemhoff schreef een bi’jdrege over et woord ‘belle’ in Stellingwarf in de betekenis van luudklokke. De Ovend begint disse keer mit Jan Koops zien ‘veuroffien’. As eerste artikel lees ie Abel Darwinkel zien vraoggesprek mit Stellingwarver schriever Johan Veenstra, naor anleiding van die zien ‘jubeljaor’ 2021 [zie veur meer daorover ok veerder op dise websteebladziede]. Sietske Bloemhoff vertelt over een ‘ni’je serie strips van Frank Spijkers’, de maeker an ‘Otto, Heer van Buil’. Spijkers vertelt via heur: ‘Otto was toe an een opwardering. Een Otto 2.0 zeg mar. De feguren bin wat soepelder, volwassener, de bewegings bin beter. et kleuren doe ik now mit de haand en niet meer mit de komputer’. Otto het now trouwens een hond en die zal him tot steun wezen, zo zoj’ daenken. meugen. Ien en al variaosie in disse ni’jste oflevering dus. Een jaorabonnement = €20,-, een los nommer gelt € 4,-
Citaoten ok in et Stellingwarfs en Bildts op ’e webstee van de Friese Omroep
Van now of an wo’n meensken ok in et Stellingwarfs en Bildts citeerd in teksten op ‘e webstee van Omrop Fryslân. Ien en aander gaot uut aende naodat Jan de Groot van Stichting Bildts Aigene en Sietske Bloemhoff van de Stellingwarver Schrieversronte hier eerder een gesprek over had hebben mit Omrop Fryslân.
Johan Veenstra benuumd tot ereburger van West-Stellingwarf
Die meraokels grote bliek van wardering veur schriever Johan Veenstra wodde vandaege, 29 meert 2021, bekendmaekt. Dit betekent uteraord een hiele grote ploeme veur wark en inzet van disse her en der bekende Stellingwarver schriever. De gemiente West-Stellingwarf beschrift Veenstra as een butengewoon en uniek ambassadeur veur de Stellingwarver tael, de gemiente West-Stellingwarf en de inwoners van die gemiente. Veenstra was de aovend van de 29ste meert anwezig in de raodsvergeerdering om de meertmaond = streektael-maond-aktiviteiten van de gemiente of te sluten mit een mooie, twiede toespraoke. Eerder disse maond hadde hi'j de raod ok al toespreuken. Borgemeister André van de Nadort overhaandigde Veenstra de oorkonde mit de officiële vermelding van zien ereburgerschop. Op een laeter tiedstip krigt Veenstra ok nog een penning en wodt zien foto bi’j de ‘galerij van ereburgers’ in et gemientehuus anbrocht. Veur persoon en wark is netuurlik al vaeker veul wardering tot utering brocht. Zo kreeg Veenstra an et aende van 2020 de Rink van der Veldepries. Langer leden al weer, in 2001, wodde hi'j benuumd tot Ridder in de Odder van Oranje-Nassau veur zien wark in en veur et Stellingwarfs. Op 12 feberwaori 2021 dee hi’j nog mit an de Mannefestaosie Nedersaksische literetuur – zien optreden is nog weeromme te zien op sasland.nl. Eerdere ereburgers van West-Stellingwarf bin o.e. oold-borgemeister Remco Heite, die Veenstra fielseteerde in ’t verbaand van de plechtighied, en et vroegere raodslid Johannes Mooij van Noordwoolde.
In et kader van ‘meert = streektaelmaond’: schriever Johan Veenstra sprak op uutneudiging de gemienteraod van West-Stellingwarf toe, veurofgaonde an de gemienteraodsvergeerdering van 1 meert 2021. Hi’j ropt op om et Stellingwarfs meer te bruken
Vrouwluden en manluden,
Ik kan me zo veurstellen daj’m mi’j now drekt niet nao de burgemeester verwaacht hadden. Mar ja, in et Nedersaksische taelgebied is de maond meert al sund lange jaoren dé streektaelmaond. Vandaor da’k van hogerhaand vraogd bin om op disse eerste meert, an et begin van jim raodsvergeerdering, wat tegen jim te zeggen...
Soms hangt et leven van toeval an mekaander. As in 1971 et eerste boek in et Stellingwarfs, De oolde pook van H.J. Bergveld, niet uutkommen was, ha’k lichtkaans nooit mien eerste zinnen in et Stellingwarfs op pepier zet. Mar ik hebbe dat vuuftig jaor leden wel daon, want deur dat boek zag ik da’k mien eigen tael ok lezen en schrieven kon. Dat was niks minder as een eupenbaoring. Ik zag ok hoe mooi en riek die tael aenlik is en ik murk al schrievende da’k d’r alles mit kon, alles in zeggen, schrieven kon. Ondaanks alle boeken die ’k in et Nederlaans leze, blift dat in wezen toch een anleerde tael veur mi’j. In et Stellingwarfs kan ’k alles et beste benumen, want ik leve in mien tael. Praote, drome, fantesere, argere me, hebbe d’r lief in. Et is et aldereerste da’k ooit heurd hebbe. Et bin ongetwiefeld woorden vol liefde west die mien moeder 75 jaor leden veur et eerst tegen me fluusterd het… [De hiele tekst lezen kuj' op www.johan-veenstra.nl/Verhaelen/verhael_28.htm. De tekst vien is ok ofdrokt in de streekkraanten 'Stelingwerf' en 'De Nieuwe Ooststellingwerver' van deensdag 2 meert 2021]
Schrief een aktueel gedicht
Dat vragt de redaktie van de streekkraante-bladziede ‘Stellingwarver Zaeken’ (in 'Nieuwe Ooststellingwerver' en 'Stellingwerf'). 'Schrief een aktueel gedicht over alles wat aj’ disse weken mitmaeken’, zo is de oproep, en et verzuuk is zoks op te sturen naor info@stellingwarfs.nl. Zo vul op 16 febewaori et gedicht ‘Ni’je stilte’ van Harmen Houtman in 'Stellingwarver Zaeken' te lezen.
In verbaand mit de corona: gien kursus Stellingwarfs meer disse winter / dit veurjaor
In feberwaori-meert zol de Stellingwarver Schrieversronte uut aende mit een ni’je kursus Stellingwarfs. D’r weren al goenend die heur opgeven hadden, mar in verbaand mit de verlenging van de lockdown is besleuten om de kursus toch niet deurgaon te laoten.
De kursus van zes lessen wodt now hullen an et aende van 2021. Meensken mit belangstelling kun heur opgeven deur te mailen naor info@stellingwarfs.nl.
Mien wark is streektael…
Op de Friestaelige webstee www.itnijs.nl bin drie meensken in gesprek over heur ni’je baene in de streektael. Ok de ni’je direkteur van de Stellingwarver Schrieversronte Abel Darwinkel praot mit, al dot hi’j dat nog niet in et Stellingwarfs, mar in zien memmetael, et Noord-Drents.
Aj’ itnijs.nl hier klikken, kuj et filmpien bekieken…
Feest: Stellingwarver schriever Johan Veenstra wodde 75 jaor
Op 6 jannewaori wodde Stellingwarver schriever Johan Veenstra 75 jaor. Een dag uteraord mit fielsetaosies, bloemen en al zo meer. Ok de dag daornao nog, en daor zal et zeker niet mit opholen wezen. Hoe de 75-jaorige schriever et beleefde kuj’ wat van weerommevienen op zien eigen webstee: www.johan-veenstra.nl.
Op 8 jannewaori publiceerde de LC een mooi artikel mit de schriever, van de haand van Elisabeth Post, in et ketern Freed. Dit as rikkemedaosie veur de lezer mit belangstelling. Die lest dan o.e. ok dat Veenstra 50 jaor leden as Stellingwarver schriever begon, en dat hi’j op ’t heden warkt an zien 28ste boek, de thriller Et liek in de Lende.
Scheidend Stellingwarver Schrieversronte-direkteur Sietske Bloemhoff kreeg veul ommedaenken in de media
Kotleden bin d’r mooie stokken publiceerd in verschillende kraanten die in oons gebied lezen wodden, stokken in verbaand mit de pensionering van Schrieversronte-direkteur Sietske Bloemhoff (66). Zoas in de Ni’je Oost-Stellingwarver en Stellingwarf van kotleden, in et Friesch Dagblad en ok in de Liwwadder Kraante van 21 december.
Nao 35 jaor bi’j de Stellingwarver Schrieversronte warkt te hebben zegt de scheidend direkteur in et interview mit LC-redakteur Elisabeth Post: “Et is tied veur een ni’j begin”. Veur heurzels, mar ‘heur instituut’ gaot vanzels deur, en dat is netuurlik al die tied mitgaon mit de tied, zoas ze angeft: 'D’r bin staorigan meer jonge meensken die de tael ok mit uutdregen, we bin aktief op ’e sociaole media, we geven nog de hieltied boeken uut en maeken ok podcasts en films.”
Veul aandere belangrieke dingen hebben d'r netuurlik ok west. Om mar een peer te numen die in dit interview anstipt wodden: et uutvoering geven van ontwarpen, uutwarken, produceren en naor veuren brengen van Stellingwarfstaelig materiaol in et kader van et vak hiemkunde, en, weer een hiel aander aspekt van heur wark, et mitwarken an et tot staand brengen van et grote Stellingwarfs Woordeboek, een projekt dat in 2004 ofrond wodde.
Bi’j de overgang naor et pensioen bestaon de herinnerings niet allienig uut mooi weer en lange daegen. Frustraosie is d’r over et deur de tied weerommelopen van et tal subsidiaobele uren in de SSR-fermaosie as gehiel, en mit naeme ok over et wegknippen deur de overheden van een diel van de subsidie, die dan vervolgens 'op projektbasis' weer 'weerommewunnen' wodden moeten zol. De overhiedseis van een forse ko-financiering deur dadden bliekt een veul te slimme eis. Die eis staot in de Regeling Stellingwarfs, een regeling die as een ‘komplete mislokking en een tragedie’ erveren wodt, zo vaalt te lezen in et interview dat et Friesch Dagblad mit de scheidende direkteur hadde.
Liekewel klinkt d’r ok veul bliedschop deur in beide interviews: Bloemhoff warkte mit liefde veur 'heur' instituut, en slim bliede was ze in et biezunder mit 'veul vri’jwilligers, die heur mit liefde veur et Stellingwarfs en de streekkultuur inzetten'.
Ien en aander uut disse media-andcht is veural ontliend an de Liwwadder Kraante (LC) van 21 december 2020; et interview is weeromme te lezen op: www.lc.nl/cultuur/Directeur-Sietske-Bloemhoff-neemt-na-35-jaar-afscheid-van-de-Stellingwarver-Schrieversronte-26300113.html?harvest_referrer=https%3A%2F%2F. Et Friesch Dagblad plaetste ok een aorig en infermetief interview, op 15 december. Dat is ok weeromme te lezen op internet, op www.frieschdagblad.nl/2020/12/15/directeur-schrieversronte-neemt-afscheid-met-gemengde-gevoelens?harvest_referrer=https:%2F%2F
Uutvoerige interviews bin ok te lezen in de (pepieren) Ni’je Oost-Stellingwarver van 23 december en de westelike twieling-breur, de Stellingwarf. Interessaant is ok Sietske Bloemhoff heur beschrieving van iene van de plande SSR-projekten, et zonuumde Lendeprojekt; zie daorveur
www.nieuweooststellingwerver.nl/artikel/1146300/ni-j-projekt-waor-de-lende.html
Kotleden verschenen: Steenwieker Woordenlieste
Niet veer vot van oons in Overiessel gebeuren ok mooie dingen, zoas et verschienen van de Steenwieker Woordenlieste. Die lieste brengt drieduzend mooie woorden die de saemenstelders as echt Stienwiekers beschouwen. Et gaot om een boekwark in A4-fermaot en de pries is € 16.50. Wie interesse het in dit disse lieste kan him bestellen bi’j bestuurslid Johan Doeven van de Historische Vereniging Steenwijk e.o.: jdoeven@hetnet.nl
Nedersaksisch wodt in meert bruukt in de Staoten van Overiessel en Grunningen; Drenthe dot et ok
In oonze belangrieke buurgebieden Overiessel en Grunningen zal in de meertmaond vergeerderd wodden in et Grunnings en in et Overiesselse Nedersaksisch, d.w.z. in de Staoten. Per 17 december 2020 komt de tiedinge binnen dat et ok in Drenthe wezen zal, en dan in et Drents uteraord. D'r weren drie poletieke perti’jen die dat in de Staoten veursteld hebben, en et is anneumen. Veur zoveer neudig wil et Drentse taelinstituut Huus van de Taol daor graeg bi’j helpen. Goed ni’js veur et Nedersaksisch, docht oons. Een roemer gebruuk - hoe eerder hoe liever! Meer over Drenthe in verbaand hiermit op
www.drentsparlement.nl/actueel/motie_vreemd_aan_de_orde_van_de_dag__nedersaksisch_in_de_statenzaal_-_daor_kuj_drents_praoten_/]
‘Van oergebied tot van levensbelang’: Et Fochtelervene
Filmmaeker Thomas Rovers warkt nog drok an een dokementaire over Et Fochtelervene. Een mooi verhael hierover kuj' lezen in et weekblad De Ni'je Oost-Stellingwarver van 8 december 2020.
Ni'jste boek bi'j de Stellingwarver Schrieversronte: ’Houd je goed! Brieven aan een dienstweigeraar 1935/1936/1937’. Bezorgd en ingeleid door Lammert Gosse Jansma, m.m.v. van Anne Veenstra
Dit boek is vermoedelik et eerste boek dat in 2021 deur de Stellingwarver Schrieversronte uutgeven wodden zal. Lammert Jansma, de vroegere direkteur van de Fryske Akademy, vertelt d'r in over zien schoonheit Fokke Veenstra en die zien bruur Jan. Beide weren idealist, ze weigerden dienst (ok burgerdienst), weren anhangers van et socialisme en anarchisme en weren gehielonthoolder. Deurdat ze de dienst weigerden, belaanden ze beide in de gevangenis. Van daoruut schreven ze mit femilie, kammeraoden en meensken mit dezelde idenen en opvattings as heur. Mit naeme in de omgeving van Appelsche weren dat d’r nogal wat. D’r was in Appelsche een hiele groep, ok veul jonge meensken, mit dezelde idenen angaonde socialisme, anarchisme, antimilitarisme en gehielonthoolding. Nao de dood van Fokke bin de brieven in et bezit kommen van zien dochter, die et belang d’r van veur heur heit mar ok veur eren zag, en zi’j het ze beweerd. An de haand van die brieven het Jansma een opmarkelike periode uut de geschiedenis van en rond Appelsche beschreven, mar hi'j dee ok nog es hiel veul extra onderzuuk. Dat ‘Houd je goed!’ zal ok daoromme veur mennigiene een butengewoon interessaant boek wezen.
Veurnaemste coronamaotregels bin ok in et Stellingwarfs, liekas in alle ere taelen en streektaelen van Frieslaand en in een riegel aandere Nedersaksische / Nederduutse variëteiten
Hiernao kuj' ze vot-op-slag lezen.
Disse strip is maekt deur de Italiaanse keunstener Fabio Vettori. De perveensie Frieslaand is as dielnemer an et 'Network tot Promote Linguistic Diversity' betrokken bi’j et maeken d’r van - een strip dus daor de maotregels om de coronakrisis henne in zoveul meugelik Europese taelen in te lezen binnen. Zie de webstee van de perveensie mit de strip ok in de aandere taelen / streektaelen van Frieslaand.
Abel Darwinkel ni’je direkteur Stellingwarver Schrieversronte
Et bestuur van de Stichting Stellingwarver Schrieversronte het veurige weke een ni’je direkteur ansteld, die mit ingang van 1 jannewaori de taeken van de direkteur van now, Sietske Bloemhoff uut Ni’jberkoop, overnemen zal. Nao een solsetaosieprocedure van een maond of drieje het et bestuur een geschikte opvolger vunnen. Et gaot om de 52-jaorige Abel Darwinkel uut Appelsche, gien onbekende in disse regio en Drenthe in et biezunder. Van 2003 tot 2018 was Darwinkel as Drentse streektaelfunktionaris bi’j et Huus van de Taol in Beilen warkzem. Zo prissenteerde hi’j veur een flink tal jaoren tegere mit zien kollega Jan Germs - Germs was tot halverwege dit jaor direkteur van et Huus van de Taol - ’Jasbuus vol Dreents’ veur TV Drenthe, een daegeliks pergramme mit kot ommedaenken veur ’t Drents. Ok bekend bin zien artikels mit ‘Strunen in de Dreentse Taoltuun’.
Biezunder is dat Darwinkel zien ni’je warkgever indertied adviseerd het bi’j et instellen van et streektaelinstituut van zien veurige warkgever. Mit naeme oold-Schrieversrontedirekteur Pieter Jonker het doe verschillende keren mit Jan Germs de ‘in en outs’ daorveur deurneumen.
Mit pensioen
Bloemhoff stopt vanwegens heur pensioengerechtigde leeftied an et aende van december, naodat zi’j roem 35 jaor verbunnen west het an de Schrieversronte. Eerst gong zi’j uut aende mit et ontwikkelen van Stellingwarfstaelig lesmateriaol, laeter kwam daor o.e. et vaktaele-onderzuuk t.b.v. et Stellingwarfs Woordeboek bi’j. Begin 2007 volgde zi’j Pieter Jonker op as direkteur van et instituut in Berkoop. De Schrieversronte het op dit mement vier dieltiedmitwarkers in dienst en d’r is een niet onbelangriek legertien vri’jwilligers wekeliks aktief.
Eigen uutgeveri’je ‘Bij Abel’
Darwinkel studeerde Algemiene Literatuurwetenschappen en Romaanse taelen in Grunningen. Naodat hi’j in 2018 ofscheid nam van et Huus van de Taol begon hi’j in meert 2019 zien eigen uutgeveri’je ‘Bij Abel’. Eerst gaf hi’j zien eigen boek mit Drentse verhaelen ‘Waotertrappeln’ uut, mar al gauw melden heur ok ere schrievers. Zo gaf hi’j in november 2019 et boek ’Elkien mankeert wal wat’ uut van de Drentse schriefster Aagje Blink en in april 2020 et boek ’Jeep Van Kamp Tot Kamp’. Oflopen 20 oktober verscheen bi’j Van Gorcum in Assen et boek ’Midwinter tradities in Drenthe’ daor hi’j tegere mit Henk Nijkeuter en Rik Klaucke veur zorgde.
TOMKE op YouTube
Omreden de perveensiaole Tomke-veurleesweke, die altied in de eerste volle weke van juni holen wodt, niet deurgaon kon i.v.m. corona, wodde die weke uutsteld naor et aende van oktober. Want dan zol corona toch wel over wezen, zo wodde doe nog docht… Mar niks bleek minder waor, want half oktober kregen we mit een twiede golf te maeken. Et veurlezen in de ukkespeulplakken en kienderopvang wodde daoromme opni’j oflast.
Bi’j de Stellingwarver Schrieversronte ontston doe et idee om een tal verhaelties uut et ni’je boekien ‘Iene, twieje, los!’ op te nemen op film en die te plaetsen op YouTube. Laeter zol de Friese en Bildtse veurlezers dit idee overnemen, zodat alle ukken in de perveensie now op die wieze kieken en luusteren kunnen naor de ni’jste spannende verhaelen over Tomke en zien kammeraoties Romke, Kornelia en Yana Yu. Et filmpien is vanof now te zien op https://www.kienderwebstee.nl/aktiviteiten/4/tomke-iene-twieje-los en op het YouTube kanaal van de Stellingwarver Schrieversronte: https://www.youtube.com/stellingplus.
Gratis boekies veur alle ukken
De van oorsprong Friestaelige verhaelties over Tomke en zien maoten bin schreven deur Geartsje Douma en Riemkje Pitstra. Alle verhaelties bin in et Stellingwarfs vertaeld deur Sjoukje Oosterloo. De verhaelties die now op ’e film beschikber kommen bin oflopen maendag veurlezen deur Femmie van Veen. Veur et filmen d’r van zorgde filmmaeker Thomas Rovers uut Grunningen. De ni’je boekies wo’n an alle ukken uutrikt, de Stellingwarver Schrieversronte stelt die al sund jaor en dag ommenocht beschikber. Veur dit soort van taelbevodderende aktiviteiten het o.e. et Committee of Experts (Raod van Europa) veul wardering, zo dee een schoffien leden nog es weer blieken.
Tomke is een perveensiaol veurleesprojekt van de Afűk en et Selskip foar Fryske Tael en Schriftekennisse. De Stellingwarver veurleesweke wodt sund 2007 orgeniseerd deur de Stellingwarver Schrieversronte.
Bi'j' liefhebber van Twitter?
Aj' nog gien volger van de Stellingwarver Schrieversronte op Twitter binnen en Twitter is krek wat veur jow, wor dan volger van www.twitter.com/stellingwarfs
’Stillestaon en weer deurgaon’: bundel mit biezundere gedichten
‘Om behalven et verdriet ok et locht toe te laoten in de wetenschop dat herinnerings blieven,’ zo geven Grietje Bosma en Attie Nijboer an in heur ni’je bundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’. Et is iene van de redens waoromme zi’j tegere disse bundel mit gedichten schreven. Gedichten,die troost en steun bieden kunnen en haandvatten anrikken om verlös te verwarken en om mit rouw omme te gaon.
Rouw, verlös, hoop en steun
Oflopen weke verscheen disse biezundere dichtbundel bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop. De gedichten in ’Stillestaon en weer deurgaon’ gaon over rouw en verlös, mar veural ok over hoop. Hoop dat d’r nao een zwaore periode ok weer locht schienen mag veur meensken die mit wat veur vorm van rouw dan ok te maeken hebben of die mitmaekt hebben.
De gedichten bin allemaole schreven vanuut de eigen gedaachten en gevulens van beide vrouwluden, somstieden ok vanuut eigen erverings. De inhoold van de gedichten is arg inlevend en ansprekend; de verschillende onderwarpen bin op kundige wieze verwoord. Et boek zal ok daoromme deur veul lezers arg wardeerd wodden. Veul lezers zullen liekewel veul steun ondervienen bi’j et lezen van de gedichten. Dat zal vaeks zo wezen om et herkennen van gevulens, mar ok vanwegens et op een spoor zetten van gedaachten die hulpe bieden.
Foto’s
De gedichten in et boek bin veur een groot pat verwarkt in foto’s die nauw bi’j de inhoold ansluten. De foto’s bin veur et grootste pat maekt in en veural om et huus van Grietje Bosma in Sunnege. Op verzuuk van de beide dichters zorgde Sietske Bloemhoff veur die foto’s, mar Grietje zorgde ok zels veur een pat d’r van. Sietske Bloemhoff zorgde daornaost veur de vormgeving van et boek, i.s.m. BVK Vormgeving uut Haulerwiek.
Rouwmappe
De dichtbundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’ kan zien wodden as een vervolg op de ‘Rouwmappe’ zoas de Stellingwarver Schrieversronte die eerder uutgaf. In die mappe bin (veurbeeld)teksten en gedichten opneumen die meensken bruken kunnen veur rouwkaorten of veur ofscheidsdiensten. In de mappe zitten butendat cd’s mit Stellingwarver meziek die ok bruukt wodden kund bi’j ofscheidsplechtigheden. Veur disse mappe zorgden indertied Attie Nijboer en Jan Schonewille. De mappe is in et bezit van de meerste Stellingwarver uutveertverzorgers, mar is ok te lien bi’j de Stellingwarver Schrieversronte.
Prissentaosie
Vanwegens corona is d’r gien speciaole prissentaosie van de ni’je dichtbundel. Et doel is om d’r laeter in et jaor nog extra ommedaenken veur te hebben.
‘Stillestaon en weer deurgaon’ telt 120 bladzieden en is te bestellen via info@stellingwarfs.nl, mar et boek is vanzels ok te koop in de boekhaandel.
Wereld van Stellingwarver prachtboeken: doe jezels een plezier in veurjaor, zommertied, haast of wintertied:antugen en lezen mar!
Disse boeken brocht de Stellingwarver Schrieversronte de laeste tied in de verkope, soms in saemenwarking mit aanderen. Prachtboeken over oonze tael, kultuur en geschiedenis - daor hebben oonze veuroolden allienig mar van dromen kund. Boeken die je dus niet ontgaon meugen! Dat: laot ze je niet ontgaon, antugen mar!
- Vrede en vri’jhied: hiel biezunder tiedschriftnommer verschenen, in verbaand mit 75 jaor bevri'jding: speciaole oflevering van 'De Ovend' (veurjaor 2020)
- Stillestaon en weer deurgaon, deur Grietje Bosma en Attie Nijboer.
Biezundere dichtbundel angaonde rouw, verlös, hoop en steun. Hoop dat d’r nao een zwaore periode ok weer locht schienen mag veur meensken die mit wat veur vorm van rouw dan ok te maeken hebben of die mitmaekt hebben (Berkoop, 2020)
- Et Evangelie neffens Markus, deur Rienk Klooster, Jan Koops en Erica Plomp-den Uijl (Berkoop, 2020)
Stellingwarvers bin Saksische Stellinga’s – dus misschien tóch? Anwiezings uut een 16de- en een 17de-ieuwse tekst, deur Henk Bloemhoff m.m.v. George van der Vliet; bestelber via boekenbestellen.nl (Zwaag, 2020)
- De Wereld van Zander. Herinneringen van de vrome landverhuizer Zander Jacobs Klooster (1820-1906) uit Donkerbroek. Een Stellingwerfs egodocument, getranscribeerd, ingeleid en van een uitgebreid notenapparaat voorzien door Rienk Klooster (Berkoop, 2019)
- Luudklokken en klokkestoelen in Stellingwarf, deur Jan Koops en Sietske Bloemhoff (Berkoop, 2019)
- As ik kiezen moch. Verhaelen. Verhaelebundel van Harmen Houtman. (Berkoop, 2019)
- Ok et beste peerd stroffelt wel es. Stellingwarver verhaelen van Freddie de Vries (Berkoop, 2018)
- Vroeger is veurgoed veurbi’j. Zeuvende roman = 28ste literaire boek van Johan Veenstra (Berkoop, 2018). Bekroond mit de Rink van der Veldepries 2020
- De raadselachtige gemeentewapens van de Stellingwerven, deur Frans Wuijts (Berkoop, 2017)
- Veldnaemen van Stellingwarf VII: OOSTERWOOLDE, deur M. Dijkstra. G. van der Meulen, Tonie Spijkman, Lieuwe Tiesinga, Albert Oost, Henk Bloemhoff en Dennis Worst (Berkoop, 2017)
- Omme de donkerheyt der vergeteniss. 500 jaar Oost- en West-Stellingwerf. 1517-2017. = Symposiumbundel (Berkoop, 2017)
IE VIENEN ZO ONGEVEER ALLE BOEKEN DIE TE KOOP BINNEN OPNUUMD IN DE STELLINGWARVER SUTELKRAANTE 2019 - MIT OVER DE NI'JSTE BOEKEN VEUL INFO.
Klik daorveur an:
Boekekraante 2019
Omroep Odrie: vlakbi'j, uut de eigen streek en mit eigen tael en meziek: Odrie
Veur wie et nog niet wus: Omroep Odrie in Oost-Stellingwarf het twie hiele mooie pergrammes in en mit streektael en streektaelmeziek. Ze wo'n hieronder nog es nuumd. Die lekaole omroep is te heuren op 106.9 FM, kabel 104.1 FM.
Veur wie dit ok niet wus: via internet kuj' Omroep Odrie ok goed heuren:
http://www.radioviainternet.nl/omroep-odrie.
Die streektaelpergrammes dat bin:
Op de vri'jdag:
16:00 ure: Huus en Hiem (herhaeling van de zundag d'r veur)
17:00 ure: Singeliers, meziekpergramme in de streektael. Prissentaosie: Henk Kroese, Evert de Boer, Sietske Bloemhoff, Baukje Oosting, Hans Koopmans.
Techniek: Jitze Hofstra
Op de zundagmorgen:
10.00 ure: Singeliers. Herhaeling van de vri'jdag d'r veur (zie boven)
11.00-12.00 ure. Huus en Hiem. Stellingwarfs tael- en kultuurpergramme mit hiel wat zaeken die in huus en op et arf gebeuren. Prissentaosie: Hendrik Betten. Techniek: Peter Cruiming.
Woj' graeg mitien weten wat een Stellingwarfs woord inhoolt of hoej' et schrieven moeten?
Klik dan an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.
Stellingwarfs Woordeboek, et grote, vierdielige, ok op internet in te zien
Ok de grote bruur van et haandwoordeboek, et Stellingwarfs Woordboek in vier dielen, mit woordverklaorings, uutspraoke, veurbeeldzinnen, vaaste verbienings, spreekwoorden en meer is op internet in te zzien. Zuuk daorveur veerder via disse link: www.stellingia.nl
Femilieberichten in et Stellingwarfs
Riegelmaotig wo'n wi'j vraogd om hulpe bi'j et schrieven van een tekst in et Stellingwarfs, bi'j et maeken van een opschrift, bi'j et bedaenken van een naeme in et Stellingwarfs of bi'j et opstellen van een femiliebericht in et Stellingwarfs. Et is hiel goed dat zoks gebeurt. De Stellingwarver Schrieversronte bestaot as instelling ok om meensken bi'j zok soorte van dingen te helpen. En wi'j helpen jim graeg, dat blief d'r mar niet lange over piekeren. Bel of mail oons dus, oons tillefoonnommer is 0516-451108. Om te mailen kuj' hier an de linkerkaante 'kontakt maeken' anklikken.
=================================================
Even tussen alles uut mit een gedicht? Lees dan nog even veerder!
Dörp
Onder bomen huukt
Zunne op oolde stiender
Toeholen veur elk
Weerkennende dagzeggen
Weer thuus wezen
Wim de Boer
[Wolvege, 25 juni 2010]
Veurjaor
Gruun en bluui,
voegelgeluden,
alles lopt uut.
Van vochtige grond
de lochten,
de bloemen
in heldere kleuren.
Andrang om buten te gaon,
in een blussien waarme wiend te staon.
Wim de Boer
[Wolvege, 15 meie 2017]
Baai van De Somme
D’r is gien zee, d’r is gien laand,
De plaanten staon et zoolt,
Daor gaot en komt weer
Et waeter – ni’j noch oold,
Et slik koekt an en
van is ‘t verloop
Gieniene vernemt een
greens
Wim de Boer,
augustus 2019/2020
Winteraovend
Jong was ik en de kastaovend wit
naor de karke gongen wi’j
deur de knisterende sni’j
de zulveren maone leup boven mit
Et kastverhael dat mossen we weten
mar de film over Nils Holgersson
die op een gaanze vliegen kon
weren beelden om nooit te vergeten
Thuus lekker waarm mit zien allen
bi’j de boom mit keerzen en ballen
an de poeiermelk en krentebrood
Niks kon veur mi’j de sfeer vergallen
laeter kon ’t nog wel es tegenvallen
mar doe was ik al lange groot
Koosje Hornstra, in De Ovend jg. 47 no. 6 (2019
De draod
Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval
Die komt aachter jow an
Die rolt veur je uut
Strak trokken, soms mit kneupen
Is hi'j van binnen uut begonnen
En gaat tot et ande mit je mit
Mar niet iene wet waor as et aende begint
Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval
(Uut: Stien van Anne, Storm in et leven. Berkoop, 2004, 2e drok)
spiegeling
langdurige mementen zwiegen
et staorigan verdwienen
van woorden en tieden
vlochtig, lochtig as waeterjuffers
wodt et heden kleinder
daanst deur grune sprieties
spiegelt him nog even en
is inienend
vot
Willem Jan Teijema (in: Doe gebeurde et. Stellingwarver Schrieversronte, Berkoop, 2001
Riekdom
rusteloos
jaegen de meensken
aachter heur dromen an
dromen van riekdom
dromen van altied meer
dromen van altied groter
dromen van altied beter
*
ze vergeten
de grote riekdom
die ze al jaoren bezitten
Jan Veldhuizen (1941-2005); uut: De wiend blaost ok wel es
aandersomme. Gedichten.
Kuier deur De Braandemeer
De Rottige Miente is een prachtig gebied in et westen van West-Stellingwarf. Dichte in de buurt ligt et netuurgebied Braandemeer. Een roeg gebied, waoj' in twie uren (zes km) deurhenne kuieren kunnen. De naeme zol ofkomstig wezen van et ontstaon van dit stok netuur: een venebraand. Deur een diel van dit mooie stokkien Stellingwarf kuj' ok henne fietsen. In De Kuunder ligt een anlegplak veur boten. Pruuf uut disse dichtriegels de sfeer:
Et riet wi'jt hier mit alle wienden mit,
de voegels daansen deur et weer,
et held're waeter en et sobbig laand;
de puzelstokkies van et Braandemeer
Harmen Houtman (bron: Ni'je Oost-Stellingwarver 25-5-2011)
=================================================
Lendediek III
Elektrische paolen spinnen
mit heur zwatte draoden
een web van miemering
deur haastige lochten.
De dieze uut et waeter
wist tiedelik et asfalt uut,
een spinne lat een druppe valen,
op roestig stiekeldraod'
De zunne dri'jt zien kotte uren,
de wiend gieselt boom en blad,
et brune riet fluustert huut'rig
de diek waacht kalm en zwat.
Harmen Houtman
(uut:Dichterbi'j. Gedichten. Berkoop, 2008)
(S)limmerikkien
Een bakker vun vlak bi’j de Kuunder
een grote betoverde nuunder.
Daor zat et begin
van een zeemeermin in!
Now bakt hi’j ze nog even bruunder!
(Jouk, schoelnaeme van Martinus Bakker)
November
't Is weer gebeurd
mit alle uutbundighied van kleur en fleur.
Zo hier en daor lopt nog een koppel vee
te snuuien langs de kaant
de laeste gruunties op te zuken.
De sloden bin zo goed as dreuge.
Ja disse haast zal oons nog lange heugen,
want, 't is haost half november onderhaand.
De meerste bomen bin al kael.
Et blad ligt overal,
now bruun van kleur
en 't ritselt al mar deur
tot ok de laesten valen.
't Is zo heur tied
en wi'j geloven et haost niet,
mar 't is al half november onderhaand.
Die lochten, zo massief
in grauw en gries,
waoraachter al zo vroeg de vaele zunne ondergaot
en dan nog even mit een glundig goolden raand
zien best dot oons wat waarmte mit te geven,
want 't is al half november onderhaand
Lamkje Hof-de Boer (1908-1991)
(bron: Onder eigen volk. Wark uut de jaoren 1970-1976 van 24 Stellingwarver schrievers. Oosterwoolde, 1978)
=================================================
D'r is netuurlik vule en vule meer te lezen! Poëzie, verhaelen, romans in et Stellingwarfs, bi'jdregen over de tael, literetuur, volkskunde... Neem veur boeken en et tiedschrift 'De Ovend' kontakt op mit de Stellingwarver Schrieversronte. Kiek ok op de websteden die nuumd wodden in de eerste alinea op disse bladziede!
En klik an de meugelikheden links van disse bladziede. Ok daor vien ie hiel veul infermaosie die je uutkommen kunnen zol! Kiek daor ok veur et webstee-archief, mit ooldere berichten en zo.
En... koester mit oons et Stellingwarfs! Lees et, praot et, schrief et, vieter et gebruuk an!
=================================================
NI'JSTE ANPASSING VAN DISSE BLADZIEDE: 9-05-2021