et instituut
De Stellingwarver Schrieversronte is et belangriekste instituut veur tael, literetuur, geschiedenis, volkskunde en identiteit van Stellingwarf. Stellingwarf is een biezundere regio in Zuudoost-Frieslaand (NL), daor de meensken vanoolds Stellingwarfs praoten. Et Stellingwarfs is een vorm van Nedersaksisch.
Oonze administraosie is los op deensdag tot en mit donderdag, van 9.00 tot 16.00 ure. Overleggen mit ere mitwarkers kan allienig nao tillefonische ofspraoke.
Tip: kiek ok es op oonze ere websteden www.stellingplus.nl en www.stellingia.nl! Woj' graeg vot-en-daolik weten wat een woord of uutdrokking uut et Stellingwarfs betekent? Klik dan ditte an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.
In lijn mit de jongste veurschriften van de Rieksoverhied is et kantoor van de Stichting Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop mit ingang van veertien oktober slim beparkt eupen. De mitwarkers warken thuus. Mails wo’n uteraord wel beantwoord en ok briefpost wodt behaandeld. Bestellings wo'n op donderdaegen verwarkt. Zoas eerder ok al angeven, veurlopig gaon alle aktiviteiten en bi’jienkomsten van de Stellingwarver Schrieversronte niet deur. Ok dat is vanwegens de coronakrisis. Op de websteden blift vanzels, zoas altied, wel et laeste ni’js te lezen. In et plak van de sutelaktie bin d’r van 11 september tot 9 november Stellingwarver boekeweken mit elke weke ommedaenken veur bepaolde boeken én een biezunder anbod daorvan. Zie ok daorveur veerderop op disse bladziede.
De Ovend 48ste jaorgaank no. 6 is d’r (december 2020)
De leden van de Stellingwarver Schrieversronte en zo ok de aandere abonnees van ‘De Ovend’ hebben him al weer in huus kregen: de zesde en toegelieke laeste oflevering dit jaor van et Stellingwarver tiedschrift ‘De Ovend’. Twintig euro per jaor, losse nommers € 4,00.
Et is weer typisch een hiel mooi Ovend-nommer dat veur oons ligt. Een pracht van een artikel staot an et begin, dat wil zeggen krek nao een mooi ‘Veuroffien’ van Jan Koops over zien verhuzeri’je en perikels d’r bi’j. Dat mooie artikel is van de haand van Kjest Herder. Et is een vraoggesprek mit scheidend direkteur Sietske Bloemhoff. Titel: ‘Sietske Bloemhoff: “Et zit d’r op!”. Behalven Schrieversronte-angelegenheden duken ze tegere ok in veerdere aktiviteiten van Sietske, zoas op et terrein van de folk-meziek in et verleden. D’r volgt nog een ofscheidssymposium in et ni’je jaor. Wanneer is nog niet wisse. Anslutend lezen we ankondigings van twie ni’je boeken: ‘Jaorboek Nedersaksisch 1 (2020)’ en ‘Introduction to Dutch Low Saxon. Language and Literature’. In beide boeken staot ok et Stellingwarfs in ’t volle locht.
Alweer een pracht van een artikel volgt dan: ‘De slag bi’j Berkoop die niet deurgong’. Dat is een uutvoerige uutienzetting van historikus Sierd van Randen, ofkomstig van Oosterwoolde, die mit een starke zelsberisseneerde uutleg van een bepaolde pesaosie uut de ‘Quedam narracio de Groninghe, de Thrente, de Covordia’ (bi’j streekgeschiedkundigen goed bekend), annemelik maekt dat een veurneumen ‘slag’ bi’j Berkoop die toch niet deurgong, dudet op de ienhied ‘Stellingwarf’ al in 1232. Mit ere woorden, Stellingwarf as ‘laand’ begint dan al, niet pas in 1309 (et jaor van bekende Stellingwarver oorlogvoerderi’je om en in Vollenhove). Attie Nijboer komt mit et gedicht ‘Gevangen’, en dan volgen verhaelen van Rob Zethoven: ‘Een onvergetelike sunderklaosaovend’, Freddie de Vries: ‘Een allemachtig taoi volk!’, Kjest Herder: ‘Aandere liefde’, Sjoukje Oosterloo: ‘Ni’jjaor in Aovendrood’ en Carol Klok: die vertelt over ‘Popke Lap, de hooltsnieder van Scharpenzeel’. In ‘Kniezebikker en kniezebieter. Over een peer Stellingwarver voegelnaemen’ gaot taelkundige Henk Bloemhoff in op et komof van die biezundere woorden. Frank Spijkers zien strip ‘Otto, heer van Buil’ past bi’j de tied van de schieteri’je mit vuurwark om ni’jjaor henne. Hoe dat kan? Zels lezen, disse mooie ‘Ovend’. Dan kriej’ d’r nog ni’jgies en redaktionele zaeken op toe!
Bekende taelkundige veur et Aachterhoekers en Liemers dr. Lex Schaars wodde Ridder in de Odder van Oranje-Nassau
Op donderdagmiddag 12 november wodde dr. Lex Schaars benuumd tot Ridder in de Odder van Oranje Nassau. In vroeger rieden was hi'j warkzem an et Staring-Instituut, daornao an et Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers in Doetinchem en now al weer een jaormennig is hi'j mit pensioen. “U bent voor onze regio een pronkjuweel. Het toekennen van deze koninklijke onderscheiding benadrukt en erkent de waarde van uw bijdrage aan het behoud van het taalkundig erfgoed in Oost-Gelderland,” zo zee borgemeister Mark Boumans in de raodszael van et Doetinchemer gemientehuus. Schaars was grondlegger en uutvoerder van et grote woordeboekprojekt veur et Aachterhoekers en Liemers. Hi’j gaf een boel taelkundige adviezen, ok in de tied van zien pensioen, dat veur him op zien 75ste begon. Sund die tied bleef hi’j vr’jwilliger.
Meer op https://www.achterhoeknieuwswinterswijk.nl/nieuws/algemeen/333036/-u-bent-voor-onze-regio-een-pronkjuweel-
In de tied van et Projekt Stellingwarfs Woordeboek weren d’r de neudige kontakten over en weer mit de Stellingwarver Schrieversronte, en dat was ok et geval in de tied van de totstaandkomming van de erkenning van et Nedersaksisch onder diel II van et Europese Haandvest veur Regionaole taelen of taelen van minderheden.
Jaorboek Nedersaksisch 1 (2020)
Dit ni’je jaorboek brengt de lezings van et Nedersaksisch symposium van 13 september 2019 in Zwolle en ontston naor anleiding daorvan. Et symposium was mit naor anleiding van de 100ste geboortedag van dr. Hendrik Entjes, eerdere hooglerer Nedersaksisch. Ok veur de studie van et Stellingwarfs was Entjes van groot belang, wiels hi’j ok mitwarkte an de kursus Stellingwarfs, benaemens as kommitteerde. Et ‘jaorboek’ is van een groot fermaot en wodt uutgeven deur de Stichting Sasland i.s.m. www.boekenbestellen.nl. Via die webstee is et ok te kriegen. Een greep uut de inhooldsopgifte hiernao lat zien dat et boek ok veur lezers in Stellingwarf en wiede omgeving interessaant wezen kan. Et verschient 16 november (96 blz.; € 32,-).
Titels (onder aanderen): Lezingteksten: ‘De sociolinguďstiek van het Nedersaksisch’ (Harrie Scholtmeijer), ‘Is het Vriezenveens Twents?’ (Jan Nijen Twilhaar), ‘Professor Entjes, het Nedersaksisch Instituut en de regio’ (Philomčne Bloemhoff-de Bruijn), ‘Maor wat is nou Nedersaksische literatuur?’ (Henk Nijkeuter), ‘Van Entjes naor Dalfsen en de westgreens van ’t Ooldsaksisch’ (Henk Bloemhoff); Ere teksten: ‘Amparte Nedersaksische woorden. Eenderweggens, meerderweggens of völderweggens’ (Lex Schaars en Philomčne Bloemhoff-de Bruijn), ‘De taal van de kelonietoeften uit Willemsoord’ (Philomčne Bloemhoff-de Bruijn), ‘Stellingwarfs van Donkerbroek: opmarkings over taelstruktuur en taelgebruuk in de 19de ieuw. Naor anleiding van et egodokement van Zander Jacobs Klooster (1820-1906)’ (Henk Bloemhoff), ‘Karl Sauvagerd, “De Tied blif Baas”. Ausgewählte Texte und ein Lebensbild’ (Henk Nijkeuter en Henk Bloemhoff).
Abel Darwinkel ni’je direkteur Stellingwarver Schrieversronte
Et bestuur van de Stichting Stellingwarver Schrieversronte het veurige weke een ni’je direkteur ansteld, die mit ingang van 1 jannewaori de taeken van de direkteur van now, Sietske Bloemhoff uut Ni’jberkoop, overnemen zal. Nao een solsetaosieprocedure van een maond of drieje het et bestuur een geschikte opvolger vunnen. Et gaot om de 52-jaorige Abel Darwinkel uut Appelsche, gien onbekende in disse regio en Drenthe in et biezunder. Van 2003 tot 2018 was Darwinkel as Drentse streektaelfunktionaris bi’j et Huus van de Taol in Beilen warkzem. Zo prissenteerde hi’j veur een flink tal jaoren tegere mit zien kollega Jan Germs - Germs was tot halverwege dit jaor direkteur van et Huus van de Taol - ’Jasbuus vol Dreents’ veur TV Drenthe, een daegeliks pergramme mit kot ommedaenken veur ’t Drents. Ok bekend bin zien artikels mit ‘Strunen in de Dreentse Taoltuun’.
Biezunder is dat Darwinkel zien ni’je warkgever indertied adviseerd het bi’j et instellen van et streektaelinstituut van zien veurige warkgever. Mit naeme oold-Schrieversrontedirekteur Pieter Jonker het doe verschillende keren mit Jan Germs de ‘in en outs’ daorveur deurneumen.
Mit pensioen
Bloemhoff stopt vanwegens heur pensioengerechtigde leeftied an et aende van december, naodat zi’j roem 35 jaor verbunnen west het an de Schrieversronte. Eerst gong zi’j uut aende mit et ontwikkelen van Stellingwarfstaelig lesmateriaol, laeter kwam daor o.e. et vaktaele-onderzuuk t.b.v. et Stellingwarfs Woordeboek bi’j. Begin 2007 volgde zi’j Pieter Jonker op as direkteur van et instituut in Berkoop. De Schrieversronte het op dit mement vier dieltiedmitwarkers in dienst en d’r is een niet onbelangriek legertien vri’jwilligers wekeliks aktief.
Eigen uutgeveri’je ‘Bij Abel’
Darwinkel studeerde Algemiene Literatuurwetenschappen en Romaanse taelen in Grunningen. Naodat hi’j in 2018 ofscheid nam van et Huus van de Taol begon hi’j in meert 2019 zien eigen uutgeveri’je ‘Bij Abel’. Eerst gaf hi’j zien eigen boek mit Drentse verhaelen ‘Waotertrappeln’ uut, mar al gauw melden heur ok ere schrievers. Zo gaf hi’j in november 2019 et boek ’Elkien mankeert wal wat’ uut van de Drentse schriefster Aagje Blink en in april 2020 et boek ’Jeep Van Kamp Tot Kamp’. Oflopen 20 oktober verscheen bi’j Van Gorcum in Assen et boek ’Midwinter tradities in Drenthe’ daor hi’j tegere mit Henk Nijkeuter en Rik Klaucke veur zorgde.
Jaorvergeerdering SSR opni’j uutsteld
In et veurjaor mos de jaorvergeerdering van de Stellingwarver Schrieversronte vanwegens corona uutsteld wodden. Laeter wodde besleuten om de jaorvergeerdering in de haast te holen, en dan op woensdagaovend 28 oktober. Mar vanwegens de ni’je coronagolf kan de vergeerdering opni’j niet holen wodden; et bestuur zal daoromme now kieken naor een ni’je daotum in et veurjaor van 2021.
Et kantoor van de SSR is opni’j hiel beparkt eupen, zodat mails en post wel lezen wodden; bestellings wo’n op donderdaegen verwarkt. Op ’e websteden blift vanzels zoas altied et laeste ni’js te lezen.
TOMKE op YouTube
Omreden de perveensiaole Tomke-veurleesweke, die altied in de eerste volle weke van juni holen wodt, niet deurgaon kon i.v.m. corona, wodde die weke uutsteld naor et aende van oktober. Want dan zol corona toch wel over wezen, zo wodde doe nog docht… Mar niks bleek minder waor, want half oktober kregen we mit een twiede golf te maeken. Et veurlezen in de ukkespeulplakken en kienderopvang wodde daoromme opni’j oflast.
Bi’j de Stellingwarver Schrieversronte ontston doe et idee om een tal verhaelties uut et ni’je boekien ‘Iene, twieje, los!’ op te nemen op film en die te plaetsen op YouTube. Laeter zol de Friese en Bildtse veurlezers dit idee overnemen, zodat alle ukken in de perveensie now op die wieze kieken en luusteren kunnen naor de ni’jste spannende verhaelen over Tomke en zien kammeraoties Romke, Kornelia en Yana Yu. Et filmpien is vanof now te zien op https://www.kienderwebstee.nl/aktiviteiten/4/tomke-iene-twieje-los en op het YouTube kanaal van de Stellingwarver Schrieversronte: https://www.youtube.com/stellingplus.
Gratis boekies veur alle ukken
De van oorsprong Friestaelige verhaelties over Tomke en zien maoten bin schreven deur Geartsje Douma en Riemkje Pitstra. Alle verhaelties bin in et Stellingwarfs vertaeld deur Sjoukje Oosterloo. De verhaelties die now op ’e film beschikber kommen bin oflopen maendag veurlezen deur Femmie van Veen. Veur et filmen d’r van zorgde filmmaeker Thomas Rovers uut Grunningen. De ni’je boekies wo’n an alle ukken uutrikt, de Stellingwarver Schrieversronte stelt die al sund jaor en dag ommenocht beschikber. Veur dit soort van taelbevodderende aktiviteiten het o.e. et Committee of Experts (Raod van Europa) veul wardering, zo dee een schoffien leden nog es weer blieken.
Tomke is een perveensiaol veurleesprojekt van de Afűk en et Selskip foar Fryske Tael en Schriftekennisse. De Stellingwarver veurleesweke wodt sund 2007 orgeniseerd deur de Stellingwarver Schrieversronte.
Introduction to Dutch Low Saxon. Language and Literature (spiksplinterni’je publikaosie!)
Dit boek is de vertaeling van Nedersaksisch in een notendop. Inleiding in de Nedersaksische taal en literatuur, verschenen op 25 september 2020 bi’j Keuninklike Van Gorcum in Assen (198 pp., € 26,50). (2019). Auteurs: Henk Bloemhoff, Philomčne Bloemhoff-de Bruijn, Jan Nijen Twilhaar, Henk Nijkeuter en Harrie Scholtmeijer. Die kwammen tot et idee van een vertaeling ok deur suggesties uut et veld en uut de vakwereld. Ze willen ok geern wat bekendhied geven an de verschiening van et boek.
Anglist Hans Veenkamp zorgde veur de vertaeling. Hi’j is warkzem an et Taelecentrum van de Rieksuniversiteit Grunningen, sektie Engels.
Et gaot om een uutvoerige helikopterview van de Nedersaksische literetuur tot en mit de tied van now, om belangrieke aspekten van zinsbouw, klaanken en woordvorms en daornaost om ooldere en jonge infermaosie over de pesisie van et Nedersaksisch, over de erkennings en over et instituutswark.
Veur wie is Introduction to Dutch Low Saxon. Language and Literature bedoeld? Dit zegt et veurwoord: ‘For quite a long time, we have felt the need to open up important knowledge about Dutch Low Saxon to a broad, non-Dutch readership. As our main target audience, we were thinking of international students in the Netherlands and expats with an interest in the language and culture of the North-Eastern region of the Netherlands’.
Stried van Stellingwarf tegen de bisschop van Utrecht in en rond 1309 dot alderdeegst vandaege-de-dag nog vertuten…
Ja, hoe as zoks kunnen zol, dat zuj’ je nao lezing van de titel hierboven wel ofvraogen. Now, die oorlogvoerderi’je wodt anhaeld in een ni’j geschiedkundig proefschrift, dat gaot over et Oversticht. Dat is et diel van Noord- en Oost-Nederlaand dat ooit onder de bisschop van Utrecht vul, inklusief Stellingwarf, mar niet et Friese Frieslaand. Auteur is Diana Spiekhout, en de titel van et boek is ‘Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht. De ontwikkeling van bisschoppelijke burchten, adellijke huizen en versterkingen in relatie tot het landschap en de samenleving in Noordoost-Nederland tussen 1050 en 1450’. Et is een meraokels interessaant boek veur liefhebbers van de geschiedenis van Noord- en Oost-Nederlaand. Dat is in feite ok et grootste pat van et Nedersaksisch taelgebied, mar et gaot hier om de geschiedenis uteraord, en, zoas zegd, ok over die van Stellingwarf. Beslist een anraoder is dit boek, mit hiel veur infermaosie bi’jveurbeeld ok over Overiessel. Et boek is Nederlaanstaelig en is daele te laeden van de webstee van de Grunninger universiteit, daor et proefschrift kotleden verdedigd wodde. [Surf naor https://www.rug.nl/research/portal/nl/publications/het-middeleeuwse-kastelenlandschap-van-het-oversticht(0369580f-75b2-4083-af7d-93909ed5741a).html]
Ter info veur de interesseerden in oons gebied: de laansnaeme ‘Stellingwerf’ levert aachter in de dattig treffers op mit de zuukfunktie, ‘Stellingwerver’ tiene. Et sneupen weerd, dus.
Mar hoezo vertuten doen, vandaege-de-dag nog? Lees dit citaot mar: “Pas onder het bewind van bisschop Gwijde van Avesnes krijgen we beter inzicht in de militaire organisatie van het kasteel [d.i. in Vollenhove]. Dat is vooral ‘te danken’ aan de Stellingwervers die Vollenhove hebben belegerd. Beke bericht uitvoerig over deze belegering, die volgens hem in 1311 plaatvond. Uit een in 1309 uitgevaardigde oorkonde blijkt dat de Stellingwervers al eerder de strijd waren aangegaan, want daarin wordt hen opgedragen om onder andere de schade van de belegering van kasteel Vollenhove te vergoeden.” [Bronnen veur dit bericht over et boek: webstee RUG en De Volkskraante].
Ni’jste Ovend is d’r: 48ste jaorgaank no. 5: oktober 2020
Jelle Roorda schrift disse keer over de historisch interessaante buurtschop Boekelte, en Kjest Herder hadde een vraoggesprek mit Grietje Bosma en Attie Nijboer, zoks naor anleiding van heur bundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’. Hi’j schreef ok ‘Et Veuroffien’. Carol Klok beschouwt Oost- en West-Stellingwarf as Siamese twieling, en d’r is poëzie disse keer van Attie Nijboer en Wim de Boer. Veerder lees ie de kollum ‘De Broggedri’jer’ deur Harmen Houtman, en een hiele riegel verhaelen: deur oold-huusdokter Rob Zethoven van Berkoop, deur Roely Bakker, Sjoukje Oosterloo, Kjest Herder, Jaap Sikkema en Freddie de Vries. Uteraord geft De Ovend weer veul ni’js, zoas over de prissentaosie van ‘Uit de geschiedenis van Wateren, Zorgvlied en Oude Willem’ en over de Rink van der Veldepries 2020 veur Johan Veenstra. Vanzels ontbrekt de strip ‘Otto, heer van Buil’ ok disse keer niet. De Ovend verschient zes keer in ’t jaor, gelt 20 euro bi’j abonnement en vier euro as los nommer in de boekwinkel.
’In Twielochten’ veerder as podcast
Vanwegens veul technische perblemen angaonde et uutzenden van ‘In Twielochten’ op ‘e lekaole zenders Odrie en Radio Weststellingwerf Centraal is in goed overleg besleuten om et pergramme alliend nog an te bieden as podcast. De opnaemen zullen m.i. november weer uut aende gaon. De podcast ‘In Twielochten’ is te beluusteren via o.e. de webstee Stellingplus.nl. [Bron: Ni'je Oost-Stellingwarver, pagina Stellingwarver Zaeken].
Bi'j' liefhebber van Twitter?
Aj' nog gien volger van de Stellingwarver Schrieversronte op Twitter binnen en Twitter is krek wat veur jow, wor dan volger van www.twitter.com/stellingwarfs
Rikkemedaosies van et ‘Committee of Ministers’ van de Raod van Europa an lidstaoten - wat et Europese haandvest veur regionaole of minderhiedstaelen anbelangt in verbaand mit Nederlaand
Nao et ‘Committee of Experts’ het intied ok de kemmissie van menisters rikkemedaosies geven angaonde de verbeterings die de Raod van Europa neudig vint op et punt van de toepassing van et Europees haandvest. Ze willen geern dat de Nederlaanse autoriteiten rekening holen mit de waornemings en rikkemedaosies van et ‘Committee of Experts’ (zie meer naor beneden op disse bladziede) en dat daor et volgende veurrang bi'j krigt:
‘further develop the teaching of Limburgish and Low Saxon as regular school subjects and extend the offer of education in these languages, including at pre-school level’
Tuut en d'r uut!
In Else wodde oflopen weke deur Marcel Bos, hi’j is wethoolder van de gemiente Oost-Stellingwarf, een speciaol bod onthuld. Dat bod is vlakbi’j et schoeleplein plaetst en geft an dat kiender, die deur de oolden mit de auto brocht wodden, daor nog evenpies een tuut kriegen kunnen, veurdat ze et plein op gaon. De auto’s moe’n now i.v.m. corona op zonuumde ‘Tuut en d’r uut’ plakken parkeren. Veur et mooie ontwarp van et bod zorgde iene van de kiender uut groep achte.
Kursus Stellingwarfs
Et doel is dat in de wintertied weer de kursus ‘Stellingwarfs veur beginners’ uut aende gaon zal. Dit seizoen zal de kursus in et taelinstituut van de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop wezen. In disse coronatieden kun daor mit mekeer tien meensken an de kursus mitdoen; veur de onderlinge ofstaand wodt van twie meter uutgaon.
Meer infermaosie kan via de mail opvraogd wodden. Et mailadres is info@stellingwarfs.nl.
Nommenaosies veur Herman Finkers zien ‘De Beentjes van Sint-Hildegard’
Herman Finkers nuumt de drie Gouden Kalf-nommenaosies veur zien bioskoopkemedie ‘De Beentjes van Sint-Hildegard’ "de kers op de taart", nao de meer as 700.000 bezukers. Dat leut Finkers maendagaovend an et ANP weten. De film is an et mitstrieden in de kattegerienen beste film, beste montage en beste scenario. Veural op et laeste is Finkers groots. "Et is bliekber meugelik om mit een scenario dat haost hielemaole in et Twents schreven is deur te dringen tot de nommenaosies vande Goolden Kalver, konstateert de 66-jaorige komiek. "Dit is neffens mi’j een mijlpaol in de geschiedenis van et Nedersaksisch. Ik hope dat dit helpt om los te kommen van et idee daj’ mit Twents praoten niet veuruut kommen kunnen in de maotschoppi’je. Lao’we in Nederland streektaelen veural serieus nemen." [bron: Welingelichtekringen.nl]
Waoterse geschiedenis mit die van Oolde Willem en Zorgvlied wil meraokels verkopen
Veerder op disse bladziede vien ie veul info over et pas verschienen boek over de geschiedenis van Waoteren, Zorgvlied en Oolde Willem. De prissentaosie was op 11 september. En dat now, 25 september, de oplaoge van 400 exemplaoren al veur driekwait verkocht is, daor hadde gieniene op rekend. Et liekt d’r dan ok op dat et boek mit een peer weken uutverkocht wezen zal. Een pracht risseltaot in de boekewereld. Geef je d’r bi’j, ok wat de aandere boeken op et terrein van Stellingwarver tael, literetuur en geschiedenis angaot. Op 11 september bin de Stellingwarver boekeweken uut aende gaon. Dat geef je d’r bi’j, en zie veerder op disse eerste bladziede van de disse webstee stellingwarfs.nl
Stellingwarver boekeweken in september en oktober
Omreden de jaorlikse sutelaktie van de Stellingwarver Schrieversronte vanwegens corona niet deurgaon kan, het de veurbereidende warkgroep besleuten om dit keer op een ere wieze ommedaenken te hebben veur de Stellingwarver boeken. Alle weken in september en oktober zal d’r op de ien of ere wieze ommedaenken wezen veur bepaolde uutgiften. Et zal daorbi’j gaon om ni’je uutgiften, mar ok om de uutgiften die dit jaor eerder al verschenen binnen. Daornaost zullen eerdere uutgiften tiedelik beheurlik in pries verleegd wodden, dat aj’ daor belangstelling veur hebben moej’ d’r mitien as de kiepen bi’j wezen…
Alle akties zullen op de webstee www.stellingwarfs.nl te lezen wezen en ok op Facebook/Stellingwarfs.
‘Vroeger is veurgoed veurbi’j’: roman van Stellingwarver schriever Johan Veenstra brengt him de Rink van der Veldepries
De winner van de Rink van der Veldepries dit jaor is de rondomtoe bekende Stellingwarver schriever Johan Veenstra mit zien boek ‘Vroeger is veurgoed veurbi’j’. De pries wodt dit jaor op 28 oktober in De Lawei in Drachten uutriekt. Et is een twiejaorliekse literaire pries, die hoge anschreven staot. Veenstra is de opvolger van Willem Schoorstra, die twie jaor leden de pries wun. Twie jaor daorveur gong de pries naar Anne Feddema.
Nao et tillefoontien op 18 september dat hi’j de belangrieke literaire pries wunnen hadde, was Veenstra as et waore uut de schroeven. Veur him weren d’r de oflopen weke tal van fielsetaosies.
Rink van der Veldepries
Naodat Rink van der Velde uut de tied raekte wodde in 2003 deur uutgeveri’je de Friese Pers Boekerij en de gemiente Smallingerlaand de Rink van der Veldepries in et leven reupen as naogedaachtenis an de in de 20ste ieuw meerst lezen Friese schriever. De gemiente Smallingerlaand schinkt de winner een beeltien van de keunsteners Anne en Roelie Woudwijk. De Stichting Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum FLMD stelt 2000 euro beschikber.
Om veur een nommenaosie veur de pries in anmarking te kommen, moet een boek schreven wezen in et Fries of in iene van de streektaelen in Frieslaand. Et moet butendat ansluten bi’j et wark van de Friese auteur Rink van der Velde en et moet een bried lezerspebliek anspreken.
Veur et eerst wodt de pries toekend veur een boek niet in et Fries mar in een streektael in Frieslaand, in dit geval et Stellingwarfs, dat diel is van de regionaole tael Nedersaksisch. Aanders as in eerdere jaoren wodde al veur de priesuutrikkinge bekendmaekt welk boek as et beste uut de busse kommen was. De jury beston uut Joukje Aardema, Nynke Andringa en Koos Tiemersma.
Vroeger is veurgoed veurbi’j
‘Vroeger is veurgoed veurbi’j’ is een spannend, mar ok ontroerend boek. Et gaot over Arjan Hoogeveen, die op een dag in 1990 in Twente mit een geweer in de auto stapt en naor zien geboortestreek Stelllingwarf ridt… Naodat de eerste drok van et boek (800 exemplaoren) in juli 2018 uutkwam, raekte die al hiel gauw uutverkocht. Vlot zorgde de uutgeveri’je van de Stellingwarver Schrieversronte dat d’r in jannewaori 2019 een twiede drok kwam. Veenstra wodde trouwens al es een keer eerder nommeneerd veur de Rink van der Veldepries. Dat was in 2016 mit ’Een vrouw van ivoor’.
Slim bekend
Johan Veenstra is iene van de bekendste Stellingwarver schrievers. Hi’j is in jannewaori 1946 in Wolvege geboren, mar woont sund jaor en dag in Ni’jhooltpae. Hi’j begon in 1971 mit et schrieven in et Stellingwarfs, doe hi’j in anraeking kwam mit et wark van Hendrik Johannes Bergveld. Deur inspiraosie daorvan schrift Johan Veenstra al zowat 50 jaor, en wodden d’r tal van Stellingwarver dichtbundels, verhaelen en romans van him uutgeven deur de Stellingwarver Schrieversronte. Eers as veul Nedersaksische schrievers, die vaeke ok in et Nederlaans doende binnen, schrift Veenstra konsekwent in et Stellingwarfs. De bekende Stellingwarver schriever debuteerde in 1974 mit ’Wilde Gaanzen’, een boek mit verhaelen en gedichten.
Meer as 3000 optredens
Johan Veenstra schrift niet alliend, hi’j gaot sund jaor en dag op pad om mit naeme zien verhaelen te vertellen an tal van verienings. Zien wieze van vertellen – Veenstra kent al die verhaelen uut et heufd – is onvergeliekber. D’r bin weinig die zoe’n geweldige ansprekende en kundige wieze van vertellen hebben as him. Deur et hiele laand vertelt hi’j uut eigen wark, en d’r is nog nooit argens deur et pebliek zegd dat ze et Stellingwarfs niet verstaon kunnen zollen. Onderdehaand het hi’j meer as 3000 keer et laand in west, dat komt daele op 120 optredens in et jaor. Tiedens die optredens verkocht Veenstra alle keren weer een hiele sleep van zien boeken.
Radiowark
Negen jaor lange zorgde Johan Veenstra veur Stellingwarver kollums, bekend onder de naeme ‘Stellingwarver Stiekelstokkies’, die hi’j veurlas veur Omroep Frieslaand. Wie iedere donderdagmiddag om 12.40 ure naor et middagpergramme van die zender luusterde, wus dat d’r weer ni’js uut et Stellingwarver laand kwam. Op zien onnaovolgbere wieze las hi’j dan ien van zien Stellingwarver Stiekelstokkies veur. Intied schrift Veenstra al weer jaoren kollums veur de Liwwadder Kraante.
Webstee
Sund 22 juni 2003 hoolt Veenstra op zien eigen webstee een dagboek bi'j, daor hi’j vaeks zie daegelikse belevenissen op vertelt, en waor ok vaeke ni'js in staot over Nedersaksische zaeken. De zo suksesvolle schriever hoolt dat dislange in Frieslaand et langste vol.
Literaire priezen
De schriever uut Ni’jhooltpae wun eerder ok al een tal literaire priezen. Zo wun hi’j twie keer de Stellingwarver literaire pries, de H.J. Bergveldpries. De eerste keer was dat in 1984 veur zien boek ’Naachs goelen de honnen’, en in 1991 veur ‘Een vlinder van zulver’. In 2002 wodde him de Siemonsma Kultuurpries uutriekt. Veerder moch hi’j in 2009, liekegoed as in 2015, de Streektaelpries van et Dagblad van et Noorden in ontvangst nemen. Dat was eerst veur de roman ’Et geheim van de wiend’ en laeter veur ’Een vrouw van ivoor’, ok een roman en misschien wel et meerst verkochte boek van Veenstra. Daornaost wodde him deur de Stellingwarver Schrieversronte de Stellingwarftrofee in 2010 uutriekt vanwegens zien grote inzet veur en al zien wark in et Stellingwarfs.
Ridder in de Odder van Oranje-Nassau
Veur al zien wark as schriever in et Stellingwarfs, mar butendat ok veur zien grote inzet veur et Stellingwarfs en niet in et laeste plak de Stellingwarver Schrieversronte wodde hi’j in 2001 benuumd tot Ridder in de Odder van Oranje-Nassau.
Veenstra wodde in 1972 bi’j de oprichting van de verieninge Stellingwarver Schrieversronte aktief as lid van de Stuurgroep Stellingwarfs. Doe de verieninge veerder gong as stichting wodde Veenstra bestuurslid en voerde tal van jaoren et ponghoolderschop. Ok was hi’j in de periode 1983-2000 redakteur van et Stellingwarfs tiedschrift ’De Ovend’. Veur dat tiedschrift levert Veenstra ok now nog altied bi’jdregen. [tekst: Hendrik Betten]
‘Uit de geschiedenis van Wateren, Zorgvlied en Oude Willem’ verschenen
Op vri’jdagmiddag 11 september was in hotel-resteraant Villa Nova in Zorgvlied de prissentaosie van de ni’jste uutgifte van de Stellingwarver Schrieversronte. Dat is ‘Uit de geschiedenis van Wateren, Zorgvlied en Oude Willem’, mit bi’jdregen van Janneke Hielkema, Albertha Bloemhoff, Carol Jan Klok en Hans Salverda . Et eerste exemplaor wodde deur de historische Johannes van den Bosch uutrikt an ‘kolonioloog’ Wil Schackmann. Schackmann is kenner bi’j uutstek van de vroegere klonies van de Maotschoppi’je van Weldaodighied en publiceerde daor eerder uutvoerig over.
Femilie…
In et eupeningswoord deur Schrieversronteveurzitter Klaas van Weperen bleek mitien hoe die van teveuren et ni’je boek grondig lezen hadde. Van Weperen hadde daorbi’j o.e. verschillende femilielijnen ontdekt naor meensken daor in et boek over schreven is of die deur Hans Salverda interviewd weren, zoas Jan Pol in et heufdstok over de Twiede Wereldoorlog. Dat wodde schreven deur Albertha Bloemhoff, die ok de ere heufdstokken redigeerd het. Van Weperen gaf an dat hi’j biezunder mit inneumen is mit dit ni’je boek en dat et een verrieking is veur de uutgeveri’je van zien stichting.
Regio-onderzuker en auteur Carol Klok hadde et in zien inleiding over et tot staand kommen van et boek ok over zien femilie; dat die aenlik de oorzaeke west was om veerder onderzuuk te doen naor de geschiedenis van Zorgvlied, Waoteren en Oolde Willem. Zo bleek bi’j zien uutzukeri’je naor de aachtergronden van zien veuroolden dat zien betovergrootpake Adriaan Kasper was, en dat die as weesjonge uut Zeelaand naor et laandbouwinstituut in Waoteren gong. Op zien 24ste wodde hi’j onderdirekteur an etzelde laandbouwinstituut. In et boek schrift Klok over Kasper, mar hi’j het ok een heufdstok wijded an et zo interessaante laandbouwinstituut zels en over de Mij van Weldaodighied. An et aende van zien boeiende verhael daankte Carol Klok de ere auteurs van et boek veur de plezierige kontakten, en Schrieversrontedirekteur Sietske Bloemhoff veur heur altied positieve en optimistische inzet veur et boek.
Johannes van den Bosch
Et eerste exemplaor van et boek wodde deur de historische persoon Johannes van den Bosch – de oprichter van de Mij van Weldadighied en de eerste laandbouwschoele van Drenthe – uutrikt an onderzuker en schriever Wil Schackmann. Veul geneudigden bleken liekewel nogal wat trekken van ammeteur-historikus Hans Salverda in de persoon te herkennen… ‘Van den Bosch’ hul een humoristische toespraoke, en bleek ok arg inneumen mit et boek, ok al gong ien heufdstok over een periode daor hi’j nog gien weet van hebben kon. In een coronavri’je kleine kroje ruulde hi’j daornao et eerste boek naor Schackmann.
Wil Schackmann
Schackmann was dudelik bliede mit et ni’je boek; ok hi’j hadde et van teveuren even lezen kund. Bliede mit een boek over een tal biezundere onderwarpen van de regio daor hi’j ok zo bi’j betrokken raekte deur zien onderzukings. Bliede ok omreden d’r een tal punten in et boek an de odder kommen, die veur him ni’j weren. Nao ofloop van de middag kwammen d’r mitien al plannen op ’e bodden veur veerdere saemenwarking. Et twiede exemplaor van et boek was veur Henk Doeven van de gemiente Westerveld, die daor hielemaole verrast deur bleek. Hi’j gaf an dat vanzels mit te nemen naor zien kollege, mar hi’j kocht mitien ok een exemplaor veur himzels.
Voonsten bi’j Tronde en Langedieke
Ok et heufdstok van archeologe Janneke Hielkema is ommeraek veul wardering veur, zo vertelde Sietske Bloemhoff in heur slotwoord van de middag. Zo is et onderzuuk naor en de beschrieving van de archeologie van et Drents-Friese Woold en et gebied d’r roem ommehenne niet eerder op zoe’n uutvoerige en dudelike wieze beschreven. Dat wil zeggen dat d’r bi’jglieks ok over voonsten in Tronde, Else en Langedieke verteld wodt.
Bloemhoff daankte tot slot de mitwarkers veur de inzet veur disse ni’jste uutgifte van de Stellingwarver Schrieversronte en gaf an dat et veur heur, in heur funktie as direkteur van de stichting, de laeste boekprissentaosie was. An et aende van et jaor gaot zi’j mit pensioen.
’Uit de geschiedenis van Wateren, Zorgvlied en Oude Willem’ telt 82 bladzieden op A-4 fermaot, en is veurzien van fraaie ofbelings en kost € 19,95. Et boek kan bi’j de Stellingwarver Schrieversronte besteld wodden via info@stellingwarfs.nl.
Nedersaksische app 'Woordwies' is uutbreided
Woordwies is de Nedersaksische app van de streektaelorgenisaosies van Grunningen, Drenthe, Stellingwarf, Overiessel en De Aachterhoeke. Van now of is et taelspullegien uutbreided mit et raoden van de betekenis van woorden in de streektael. Bert Rossing van de Drentse streektaelorgenisatie omschrift et zo: ‘Ie hebben now dubbel plezier van et spullegien’. De Woordwies-app is beschikber in de google playstore en via de appstore. En de app is ommenocht.
Heufdrikkemedaosies van et Committee of Experts (Raod van Europa) intied bekend
Veurig jaor 2019 om disse tied was et Committee of Experts van et Europees haandvest veur regionaole taelen of taelen van minderheden in Zwolle om mit vertegenwoordigers van Nedersaksische orgenisaosies te praoten over de toepassing van et haandvest en de instelling van et Konvenaant Nedersaksisch. Ok van de Stellingwarver Schrieversronte was een vertegenwoordiger anwezig. Et Committee het ok mit de regionaole overheden praot en in et biezunder mit de Rieksoverhied. Et verslag is intied klaor en de rikkemedaosies an Nederlaand bin d'r in te lezen. Te verwaachten is dat de Raod van Menisters ze overnemt. Mar ok los daorvan gaot et om veurnaeme rikkemedaosies. Hier volgen de veurnaemste zaeken die anraoden wodden veur et Nedersaksisch:
I. Rikkemedaosies die vot-en-daolik oppakt wodden moeten:
a. Beschikber maeken van de studie Nedersaksisch op universitair nivo.
II. Rikkemedaosies wieder:
b. Staon veur et onderwiezen van et Nedersaksisch in et leren dat an et onderwies op ‘e schoele veurofgaot en op alle nivo’s van onderwies daor de leerplicht veur gelt.
c. Verstarken van et gebruuk van et Nedersaksisch in et eupenbaore leven en in de media.
Et officiële tetaolverslag is in et Engels en in et Fraans, dat bin de officiële taelen van de Raod van Europa. D'r is ok een versie in et Nederlaans, maekt deur de Nederlaanse Rieksoverhied. De Engelse versie is hiere te vienen:
https://rm.coe.int/ecrml-netherlands-6th-evaluation-report/16809f023f.
(Inplakken in zuukbalke browser)
Stellingwarfs in 'De Nije'
Sund zowat twie jaor bestaot et Friestaelige tiedschrift ’De Nije’. Et wodt vier keer in et jaor uutgeven deur de 'Ried fan de Fryske Beweging'. In et
blad is liekewel niet alliend ommedaenken veur et Fries, mar ok mit riegelmaot veur et Bildts en et Stellingwarfs. Zo leverden o.e. Kjest Herder, Henk Bloemhoff, Peter Riksma en Sietske Bloemhoff al verhaelen, kollums en artikels,
en ok veur et kommende nommer zal d’r weer een Stellingwarver bi’jdrege in et
mooi uutvoerde tiedschrift opneumen wodden.
Stellingwarvers bin Saksische Stellinga’s – dus misschien tóch? Anwiezings uut een 16de- en een 17de-ieuwse tekst
In dit ni’je boekien van 56 bladzieden staon twie iewenoolde teksten centraol daor de ofkomst van de Stellingwarvers van de Saksische Stellinga in nuumd wodt. De Stellinga bin een biezunder verschiensel in de 9de-ieuwse geschiedenis van de Saksen en de Franken, en daor wodt dan ok uutvoerig op ingaon.
De eerste tekst, nog uut de 16de ieuw, wodde in et laeste kwat van de 19de ieuw signaleerd en bekendmaekt deur J. Hogeman, in zien tied een bekende streekhistorikus, ofkomstig uut Steenwiekerwoold. Die 16de-ieuwse tekst is now uut et Latien in et Nederlaans van vandaege-de-dag vertaeld en in die tael in et boek opneumen.
Kotleden wodde een twiede tekst ontdekt die de historische relaosie nuumt tussen de Stellingwarvers van now en de Stellinga. Die tekst is zo goed as zeker van 1663 en was op et punt van de link mit de Stellinga hielemaole onbekend. Ok die tekst is opneumen, liekewel uut et Latien in et Nederlaans vertaeld. Beide vertaelings bin van de haand van historikus drs. George van der Vliet. Auteur Henk Bloemhoff gaot in op de meugelikhied dat de Stellingwarvers inderdaod weerommegaon op die 'stellinga' van de 9de ieuw, of in elk geval op de naeme. Eerder wodde dat anneumen, en deur sommigen lieke hadde ofwezen. Abseluut bewies is d'r nog niet, zegt de schriever, mar onwarschienlik is et toch niet. Klein boekien, kleine oplaoge, veur sneupers. Zestien euro: via boekenbestellen.nl of bi'j de SSR.
Stellingwarfs op podcasts veur jong en oold
Podcasts bin de laeste jaoren nogal popelair an et wodden. De hieltied meer meensken maeken daor een daankber en goed gebruuk van. Logisch, ie kun zéls bepaolen wanneer aj’ naor een bepaold onderwarp luusteren willen, en ie hoeven niet op een tiedstip te waachten dat d’r op ’e radio of tillevisie ommedaenken veur is.
Podcasts bin d’r in alderhaande soorten en ok de lengte d’r van is hiel verschillend. Van boeken, luusterverhaelen, meziek tot ni’js en aachtergrondinfermaosie, soms kot en soms aorig lang van tiedsduur. Ok veul radiopergrammes kuj’ onderhaand weerommeheuren via een podcast.
De Stellingwarver Schrieversronte is al een schoffien doende mit de ontwikkeling van podcasts. De eersten bin plaetst op de webstee Stellingplus.nl, en daor kuj’ ze op twie menieren vienen: bovenan in de thuusbladziede en in de linkerkolom. Daor is mitien ok de onderverdieling te vienen.
An now toe bin alle uutzendings van et streekkulturele radiopergramme ‘In Twielochten’ plaetst, en ok et eerste wat langere verhael. Dat verhael gaot over Jan Hut, de bekende struukrover van eertieds. D’r wodt warkt an meer podcasts mit verhaelen en boeken veur jong en oold, mar deur et coronavirus kun d’r op dit mement gien opnaemen maekt wodden. Et plaetsen van ni’je podcasts zal daoromme nog even duren.
De tied veuruut mit de ni’je Stellingwarver Spreukekelender 2021
Veur iederiene die graeg op ’e tied is en ok graeg bi’j de tied blift, is d’r goed ni’js. Want de ni’je Stellingwarver Spreukekelender veur ankem jaor 2021 is oflopen weke al verschenen. De mitwarkers hebben opni’j veur een arg ofwisselende kelender zorgd mit tal van aorige verhaelen, gedichten, wies- en wetensweerdigheden, en gao mar deur. De mitwarkers an de kelender van 2021: Roely Bakker, Harmen Houtman, Kees Koopstra, Attie Nijboer, Sjoukje Oosterloo, Jaap Sikkema, Tuller en Stella Werf. De koördinaosie en saemenstelling was krek as veurgaonde jaoren in hanen van Sietske Bloemhoff.
In de kelender is ok oolder wark te lezen, zoas verhaelen en gedichten uut et Stellingwarver tiedschrift ’De Ovend’, dat onderdehaand al krapan vuuftig jaor bestaot. Daornaost bin d’r alderhaande aorige en vermaekelike taelstokkies in de kelender opneumen, d’r staot een hiele riegel grappies in, en d’r bin tael- en fotopuzelties in opneumen. De foto van de mooie boom in et Fochtelervene die op et schild van de kelender te zien is, is maekt deur Ype Dijkstra van Oosterwoolde.
Op 'e aachterkaanten van de kelenderblatties bin kotte verhaelties, gedichies, teksten mit mooie volkskundige gegevens, mooie meniere van zeggen en zo wat henne opneumen. Daor zit ok dit verhaeltien bi'j van Stella Werf:
ONDERWEGENS / Kannede
‘Drie zusters van mien mem bin kot nao de Twiede Wereldoorlog naor Kannede verhuusd. Hier in oons laand was niet vule wark en Kannede wodde de hemel in prezen. D’r wodde een parredies beloofd.
Now, dat vul eerst zwaor of. In et begin hebben ze daor neffens mi’j een muuilike tied had. Laeter gong et wel beter, mar eerst zeker niet. Et duurde ok jaoren veurdat ze weer een keer weerommekwammen, dus dat zegt genog. In et geval van mien mem het dat meer as veertien jaor duurd.
Nao een tal jaoren binnen mien heit en mem naor Kannede gaon om de boel daor es te bekieken. Zi’j weren onder de indrok van et laand. Et moet daor geweldig mooi wezen wat de natuur angaot. Mit de zusters en de neven en nichten gong et ok ommeraek goed. Ze wollen alles zien laoten. Heur huzen, heur laand. Sommigen mochten liekewel nog wel es flink opscheppen. Ien veurval wi’k jim niet ontholen.
Mien heit en mem kwammen op bezuuk bi’j een neve, Johan hiette die. En Johan was een grote opschepper. Mar hi’j kende zien omke nog niet goed… Omke Jaap, zee hi’j, ik hebbe zoveul laand, dat as ik d’r mit de auto omhenne rieden wil, dan bin ’k een hiele dag onderwegens…!
Waorop mien heit zee: “Zoe’n auto hebbe ik ok had…!”’
Stella Werf
De Stellingwarver Spreukekelender verschient sund jaor en dag bi’j uutgeveri’je Van de Berg in Almere. Hi’j is te koop bi’j de boekwinkels in Wolvege en Oosterwoolde, en bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop (info@stellingwarfs.nl)
Wereld van Stellingwarver prachtboeken: doe jezels een plezier in veurjaor, zommertied, haast of wintertied:antugen en lezen mar!
Disse boeken brocht de Stellingwarver Schrieversronte de laeste tied in de verkope, soms in saemenwarking mit aanderen. Prachtboeken over oonze tael, kultuur en geschiedenis - daor hebben oonze veuroolden allienig mar van dromen kund. Boeken die je dus niet ontgaon meugen! Dat: laot ze je niet ontgaon, antugen mar!
- Vrede en vri’jhied: hiel biezunder tiedschriftnommer verschenen, in verbaand mit 75 jaor bevri'jding: speciaole oflevering van 'De Ovend' (veurjaor 2020)
- Stillestaon en weer deurgaon, deur Grietje Bosma en Attie Nijboer.
Biezundere dichtbundel angaonde rouw, verlös, hoop en steun. Hoop dat d’r nao een zwaore periode ok weer locht schienen mag veur meensken die mit wat veur vorm van rouw dan ok te maeken hebben of die mitmaekt hebben (Berkoop, 2020)
- Et Evangelie neffens Markus, deur Rienk Klooster, Jan Koops en Erica Plomp-den Uijl (Berkoop, 2020)
- De Wereld van Zander. Herinneringen van de vrome landverhuizer Zander Jacobs Klooster (1820-1906) uit Donkerbroek. Een Stellingwerfs egodocument, getranscribeerd, ingeleid en van een uitgebreid notenapparaat voorzien door Rienk Klooster (Berkoop, 2019)
- Luudklokken en klokkestoelen in Stellingwarf, deur Jan Koops en Sietske Bloemhoff (Berkoop, 2019)
- As ik kiezen moch. Verhaelen. Verhaelebundel van Harmen Houtman. (Berkoop, 2019)
- Ok et beste peerd stroffelt wel es. Stellingwarver verhaelen van Freddie de Vries (Berkoop, 2018)
- Vroeger is veurgoed veurbi’j. Zeuvende roman = 28ste literaire boek van Johan Veenstra (Berkoop, 2018). Bekroond mit de Rink van der Veldepries 2020
- De raadselachtige gemeentewapens van de Stellingwerven, deur Frans Wuijts (Berkoop, 2017)
- Veldnaemen van Stellingwarf VII: OOSTERWOOLDE, deur M. Dijkstra. G. van der Meulen, Tonie Spijkman, Lieuwe Tiesinga, Albert Oost, Henk Bloemhoff en Dennis Worst (Berkoop, 2017)
- Omme de donkerheyt der vergeteniss. 500 jaar Oost- en West-Stellingwerf. 1517-2017. = Symposiumbundel (Berkoop, 2017)
IE VIENEN ZO ONGEVEER ALLE BOEKEN DIE TE KOOP BINNEN OPNUUMD IN DE STELLINGWARVER SUTELKRAANTE 2019 - MIT OVER DE NI'JSTE BOEKEN VEUL INFO.
Klik daorveur an:
Boekekraante 2019
De bevri'jding 75 jaor leden wodde in hiele Nederlaand vierd, ok in Stellingwarf netuurlik. De Stellingwarver Schrieversronte brocht een biezundere ooflevering van 'De Ovend'
Vanof et inleidend ‘veuroffien’ van redaktielid Sietske Bloemhoff is dit de volledige inhoold:
Johan Veenstra, ‘Aarme doeve’ en ‘Bericht van Tiemen’, Roely Bakker, ‘Vri'jheid – vrede’ [zie ok veerder op disse websteebladziede], Harmen Houtman, ‘Stesjon’ en ‘Verburgen’, Lamkje Hof-de Boer, ‘Meie-overdaenkings’ en ‘As…’, H.J. Bergveld, ‘Zol Nederlaand nog weten’ [zie ok veerder op disse websteebladziede], Jaap Dijkstra, ‘De bevri'jding van Donkerbroek’,
Jan Veldhuizen, ‘4 meie’, Lodewiek Hooghiemstra, ‘Westerbork’, Johan Veenstra, ‘Flash-back’, Jacob Woudstra, ‘Een peer riegelties’, Wiebe Nijboer, ‘Et laeste oorlogsjaor’, Jan Veldhuizen, ‘Bevri'jding’, Attie Nijboer, ‘Vri'jhied en veiligheid’, Sjoukje Oosterloo, ‘Vri'j’, Jan van Overtjonger, ‘Kiender’, Harmen Houtman, ‘Gieseld deur de wiend’, Roely Bakker, ‘Eva’, Kjest Herder, ‘Gerard’, Attie Nijboer, ‘Ik bin Charlie’, Carol Klok, ‘Pesten’, Attie Nijboer, ‘Vri'j’, Johan Veenstra, ‘Herinnering’ en Lottie’, Otto de Vent, ‘Hoe Roelof Bult vuuftig jaor leden zien fiets kwietraekte’, Roely Bakker, ‘Naemen’, Harmen Houtman, ‘Een indrokwekkende wagon’, Jan van Overtjonger, ‘Vlocht’, Jan Veldhuizen, ‘Bi'j et Airborn Museum’, Harmen Houtman, ‘Die groete blift...’, Ybe Duursma, ‘Een hongerkiend’, Ybe Duursm, ‘Waopenopslag op Der Izzerd’, Johan Veenstra, ‘Zulvergoed’, Albert Jager, ‘Kasttied’, Koop Gorte, ‘De bevri'jding’, Rob Zethoven, ‘Eindelik vri'j’, Jan Veldhuizen, ‘Aachterommekieken?’ Dit tiedschriftnommer gelt vier euro en is nog te kriegen - tot et op is netuulrik.
IN VERBAAND MIT 75 JAOR BEVRI'JDING...
Opdat wi’j nooit vergeten...
‘t Is toekem weke vieftien jaor,
Dat wi'j in vrede leven.
En 'k vraog mi'jzeIs wel vaeke of
Waor is de tied toch bleven!
De tied van nazi-diktatuur
Die bin wi'j haost vergeten.
Wi'j hebben 't ommes vuus te drok,
Deur ’n welveertsroes bezeten!
Wi'j vieren ni'je weke feest!
En daorveur hewwe reden!
Oons laand is d'r weer bovenop!
Elk het et goed op 't heden!
't Veurnaemste is: wi'j bin weer vri'j
In al oons doen en laoten!
En daoromm’, lao'we over “doe”…
Mar niet te vule praoten…
Toch moe'n we, ok nao zoveul jaor,
D'r oons wel op bezinnen,
Dat, veurdat et weer vrede was,
D'r hiel wat valen binnenI
Die, eupenlik of ondergroons,
Veur oonze vri'jhied vochten,
En mit heur leven en heur bloed
Et hoogste offer brochten…
Wie het et boek van Anne Frank,
"Het Achterhuis" niet lezen?
En onder 't lezen vaeks niet docht:
Dit kán toch zo niet wézen ?
Mar toch… et is mar ál te waor,
Dit drama van de Joden!
Allienig al in Nederlaand
Roem honderdduzend doden…
Daoromme gaon wi'j ok van 't jaor
Weer 'n stille omgaank holen.
En gaon w' uut eerbied en uut daank
De hanen effen volen…
Dan doen wi'j ’t niet mit haat of wrok,
Dat moe'n wi'j hiel goed weten!
Wi’j holen dit gebruuk in zwang
Opdat wi'j nooit vergeten…
Bovenstaond gedicht is van H.J. Bergveld en het as eerste datering 28-4-1960. Et is laeter verscheiden keer publiceerd, zoas in et boekwark Bergveld lest veur uut eigen wark en kotleden in et themanommer 'Vrede en Vri'jhied' van 'De Ovend'. In de anloop naor dodenherdaenking van 4 meie 2020 en de viering van 75 jaor vri'jhied op 5 meie 2020 hebben wi'j et hier nog es plaetst, mit alle ommedaenken en respekt.
Vri’jhied – vrede
Jongkerels veer van huus
streden veur vrede
betaelden de pries;
de hoogste pries
veur oonze vri'jhied.
Duzenden
kwammen niet meer thuus.
Wi'j gedaenken,
herdaenken,
vieren de vri'jhied!
Vri'jhied om te kiezen
te dielen.
Greenzen sluten,
vlochtelingen weren?
Hoe kuwwe, hoe durven we?
Willen we vri'jhied niet dielen?
Hoevule is ’t weerd,
wat willen wi'j geven
veur vrede en vri'jhied?
Wat now as 75 jaor leden
al die jongkerels docht hadden:
ikke, ikke en
de rest kan stikken?
Roely Bakker
(ok opneumen in et Ovend-themanommer 'Vrede en Vri'jhied' van 2020)
Coronamaotregels now ok in et Stellingwarfs, liekas in alle ere taelen en streektaelen van Frieslaand
Hiernao kuj' ze vot-op-slag lezen.
Disse strip is maekt deur de Italiaanse keunstener Fabio Vettori. De perveensie Frieslaand is as dielnemer an et 'Network tot Promote Linguistic Diversity' betrokken bi’j et maeken d’r van - een strip dus daor de maotregels om de coronakrisis henne in zoveul meugelik Europese taelen in te lezen binnen. Zie de webstee van de perveensie mit de strip ok in de aandere taelen / streektaelen van Frieslaand.
’Stillestaon en weer deurgaon’: bundel mit biezundere gedichten
‘Om behalven et verdriet ok et locht toe te laoten in de wetenschop dat herinnerings blieven,’ zo geven Grietje Bosma en Attie Nijboer an in heur ni’je bundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’. Et is iene van de redens waoromme zi’j tegere disse bundel mit gedichten schreven. Gedichten,die troost en steun bieden kunnen en haandvatten anrikken om verlös te verwarken en om mit rouw omme te gaon.
Rouw, verlös, hoop en steun
Oflopen weke verscheen disse biezundere dichtbundel bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop. De gedichten in ’Stillestaon en weer deurgaon’ gaon over rouw en verlös, mar veural ok over hoop. Hoop dat d’r nao een zwaore periode ok weer locht schienen mag veur meensken die mit wat veur vorm van rouw dan ok te maeken hebben of die mitmaekt hebben.
De gedichten bin allemaole schreven vanuut de eigen gedaachten en gevulens van beide vrouwluden, somstieden ok vanuut eigen erverings. De inhoold van de gedichten is arg inlevend en ansprekend; de verschillende onderwarpen bin op kundige wieze verwoord. Et boek zal ok daoromme deur veul lezers arg wardeerd wodden. Veul lezers zullen liekewel veul steun ondervienen bi’j et lezen van de gedichten. Dat zal vaeks zo wezen om et herkennen van gevulens, mar ok vanwegens et op een spoor zetten van gedaachten die hulpe bieden.
Foto’s
De gedichten in et boek bin veur een groot pat verwarkt in foto’s die nauw bi’j de inhoold ansluten. De foto’s bin veur et grootste pat maekt in en veural om et huus van Grietje Bosma in Sunnege. Op verzuuk van de beide dichters zorgde Sietske Bloemhoff veur die foto’s, mar Grietje zorgde ok zels veur een pat d’r van. Sietske Bloemhoff zorgde daornaost veur de vormgeving van et boek, i.s.m. BVK Vormgeving uut Haulerwiek.
Rouwmappe
De dichtbundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’ kan zien wodden as een vervolg op de ‘Rouwmappe’ zoas de Stellingwarver Schrieversronte die eerder uutgaf. In die mappe bin (veurbeeld)teksten en gedichten opneumen die meensken bruken kunnen veur rouwkaorten of veur ofscheidsdiensten. In de mappe zitten butendat cd’s mit Stellingwarver meziek die ok bruukt wodden kund bi’j ofscheidsplechtigheden. Veur disse mappe zorgden indertied Attie Nijboer en Jan Schonewille. De mappe is in et bezit van de meerste Stellingwarver uutveertverzorgers, mar is ok te lien bi’j de Stellingwarver Schrieversronte.
Prissentaosie
Vanwegens corona is d’r gien speciaole prissentaosie van de ni’je dichtbundel. Et doel is om d’r laeter in et jaor nog extra ommedaenken veur te hebben.
‘Stillestaon en weer deurgaon’ telt 120 bladzieden en is te bestellen via info@stellingwarfs.nl, mar et boek is vanzels ok te koop in de boekhaandel.
De Verdwenen Peerden: ni'je film ommeraek prezen
Daorover en meer oolder ni'js is te vienen op 'e bladziede 'Webstee-archief > 2020'. Klik dat item an in de kelom linksboven op disse veurste bladziede.
Omroep Odrie: vlakbi'j, uut de eigen streek en mit eigen tael en meziek: Odrie
Veur wie et nog niet wus: Omroep Odrie in Oost-Stellingwarf het twie hiele mooie pergrammes in en mit streektael en streektaelmeziek. Ze wo'n hieronder nog es nuumd. Die lekaole omroep is te heuren op 106.9 FM, kabel 104.1 FM.
Veur wie dit ok niet wus: via internet kuj' Omroep Odrie ok goed heuren:
http://www.radioviainternet.nl/omroep-odrie.
Die streektaelpergrammes dat bin:
Op de vri'jdag:
16:00 ure: Huus en Hiem (herhaeling van de zundag d'r veur)
17:00 ure: Singeliers, meziekpergramme in de streektael. Prissentaosie: Henk Kroese, Evert de Boer, Sietske Bloemhoff, Baukje Oosting, Hans Koopmans.
Techniek: Jitze Hofstra
Op de zundagmorgen:
10.00 ure: Singeliers. Herhaeling van de vri'jdag d'r veur (zie boven)
11.00-12.00 ure. Huus en Hiem. Stellingwarfs tael- en kultuurpergramme mit hiel wat zaeken die in huus en op et arf gebeuren. Prissentaosie: Hendrik Betten. Techniek: Peter Cruiming.
Woj' graeg mitien weten wat een Stellingwarfs woord inhoolt of hoej' et schrieven moeten?
Klik dan an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.
Stellingwarfs Woordeboek, et grote, vierdielige, ok op internet in te zien
Ok de grote bruur van et haandwoordeboek, et Stellingwarfs Woordboek in vier dielen, mit woordverklaorings, uutspraoke, veurbeeldzinnen, vaaste verbienings, spreekwoorden en meer is op internet in te zzien. Zuuk daorveur veerder via disse link: www.stellingia.nl
Femilieberichten in et Stellingwarfs
Riegelmaotig wo'n wi'j vraogd om hulpe bi'j et schrieven van een tekst in et Stellingwarfs, bi'j et maeken van een opschrift, bi'j et bedaenken van een naeme in et Stellingwarfs of bi'j et opstellen van een femiliebericht in et Stellingwarfs. Et is hiel goed dat zoks gebeurt. De Stellingwarver Schrieversronte bestaot as instelling ok om meensken bi'j zok soorte van dingen te helpen. En wi'j helpen jim graeg, dat blief d'r mar niet lange over piekeren. Bel of mail oons dus, oons tillefoonnommer is 0516-451108. Om te mailen kuj' hier an de linkerkaante 'kontakt maeken' anklikken.
=================================================
Even tussen alles uut mit een gedicht? Lees dan nog even veerder!
Baai van De Somme
D’r is gien zee, d’r is gien laand,
De plaanten staon et zoolt,
Daor gaot en komt weer
Et waeter – ni’j noch oold,
Et slik koekt an en
van is ‘t verloop
Gieniene vernemt een
greens
Wim de Boer,
Berkoop, augustus 2019 / 2020
Veurjaorsmorgen
Et is al lochtschoondag,
nao een koolde naacht
deur de zunne zaacht.
Voegels scharrelen op et dak,
nusselen, maeken
krabbelende geluud.
Doeven koerken
‘roekoe, roekoekoe’,
eerst die boven mi’j
dan van wiederop naor hier’,
uut een boompien in de hede.
Dat voegelvolkien is zo drok,
bin ze seins allienig doende…
of weten zi’j ok van gelok?
Wim de Boer,
Berkoop, 25-3-2020
Winteraovend
Jong was ik en de kastaovend wit
naor de karke gongen wi’j
deur de knisterende sni’j
de zulveren maone leup boven mit
Et kastverhael dat mossen we weten
mar de film over Nils Holgersson
die op een gaanze vliegen kon
weren beelden om nooit te vergeten
Thuus lekker waarm mit zien allen
bi’j de boom mit keerzen en ballen
an de poeiermelk en krentebrood
Niks kon veur mi’j de sfeer vergallen
laeter kon ’t nog wel es tegenvallen
mar doe was ik al lange groot
Koosje Hornstra, in De Ovend jg. 47 no. 6 (2019
De draod
Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval
Die komt aachter jow an
Die rolt veur je uut
Strak trokken, soms mit kneupen
Is hi'j van binnen uut begonnen
En gaat tot et ande mit je mit
Mar niet iene wet waor as et aende begint
Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval
(Uut: Stien van Anne, Storm in et leven. Berkoop, 2004, 2e drok)
spiegeling
langdurige mementen zwiegen
et staorigan verdwienen
van woorden en tieden
vlochtig, lochtig as waeterjuffers
wodt et heden kleinder
daanst deur grune sprieties
spiegelt him nog even en
is inienend
vot
Willem Jan Teijema (in: Doe gebeurde et. Stellingwarver Schrieversronte, Berkoop, 2001
Riekdom
rusteloos
jaegen de meensken
aachter heur dromen an
dromen van riekdom
dromen van altied meer
dromen van altied groter
dromen van altied beter
*
ze vergeten
de grote riekdom
die ze al jaoren bezitten
Jan Veldhuizen (1941-2005); uut: De wiend blaost ok wel es
aandersomme. Gedichten.
Kuier deur De Braandemeer
De Rottige Miente is een prachtig gebied in et westen van West-Stellingwarf. Dichte in de buurt ligt et netuurgebied Braandemeer. Een roeg gebied, waoj' in twie uren (zes km) deurhenne kuieren kunnen. De naeme zol ofkomstig wezen van et ontstaon van dit stok netuur: een venebraand. Deur een diel van dit mooie stokkien Stellingwarf kuj' ok henne fietsen. In De Kuunder ligt een anlegplak veur boten. Pruuf uut disse dichtriegels de sfeer:
Et riet wi'jt hier mit alle wienden mit,
de voegels daansen deur et weer,
et held're waeter en et sobbig laand;
de puzelstokkies van et Braandemeer
Harmen Houtman (bron: Ni'je Oost-Stellingwarver 25-5-2011)
=================================================
Lendediek III
Elektrische paolen spinnen
mit heur zwatte draoden
een web van miemering
deur haastige lochten.
De dieze uut et waeter
wist tiedelik et asfalt uut,
een spinne lat een druppe valen,
op roestig stiekeldraod'
De zunne dri'jt zien kotte uren,
de wiend gieselt boom en blad,
et brune riet fluustert huut'rig
de diek waacht kalm en zwat.
Harmen Houtman
(uut:Dichterbi'j. Gedichten. Berkoop, 2008)
(S)limmerikkien
Een bakker vun vlak bi’j de Kuunder
een grote betoverde nuunder.
Daor zat et begin
van een zeemeermin in!
Now bakt hi’j ze nog even bruunder!
(Jouk, schoelnaeme van Martinus Bakker)
November
't Is weer gebeurd
mit alle uutbundighied van kleur en fleur.
Zo hier en daor lopt nog een koppel vee
te snuuien langs de kaant
de laeste gruunties op te zuken.
De sloden bin zo goed as dreuge.
Ja disse haast zal oons nog lange heugen,
want, 't is haost half november onderhaand.
De meerste bomen bin al kael.
Et blad ligt overal,
now bruun van kleur
en 't ritselt al mar deur
tot ok de laesten valen.
't Is zo heur tied
en wi'j geloven et haost niet,
mar 't is al half november onderhaand.
Die lochten, zo massief
in grauw en gries,
waoraachter al zo vroeg de vaele zunne ondergaot
en dan nog even mit een glundig goolden raand
zien best dot oons wat waarmte mit te geven,
want 't is al half november onderhaand
Lamkje Hof-de Boer (1908-1991)
(bron: Onder eigen volk. Wark uut de jaoren 1970-1976 van 24 Stellingwarver schrievers. Oosterwoolde, 1978)
=================================================
D'r is netuurlik vule en vule meer te lezen! Poëzie, verhaelen, romans in et Stellingwarfs, bi'jdregen over de tael, literetuur, volkskunde... Neem veur boeken en et tiedschrift 'De Ovend' kontakt op mit de Stellingwarver Schrieversronte. Kiek ok op de websteden die nuumd wodden in de eerste alinea op disse bladziede!
En klik an de meugelikheden links van disse bladziede. Ok daor vien ie hiel veul infermaosie die je uutkommen kunnen zol! Kiek daor ok veur et webstee-archief, mit ooldere berichten en zo.
En... koester mit oons et Stellingwarfs! Lees et, praot et, schrief et, vieter et gebruuk an!
=================================================
NI'JSTE ANPASSING VAN DISSE BLADZIEDE: 1-12-2020