De Stellingwarver Schrieversronte is et belangriekste instituut veur tael, literetuur, geschiedenis, volkskunde en identiteit van Stellingwarf. Stellingwarf is een biezundere regio in Zuudoost-Frieslaand (NL), daor de meensken vanoolds Stellingwarfs praoten. Et Stellingwarfs is een vorm van Nedersaksisch.
Oonze administraosie is los op maendag tot en mit donderdag, van 9.00 tot 16.00 ure. Overleggen mit ere mitwarkers kan allienig nao tillefonische ofspraoke.
Tip: kiek ok es op oonze ere websteden www.stellingplus.nl en www.stellingia.nl! Woj' graeg vot-en-daolik weten wat een woord of uutdrokking uut et Stellingwarfs betekent? Klik dan ditte an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.


De Verdwenen Peerden: Enthousiasme en lof veur ni’je film

‘Geweldig mooi, en somstieden arg spannend!’ Die reaktie was nao ofloop van de première van de film over de verdwenen peerden van Ni’jberkoop van verschillende kaanten te heuren. In een zowat volle dörpszael van et MFA in Berkoop was zaoterdagaovend disse kotte film, die ongeveer een kertier duurt, veur et eerst te zien. Et artistiek kollektief ‘Het Kanaal’ schreef in 2019 et skript en maekte doe ok de opnaemen. An et aende van dat jaor en begin dit jaor rondde de uut zeuven jonge personen bestaonde groep heur verbelinge en uutwarking van et oolde verhael of. De film wodde maekt in opdracht van de Stellingwarver Schrieversronte, zoas dat in 2018 ok et geval was mit et lekaosietheater ‘De Verdwenen Peerden’ in et kader van Kulturele Heufdstad.

Waorschouwing
De film begint mit beelden in et Diakenievene en een stemme die over eertieds vertelt: ‘De turf in het dorp was op en mensen stierven van de kou. Er zat niets anders op dan door te steken’. Vier turfgrevers besluten daoromme op een dag om langer deur te warken. Et vene warkt en trilt, de spanning wodt opbouwd, mit de manluden komt et niet goed. De beide peerden die ze mitneumen hadden draeven weeromme naor et dörp.
In de tied van now gaot een kleinzeune (speuld deur Wietse de Haan) mit zien pake (Andries van der Veen), die boswaachter is, de bos in. Pake vertelt over hoe et leven en de netuur eertieds in de omgeving was, en wat d’r deur de jaoren henne veraanderde. Uuteindelik kommen ze uut bi’j een beeld waorin een karkien en een peerd te zien is, en vraogen heur of wat de aachtergrond daorvan is en veural waoromme et d’r staot. Dan locht inienen de omgeving op en klinkt d’r in et Perzisch de waorschouwing van een hekse (speuld deur de Iraanse Sanam Tahmasebi) veur al die veraanderings…



Het Kanaal
Et beeld dat speciaol veur de film maekt wodde deur beeldend keunstener Janneke Hoek van ‘Het Kanaal’ staot vandaege-de-dag op et karkhof van Ni’jberkoop. Et is een blievende herinnering an et verhael van de verdwenen peerden dat him rond 1824 opspeuld hebben zol.
‘Het Kanaal’ bestaot uut Patrick Hoving, Wietse de Haan, Janneke Hoek, Sanam Tahmasebi, Evert Prummel, Sander Koning en Muxinghe Chen.
Veur et geven van de filmopdracht an ‘Het Kanaal’ het de Stellingwarver Schrieversronte bewust keuzen. Direkteur Sietske Bloemhoff: ‘Wi’j betrekken graeg jonge en telentvolle meensken bi’j projekten van oons. Patrick Hoving kende ik al, en wus dat hi’j veur een biezundere filmverwarking van dit thema zorgen kon. Hi’j gaf an dat hi’j de opdracht graeg mit zien kollektief, bestaonde uut studenten van de keunstakedemie Minerva, et konservatorium in Grunningen en de Akedemie veur Popkultuur in Liwwadden uutvoeren willen zol, en dat bleek een schot in de roze. De kaans is daoromme groot dat d’r binnen niet al te lange tied opni’j een gezaemelik projekt uut aende gaon zal.’

Andries van der Veen
Nao et schoft vertoonde Andries van der Veen zien ni’jste netuurfilm ‘De stried om et bestaon’, daor hi’j o.e. in zien lat hoe de netuur de hieltied veerder aachteruut gaot en wat de konsekweensies daor van binnen. De meerste, pattietoeren indrokwekkende, filmbeelden maekte Van der Veen in et netuurgebied De Braandemeer; tegere mit netuurman Freddie de Vries is hi’j ok as verteller in de film te heuren.


De 12de meert: aovend mit verhaelen van oold-Berkooper Rob Zethoven

Op 12 meert komt de vroegere huusdokter van Berkoop Rob Zethoven naor ’t gebouw van de Stellingwarver Schrieversronte, om daor te vertellen over zien schrieveri’je. Omreden schriefster Attie Nijboer zien wark vertaelt zoas et in et Stellingwarver tiedschrift ‘De Ovend’ te lezen is, zal zi’j uut dat prachtige wark veurlezen. Ovend-redakteur Kjest Herder zal de aovend prissenteren en gaot mit de schriever in gesprek. De aovend is veur iederiene toegaankelik, de intree is € 5,00, een koppien koffie of thee inbegrepen. ’t Begint om 20.00 ure.


OP KOMMENWEGEN: TENTOONSTELLING TWIEDE WERELDOORLOG: VAN 14 TOT 27 APRIL

De Stellingwarver Schrieversronte is doende mit et orgeniseren van een tentoonstelling rond de Twiede Wereldoorlog. Dat is in saemenwarking mit et dörpsarchief van Berkoop, de archiefkemmissie van Else, die van Ni’jberkoop en meugelik ok Makkinge. Butendat wodt een biezundere uutgifte toeriefd over de tiedrekte van 1940 tot 1945 mit de bevri’jding daornao. D’r wodt vraogd om gedichten in te sturen. Over hoe en wat kuj’ meer lezen in ‘De Ovend’ van now, dus feberwaori 2020. Hier numen we alvast dat van 14-27 april een tentoonstelling wezen zal in de grote zael en de hal van de Stellingwarver Schrieversronte. Tieden en meer zal bekendmaekt wodden in de verschillende media.


Femmie van Veen las veur in Liwwadden

Oflopen donderdagaovend orgeniseerde Tresoar, dat is et Fries Historisch en Letterkundig Centrum in Liwwadden, een aovend mit schrievers en vertellers uut de hiele perveensie rond de tentoonstelling van de Friese keunstener Jan Murk de Vries (1919-2015).
Die aovend, die in Obe (podium veur literetuur, keunst en tael) in Liwwadden was, hadde as thema ‘Et laandschop in woorden’. De acht dielnemers die veur disse aovend benaoderd weren, lazzen et deur heur uutkeuzen mooiste laandschopsgedicht of fragment uut een verhael of boek veur.



De saege van de Kaele Dunen
Zes dielnemers zorgden veur een Friestaelige bi’jdrege, Froukje Annema (o.e. veurzitter van EBLT, dat is et Europees Buro veur Kleine Taelen) las twie gedichten veur in et Bildts, en veur et Stellingwarfs was veurlezer Femmie van Veen uut Hooltpae vraogd. Zi’j hadde keuzen veur et verhael ‘De saege van de Kaele Dunen’, van Wube Lamers van de Kuunderwal, en las dat op heur bekende kundige wieze veur. Veur disse bi’jdrege was veul wardering, zo bleek ok nao ofloop nog.
Bi’j elke veurdracht leut pianist Tseard Nauta him de hieltied inspireren en zorgde mitien daornao, al improviserende, veur een muzikaol intermezzo. Et pebliek, liekegoed as de schrievers en vertellers, geneuten ommeraek van Nauta zien bi’jdrege. Deur disse biezundere kombinaosie wodde de aovend een extra mooi gebeuren. [Foto: Sietske Bloemhoff]


Verrassend supervuurwark in feberwaori: ‘De Ovend’, ni’jste nommer!

Knalvuurwark mit Oold en Ni'j zal dan misschien zien langste tied wat had hebben, mar et ni’je jaor het veul mooie dingen om alles op een aandere meniere spraankelend te maeken. ‘De Ovend. Stellingwarfs tiedschrift’ eupent de 48ste jaorgaank, 2020, mit een butengewoon varieerd nommer. Griep je kaans en wor abonnee of koop een los nommer. Wat vien ie in et feberwaorinommer? Verhaelen van Sjoukje Oosterloo (mit: ‘Jonge bloeme’, Kjest Herder (mit ‘Moraalridder’), Rob Zethoven (‘Drie gedaenkweerdige winters’) , Freddie de Vries (‘De laete ofrekening’) en Jaap Sikkema (‘Et klooster. Een faobelachtig verhaelen’). Et kotte kienderverhael ‘Onder de seringepolle’) is van Roely Bakker. Keunstzinnige prakkesaosies erveer ie in Harmen Houtman zien ‘Zingen is gevuul’, en op een aandere meniere, veulbelovend ok, is et projekt ‘Stellingwarver laandschoppen en netuur in keunstboek’. De redaktie vertelt d’r over, keunsteneresse Sybranda Wieringa zal et uutvoeren. Dat wil zeggen, in de zommer van 2020 zal zi’j verschillende netuurgebieden in Stellingwarf as onderwarp nemen veur verbelingen in schilderwark. D’r komt een keunstboek van mit bestaonde verhaelen en gedichten en ni’j wark van Stellingwarver schrievers. Daoromme wodt die now al vraogd om wark op te sturen. De Ovend lat now al een prachtig Drents laandschop van Wieringa zien.

Disse Ovend het veul meer interessaante redaktionele weerommeblikken en veural veuruutkiekies. Die kommen toch al op disse webstee, dus die numen we hier even niet. Uut et aandere numen we nog wel drie boeiende, grote artikels: Carol Klok zien ‘De schaansen van de Stellingwarven’, Henk Bloemhoff zien ‘”De Tied blif Baas”: boek over Karl Sauvagerd, mit onverwaachs een verbaand mit Steggerde’, en et redaktionele ommedaenken veur et ni’je projekt van Meindert Schroor; dat gaot om een ni’j boek over ‘greenslaand Stellingwarf’. Op et algemiene, Nedersaksische vlak wodt ommedaenken geven an de app ‘Woordwies’ en an et feit dat deur een mitwarker van de Overiesselakedemie in Zwolle kerndoelen Nedersaksisch beschreven binnen, d.w.z. veur et basisonderwies. Disse Ovend is opsierd mit mooi fotowark en begint mit een alderaorigste kennismaeken, dat wil zeggen mit de ni’je Schrieversrontemitwarkster Anneke Steenbeek (uut Spange).


Veurleesaktie zorgt veur veul plezier

Ieder jaor bezorgen zoe’n twintig vri’jwilligers van de Stellingwarver Schrieversronte veul bewoners van alle Stellingwarver zorginstellings en verpleegtehuzen en De Menning in Wilhelminaoord een prachtige morgen of middag mit de jaorlikse veurleesaktie. Dit keer was die aktie op 6 en 7 feberwaori; in alle plakken wodt d’r dan veurlezen in et Stellingwarfs. Et tal plakken daor veurlezen wodt is de laeste peer jaor gruuid. Zo wodt gaon een tal veurlezers ok naor kleinere centrums veur dagopvang toe. Blieken dot vaeks dat meensken bi’j et heuren van verhaelen in heur eigen tael dat as arg vertrouwd erveren. Et gebeurt dan ok nogal es dat d’r dan hiele gesprekken op gang kommen, zodat tal van herinnerings mit mekeer de revu passeren.

Meziek
Sommige veurlezers nemen behalven heur verleesmappe ok heur meziekinsterment mit en zingen bekende oolde lieties mit de bewoners. Die mooie ofwisseling van verhaelen en meziek wodt deur et pebliek ommeraek wardeerd. Hiel vaeke wodt trouwens an de veurlezers vraogd of ze niet wat vaeker kommen kunnen, en pattie veurlezers voldoen daor graeg an.

Veurleesmappe
De veurlezers maeken gebruuk van een speciaole veurleesmappe die jaorliks anvuld wodt mit ni’je verhaelen en gedichten. Daor zorgde Schrieversrontevri’jwilligster en koördinater van de aktie, Kiena Bouwer van De Haule, ok dit keer weer veur.


Nedersaksisch gedicht in et Stellingwarfs van Ooldemark as ooldste gedicht in et Stellingwarfs anwezen: Elsijn kumm’ ries gauw van ’t Faarken! (±1795). Dit en vule meer ston centraol op 'e Stellingwarver literetuuraovend in de nationaole weke van de poëzie

Een aovend boordevol infermaosie over Stellingwarver literetuur, mit Stellingwarver poëtische veurdracht deur Attie Nijboer en alderdeegst mit dé Stellingwarver film van dit mement: Daor klept de klokke weer! En zoks allegere in et verbaand van de nationaole Nederlaanse weke van de poëzie. Zie veural veerderop op disse bladziede!


Hans Koopmans prissenteert film 'Daor klept de klokke weer!'

De kommende tied wodt de film ‘Daor klept de klokke weer’ introduceerd op de basisschoelen van Oost- en West-Stellingwarf. Op een viertal schoelen is daor extra ommedaenken veur, en dat gebeurt deur oold-onderwiezer Hans Koopmans van Oosterwoolde. Oflopen weke weren de eerste twie schoelen an de beurt, en dat weren de Buttingeschoele in Oosterwoolde, de schoele daor Hans Koopmans lange tied veur de klasse ston, en De Trede op ’e Haule, et dörp dat in et verhael een belangriek plak speult. De kommende tied wodt de film vertoond op ’e schoele van Ni’jhooltpae en op de Heidepolle in Wolvege. Koopmans vertelt veurdat de film vertoond wodt eerst in et kot over de geschiedenis rond 1500.

Boek roem zestig jaor oold
Roem tien jaor leden vertaelde en bewarkte Koopmans et Nederlaanstaelige boek ‘Daar klept de klok weer’, dat was zoe’n vuuftig jaor eerder schreven deur meester Hendrik Hoogeveen van Oosterwoolde. De Stellingwarver Schrieversronte leut et boek in 2017 verfolmen; veur et skript zorgde filmmaeker en regisseur Thomas Rovers uut Grunningen. Dat de film op een professionele wieze opneumen wodden kon, wodde financieel meugelik maekt deur de perveensie Frieslaand, de gemiente Oost-Stellingwarf en Stichting Bercoop Fonds. An de film warkten uut hiel Stellingwarf een grote groep van speulders en figuraanten mit.
Oflopen jaor is de film in zoe’n achttien dörpen vertoond, en vanof jannewaori is hi’j now te zien op de speciaole webstee veur Hiemkunde in et basisonderwies www.stellingwerf-heemkunde.nl. Bi’j de film is speciaol lesmateriaol ontwikkeld, ok dat wodt op dezelde webstee anbeuden.


Willemsoord bestaot 200 jaor. Dit hiele jaor 2020 is et feest in 'Kolonie III' mit een kompleet pergramme

Ok veur Stellingwarvers en aandere meensken mit belangstelling veur Stellingwarf het 2020 interessaante dingen te bieden in verbaand mit dit dörp Willemsoord, dus krek even over oonze zudelike greens. Dat het te maeken mit et 200 jaor bestaon. Willemsoord wodde in 1820 sticht as 'Kolonie III' van de bekende Maotschoppi'je van Weldaodighied. Et is et hiele jaor feest in dit aorige dörp, en bi'j dat feest heuren ok interessaante lezings. Zoas die van Martin van der Linde van de Overiesselakedemie en die van Philomène Bloemhoff-de Bruijn, eerder Iesselakedemiemitwarker (projektleider streektael); zi'j woont in 'oons' Oosterwoolde. Van der Linde zal praoten over et biezundere boereprojekt 'Et Heideveld', en Philomène Bloemhoff over de 'tael van de kelonietoeften'. Veur meer over beide lezings kuj' deurklikken op:
www.weldadigwillemsoord.nl/lezing-over-het-heideveld en op
www.weldadigwillemsoord.nl/lezing-over-de-klonietaal


Archeoloog Harm Tjalling Waterbolk schreef: ‘Veranderend verleden’

Kotleden ston in de LC (31-1-2020) een aorige bespreking van Veranderend verleden, een autobiografisch boek van de haand van (perf.) dr. H.T. Waterbolk. Dat is de nog altied bekende, om niet te zeggen beroemde archeoloog, die veur zien emeritaot verbunnen was an de RUG. De heer Waterbolk is al wat op leeftied, hi’j wodde geboren in 1924, en hi’j is goed bekend ok mit de archeologie van Stellingwarf. Zo sprak hi’j ok op et prissentaosiesymposium bi’j et verschienen van Jager, S.W. en E. van Ginkel, Archeologie van de Stellingwerven. Een boek daor alle tiedvakken in behaandeld wodden, daor alle belangrieke voonsten en vienplakken van Stellingwarf in beschreven binnen en et leven en wark van de bekende archeologen krek liek. Meer weten? Klik et koppien ‘literetuur’ an, zie de kelom an de linkerkaante. Daor vien ie ok de gegevens over Waterbolk zien lezing van doe, ‘Over de biografie van het Stellingwerver landschap’. Et Stellingwarver archeologieboek is trouwens uutverkocht, d'r was grote belangstelling, mar et is digitaol makkelik te vienen op stellingia.nl > Boeken. In de bespreking van Waterbolk zien ni'je boek liekewel was d’r wat aanders dat meraokels treffend was. Et vaalt Waterbolk bi’j et oolder wodden op. ‘Mien Drents komt weeromme op een meniere die aj’ niet veur meugelik holen. Hiele vervoegings en verbugings van woorden die a’k jaorenlange niet spreuken hebbe, kommen weer boven (…). Zo ziej’ mar weer,' zegt hi’j: ‘De tael van de jeugd die blift.’


Verdiepingskursus Stellingwarfs ofsleuten op 23-1

Mit een lezing deur Dennis Worst over zien laandschapshistorisch onderzuuk en een prissentaosie van et veldnaeme-onderzuuk van de Stellingwarver Schrieversronte deur Henk Bloemhoff wodde op donderdagaovend 23 jannewaori de verdiepingskursus Stellingwarfs ofsleuten. Ok disse keer was de bi’jienkomst weer in et smoeke taelinstituut van de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop. An de verdiepingskursus deden disse keer negen kursisten mit. Eerder hadden zi’j al de beginnerskursus Stellingwarfs daon. Naost de onderwarpen van disse aovend weren eerder et schrieven in et Stellingwarfs, de Stellingwarver literetuur, de Stellingwarver taelkunde, de Stellingwarver geschiedenis en et doel en de aktiviteiten van de Stellingwarver Schrieversronte op ‘e bodden west. Behalven Dennis Worst en Henk Bloemhoff hadden, op eerdere donderdagaovenden, de aandere lesgevers Mark van Veen, Geert Lantinga en Sietske Bloemhoff in ’t spier west. Op de ofbelinge: Dennis Worst veur de dielnemers an de verdiepingskursus. (Foto: SSR)




Dag van de poëzie in Stellingwarf ofsleuten mit biezundere literaire aovend: van ooldste gedicht in et Stellingwarfs tot dichters en schrievers van now

In verbaand mit de nationaole weke van de poëzie hul de Stellingwarver Schrieversronte een literaire aovend in et eigen instituut veur tael en kultuur in Berkoop. Die wodde boeiend en vol infermaosie, dat kuj’ rustig stellen, zo wodde in et pebliek konstateerd. De SSR hadde oold-mitwarker dr. Henk Bloemhoff bereid vunnen om een soort overzicht van en toegelieke inkiek te geven in de Stellingwarver schrieveri’je deur de jaoren henne. Eigenlik kuj’ die beginnen laoten bi’j de Ooldsaksische Heliand van et jaor 825 (Heiland = ‘heiland, redder’, daor is Christus mit bedoeld), een ‘heldenepos’ van tegen de zesduzend dichtregels. Meraokels interessaant nuumde de spreker de ontdekking van de Twentse onderzuker Goaitsen van der Vliet. Et gaot om een tal Overiesselse gedichten, vermoedelik schreven deur Meinard Tydeman, o.e. griffier van de Overiesselse staoten, en wel van 1790 tot 1795. Op verzuuk van Van der Vliet onderzocht Iesselakedemiemitwarkster Philo Bloemhoff-de Bruijn de twaelf riemen die hi’j vunnen hadde in een oolde bron. In ien van de gevallen bleek et om de tael van Ooldemark te gaon, Stellingwarfs dus. Vermoedelik is et uut de griffierstied van Tydeman. Grootkaans het hi’j in alle riemen die hi’j maekte zo goed meugelik de tael van de stad bruukt daor et omme gong. Dit is et gedicht dat dus bi’j Ooldemark heurt, in oorspronkelike spelling:


Elsijn kumm’ ries gauw van ’t Faarken

Elsijn kumm’ ries gauw van ’t Faarken,
Gief het nog wet Kroggen – Mæel:
'k Sal veur dat dink niet langer waarken,
’t Is rontum nog al even kæel.
Kum an ik loop ries na Jan Ræchies;
Die Man is selver Slagters Baas:
Daar op te Maark daar staan zijn Mæchies,
En mæken daar een groot geraas.
Mijn Væder mit mijn Nigte Stijne;
Gaan maargen na Sunt Lamers-Maark:
Maar ik bin by mijn Meuje Trijne,
Want ik heb’ alle Dægen waark.
Ik weyd’ en Koe veur Doktor Tittel;
En veur Juffer Spanjers Breur,
Die wortte slagt tut Evert Keetel,
Kyk taar staat hy veur de Deur.



(Citeerd uut Overijsselse Historische Bijdragen. No. 131 (2016). Et betreft een voonst van de heer Goaitsen van der Vliet; de taelkundige Philomène Bloemhoff-de Bruijn het et op zien verzuuk onderzocht. Ze het de tael van et gedicht determineerd as Stellingwarfs van Ooldemark (Ov.). De redaktie van et tiedschrift De Ovend het de spreker van de aovend nuugd om naoder op dit gedicht in te gaon, en dat zal inderdaod gebeuren. De foto hierboven is indertied as eerste publiceerd in Overijsselse Historische Bijdragen no. 131, en naoderhaand ok in et Nedersaksische literetuuroverzicht dat opneumen is in de publikaosie Nedersaksisch in een notendop (Assen, 2019))

D’r is nog zoe’n soorte gedicht niet veer uut de buurt, dat is uut Stienwiek. Et is niet zeker of dat jonger is. Mar aj’ et idee van et ooldste Stellingwarver gedicht beparken tot ‘binnen Stellingwarf’, dan kom ie wel weer bi’j de bekende Steffen Lammerts Brug uut (1807-1884), schoelemeester die veural nog bekend is deur zien ‘De zoemer van 1837’, publiceerd in de Friesche Volksalmanak. En, vun de spreker, veur wie een betien bekend is mit de Stellingwarver schrieveri’je heuren disse dichtregels van Brug over 1837 tot de biezundersten in de Stellingwarver literetuur:

Wat grote heer kan ’t beter gaon
As mi’j, bi’j zoe’n gelok.
Niet graeg wo ‘k mit hom ommestaon,
Al he’k ’t somtieds wat drok.
Ik eet mit smaek en slaop goed uut,
Tot mi’j mien wiefien wakker tuut.

Indertied ontdekte Otto de Vent et wark van Jan Berends Prakken uut Oosterwoolde (1827-1883). Dat wark dat ston in de Perveensiaole Drents en Asser Kraante. Ie zollen Prakken wegens zien ‘ofluusterde gesprekken’ in die kraante, een soort genre te beschouwen as ‘veredeld inzunnen stok’, de eerste kollumnist in et Stellingwarfs numen kunnen. Uut et eerste kwat van de 19de ieuw springen verhaelen van J.H. Popping naor veuren, en veural zien eupenlochtspul ‘Uut het Leven’. Een historisch verhael uut de tied van de 10-daegse veldtocht in België, mit een liefdesgeschiedenissien tussen iene die weerommekwam van de veldtocht en iene van de dames die vanzels aachterbleven was. Et vaalt licht te raoden, alles komt goed, de assessor helpt mit wieze woorden:

Treffende ogenblikken kommen in ’t leven veur. Zo hebben we d’r hier ok iene. Jongeluden, de weg is niet altied mit rozen bestri’jd. Ieder ondervint dat, de iene meer, de aander minder. Iim, nog jong, hebben d’r al wat van ondervunnen. Stark jim in jim leven, veural in die weg die in dit geval bewaandeld is.

Alderhaande inkiekies wodden zo an et pebliek prissenteerd, en zo kreej’ goed te zien dat de Stellingwarver schrieveri’je vule en vule meer veursteld het deur de jaoren henne as dat vaeke docht wodt. Netuurlik was d’r ok roem ommedaenken veur de klassieke schriever H.J. Bergveld, en bepaold ok veur produktieve meensken van vandaege-de-dag: Johan Veenstra, Harmen Houtman, Sjoukje Oosterloo, Roely Bakker en aanderen. Ok was d’r veul ommedaenken veur romans van now en eerder, veur novelles en al zo meer.

In verbaand mit de herdaenking ‘75 jaor bevri’jding’ citeerde Bloemhoff nog H.J. Bergveld, veural bekend van et verzetsmonement in Oosterwoolde van now, schreven 15 jaor nao WO II:

Daoromme gaon wi'j ok van 't jaor
Weer 'n stille omgaank holen.
En gaon w' uut eerbied en uut daank
De hanen effen volen…
Dan doen wi'j ’t niet mit haat of wrok,
Dat moe'n wi'j hiel goed weten!
Wi’j holen dit gebruuk in zwang
Opdat wi'j nooit vergeten…

Liekewel gaf de spreker ok ommedaenken an poëzie die juust in de oorlog schreven is, zoas die van R.W. Oosterhoff, schoeleheufd van De Hoeve, ofkomstig uut de Westhoeke. Die auteur schreef ditte in 1944 over Spange :


Spange

Spange mien dörpien, wat lig ie daor stille
En vredig, te midden van waeter en riet,
Wie d’r een rustige woonplaets moch zuken
Vint vast op ‘e wereld een betere niet.

Een straotweg, een pad en een diek mit wat boeren
En veerders wat turfmaekerstenten verspreid;
An d’ien’ kaant de Scheene, an d’ ere de Lende,
Zeediek en Ni’jweg veur de rest nog tot scheid.

An ‘t pad staot een klokhuus, dat is al een ooltien,
Een peer ieuwen leden ston daor nog een kark’.
Een karkhof d’r ommehenne mit verscheidene stienen
En mennige grafstien hadd’ nog een huusmaark.

Et laand wodd’ verveend en wodd’ trekgat en kraggen.
Jow glorie gong henn’, ie verzonken in ’t niet.
Mar dommiet zuj’ bluuien, as ’t ontginnen an kaant is
En ’t netuurmonement elk zien mooiighied biedt

Perf. dr. J. Oosterhoff Rzn. gaf d’r in 2003 een mooie tekstedisie van R.W. Oosterhoff zien wark uut bi’j de Stellingwarver Schrieversronte. Hi’j nuumt in een inleidend heufdstok ‘Stellingwerfs en de Stellingwarver Schrieversronte’j veur zien lezers de volgende groep schrievers as zeg mar de aktiefsten vanuut de jaoren zeuventig tot in de jaoren negentig:
Johan Veentra, Harmen Houtman, Stien van Anne oftewel Christien Mulder, Jan van der Meulen ps. Jan van Overtjonger, Lamkje Hof-de Boer, Karst Berkenbosch, Zwaantje Kuiters, Bennie Holtrop, Pieter Heida, Jannes W. Nijholt, Henk Kroese, Fokke Middendorp, Oene Bult, Otto de Vent, Klaas K. Hofstra, Lodewiek Hooghiemstra, Klaas van der Weg, Margje Jonker, Wiebe Jaeger oftewel Wube Lamers van de Kuunderwal, Bonne de Vries, Boele Land, Wiebe Nijboer, Grietje Hento-Stoker, Jan Oosterhof jr. Lily Köhler, Anke Hoornstra, Dirk Kerst Koopmans.

Sund de SSR in 1972 begon is d’r hiel veul gebeurd, dat kuj’ zels ok wel naogaon op de websteden van de Stellingwarver Schrieversronte en in bi’jglieks de bloemlezing / et literetaire overzicht in Feest van (her)kenning een SSR-boek, en in et Nedersaksische literetuuroverzicht dat opneumen is in de nog jonge publikaosie Nedersaksisch in een notendop.

Dichteresse Attie Nijboer vormde mit de prissentaosie van heur wark et twiede onderdiel van de aovend. Op een innemende meniere brocht ze een mooie riegel van de eigen gedichten, herkenber en treffend. In ien van de gedichten komt as thema et onthoold veur, en in et twiede diel van zien verhael haokte Henk Bloemhoff daorbi’j an. Wi’j moe’n wat d’r an Stellingwarver literetuur is niet haost onzichtber holen, we moe’n die ok in bloemlezings en literetuurgeschiedenissen naor veuren brengen, as een belangriek onderdiel van de eigen tael en kultuur. Bloemhoff pleitte daoromme ok mit naodrok veur ien van de ni’je projekten die de Stellingwarver Schrieversronte in veurbereiding het, een tetaoloverzicht van de Stellingwarver Schrieveri’je deur de jaoren henne. Oftewel een haandboek Stellingwarver literetuur. Hi’j leut drie veurbeelden van de Drentse literetuurgeschiedenis zien en drieje van de literetuur in et Fries.

Et het de Stellingwarver gemienschop west, in et biezunder de Stellingwarver Schrieversronte, die de laeste 50 jaor zo veul op ‘e bodden brocht het: an proza, poëzie en aander leven in de brouweri’je. Schrievers, lezers, besprekers, Schrieversronte-leden, die meensken hebben dit alles veur mekeer brocht en maekt. En netuurlik de meensken die uut belangstelling alderhaande vraogen hadden. Van et vienen van een toepasselik gedicht, een te speulen tenielstok tot boekuutgiften van verschillende schrievers. Oonze gemienschop, daor moet ok de literetuur mit veerder. En as et even kan, mit vrundeschop, daor Roely Bakker ok al over dichtte, et is tenslotte oonze Stellingwarver dag van de poëzie in de nationaole weke van de poëzie. En zo besleut de spreker:


Vrundschop

Kostber plaantien
omgeven mit korrels andacht
bespruuien mit druppels respekt
koesteren mit waarmte
kostber plaantien
vrundschop

Ni’je loot an de literaire stamme is de verfilming, in dit geval die van ‘Daor klept de klokke weer’. In et dadde onderdiel van de aovend vertelde Sietske Bloemhoff daorover, an de iene kaante over et artistieke pat, an de aandere kaante over et historische verhael en de aachtergrond. Dat gaot om stried veur en verlös van de Stellingwarver vri’jhied eerste kwat van de 16de ieuw. De film dri’jt op dit stuit her en der in de verschillende dörpen. De aovend wodde ofsleuten mit een vertoning, en die wodde deur et anwezige volk slim op pries steld, krek as de aovend as gehiel.


Wieder lezen over de Stellingwarver literetuur?

Een oolder, mar nog altied bruukber overzicht geft de boekpublikaosie Feest van (h)erkenning van de Stellingwarver Schrieversronte; mit bloemlezing.

Feest van (h)erkenning. 25 jaor Stellingwarver Schrieversronte. Disse bundel verhaelen en gedichten is veurzien van een uutgebreide beschouwing over de Stellingwarver schrieveri’je van de haand van Henk Bloemhoff en Pieter Jonker onder de titel ‘Stellingwarver schrieveri’je, verweven in herinnering’. En een verhaandeling van Otto de Vent ‘Stellingwarver schrieveri’je in de 19e ieuw’. 176 pag. € 12,25. SSR-84 / ISBN 90 6466 089 1

Een bruukber overzicht geft ok et heufdstok 'Stellingwerver literatuur' in et Haandboek Nedersaksisch. Dat is op disse link te vienen: www.dbnl.org/arch/kooi001hand01_01/pag/kooi001hand01_01.pdf]


Oproep van de Dichter des Vaderlands: zoj’ gedichten anleveren willen?

Op Twitter zegt de Dichter des Vaderlands dat et ‘dielen’ van de volgende oproep slim wardeerd wodt. Vandaor, in stiel ommezet in et Stellingwarfs:
‘Veur een ni’je bloemlezing mit gedichten in streektael, dialect (of ere taelen die in Nederlaand spreuken wodden as et Fries of et Nederlaans) he’k jow hulpe vanneuden. Stuur je favoriete vuuf gedichten, gien eigen wark naor: ddvbloemlezing@gmail.com. De bloemlezing zal in jannewaori 2021 verschienen bi’j uutgeveri’je Querido’


Kerndoelen Nedersaksisch beschreven

Hendrik Jan Bökkers is curriculumontwikkelder Nedersaksisch bi’j de Stichting Overiesselakedemie in Zwolle. Zien wark wodt meugelik maekt deur de perveensie Overiessel. Die het ok dit jaor 2020 de veurzittersrolle in de groep van Nedersaksische overheden die et Konvenaant Nedersaksisch an et uutvoeren is.
Om disse tied henne, half jannewaori 2020, zol de heer Bökkers een eerste beschrieving leveren van zonuumde ‘kerndoelen Nedersaksisch’, dat as doel het et bestaon van Nedersaksische kerndoelen naost die veur o.e. Engels, Nederlaans en Fries. Die eerste beschrieving is d’r. Dit gaot benaemens onder de vlagge van de bekende onderwiesorgenisaosie ‘Levende Talen’. Veur de opstelling van de kerndoelen het de heer Bökkers overleg had mit de Nedersaksische taelinstellings in de verschillende regio’s en ze bin mit mekeer ofakkedeerd. En zo bin now kerndoelen vaastesteld – mar die kun nog wel amendeerd wodden. Ze bin veureerst te vienen en toelocht op dit websteeplak: www.huusvandetaol.nl.
De heer Bökkers hadde dus ok mit de Stellingwarver Schrieversronte overleg. Dat was in de vorm van een bezuuk an Sietske Bloemhoff, direkteur van et streektaelinstituut Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop. Zi’j gaf o.e. tekst en uutleg van de biezundere pesisie van et Stellingwarfs in et basisonderwies en leut hiel veul materiaol zien dat deur Stellingwarver onderwiesmeensken en bepaold ok de Stellingwarver Schrieversronte zels ontwikkeld is. Et Stellingwarfs nemt in oonze regio et plak in et basisonderwies in van et verplichte Fries zoas dat veerderop in Frieslaand uutvoerd wodt. Praktisch bezien gaot et in Stellingwarf om et bekende vak hiemkunde mit Stellingwarfs d’r in, en, dat gelt veur alle alle schoelen, om et projekt ‘De Veerkieker’. Dat is een struktureel projekt mit behalven kultuurhistorische aspekten ok een roem plak veur et Stellingwarfs.


Struukrover Jan Hut as heufdpersoon in Stellingwarver radiofulieton

In de uutzendings van et Stellingwarver radiopergramme In Twielochten kommen in jannewaori weer tal van onderwarpen an bod. Zo gaot op 10 jannewaori de fulieton over de 18de-ieuwse struukrover Jan Hut uut aende. Die fulieton wodde indertied publiceerd in et weekblad ‘Stellingwerf’. Dit gaot om de vertaeling / bewarking veur Jannes Nijholt van de ooldere verhael in boekvorm, schreven deur een zekere ‘Frisius’. Vertaeler Jannes Nijholt (1914-1984) was de eerste siktaoris van de Stellingwarver Schrieversronte. O.e. vertaelde hi’j ok tenielstokken in et Stellingwarfs, benaemens veur de tenielverieninge ‘Kunst naar Kracht’ in Wolvege. Biezunder is dat et verhael van Jan Hut now veurlezen wodt deur zien kleindochter en schriefster Christine Mulder. Dit alles dus in et pergramme ‘In Twielochten’. Daor tilt et ok in op van aandere Stellingwarver kultuur en meziek. Et pergramme is elke vri’jdag tussen 18.00 emn 19.0 ure te heuren op de lekaole omroepen van Odrie in et oostaende en Radio Centraol in et westaende. Meer over Stellingwarver pergrammes vien ie argens eers op disse websteebladziede.


Op kommenwegen: filmproduktie Stellingwarver Schrieversronte over Fochtelervene

Hoe ontston et gebied van ‘t Fochtelervene, wie woonden d’r, hoe leefden de meensken mit en op et Fochtelervene? Wat veraanderde d’r deur de jaoren henne? De netuur is vanzels hiel biezunder, mar waor zit him dat in?
Mit een briede kiek op dit prachtige gebied wil de Stellingwarver Schrieversronte veural zien laoten wat et gebied deur de ieuwen henne west het. De film zal deur alle aspekten veur een groot pebliek interessaant wezen: veur de bewoners in de regio zels, veur toeristen, veur netuurliefhebbers, veur meensken mit interesse in geschiedenis, mar ok ok veur de schoelejeugd en studenten.
Skriptschriever en regisseur is historikus Thomas Roovers, bekend van 'Daor klept de klokke weer', de veurige film van de Stellingwarver Schrieversronte. Veur een belangriek diel wodt de film financierd deur Rabobaank Heerenveen-Zuudoost-Frieslaand, wiels anvraogen bi’j de perveensie en de gemiente Oost-Stellingwarf nog lopen.


Stellingwarver laandschoppen en netuur in keunstboek

De Stellingwarver Schrieversronte is van doel en geef in de zommer van 2020 een biezunder keunstboek uut. In dat boek zullen ofbelings van wark van keunsteneresse Sybranda Wieringa uut Grunningen opneumen wodden. De uutgifte wodt koppeld an de tentoonstelling van Wieringa zoas die in de maonden juli en augustus bi’j de Schrieversronte te zien wezen zal. Op et mement is de schilderes al drok in de weer mit heur veurbereidings daorveur. De onderwarpen van heur wark veur de tentoonstelling bin verschillende netuurgebieden en laandschoppen in Oost- en West-Stellingwarf.

Oproep veur verhaelen en gedichten
Al dit wark van Sybranda Wieringa zal opneumen wodden in een biezunder keunstboek. Et boek zal daornaost veurzien wodden van Stellingwarver verhaelen en gedichten die inspireerd binnen op ’e gebieden die Wieringa veur heur tentoonstelling schildert. Daorbi’j gaot et om al bestaonde verhaelen en gedichten, mar de uutgeveri’je van de Schrieversronte wil ok graeg ni’j wark van zoveul meugelik verschillende Stellingwarver schrievers opnemen. Dat daoromme wodt now al vraogd om veur disse uutgifte wark op te sturen. Dat kan tot 1 meie 2020, daornao gaot een speciaole kemmissie an de slag om een keuze te maeken uut et al bestaonde wark en uut et wark dat inzunnen is.

Sybranda Wieringa
Sybranda Wieringa wodde in 1959 geboren in Emmen en volgde in de jaoren 1979-1984 heur opleiding an de keunstakedemie Minerva in Grunningen. Vandaege-de-dag geft ze les an Keunstakedemie Frieslaand. Stellingwarf is veur heur gien onbekend gebied, ze woonde alderdeegst kotte tied in Else. Over heur wieze van warken zegt ze: ‘De intensiteit van de beleving is de motivatie van je keuze voor bepaalde materialen en kleuren. Mijn motivatie is geworteld in een diepe nieuwsgierigheid naar hetgeen er om mij heen is en de vraag waarom
het er is. Er ontstaat dan een boeiende wisselwerking tussen mijzelf en het onderwerp dat ik schilder. In die zin zou je kunnen zeggen dat ik mijzelf schilder; niet meer en niet minder.’


Stellingwarfs pergramme 'In Twielochten': veur elk mooie tael- en streekinfo, verdievedaosie, meziek, en veur et jonge volkien: verhaelveurlezeri'je. En vergeet et streektaelmeziek- pergramme 'Singeliers' niet!

We wiezen graeg nog even op et hierboven nuumde pergramme op http://www.omroepodrie.nl/; trouwens, et is ok te beluusteren op RWC. Vri'jdags, om 18.00 ure dus: "In Twielochten": pergramme in de Stellingwarver tael. GOED NI'JS: 'In Twielochten' wodt ok de hieltied herhaeld, dat is zundagsmorgens van negen tot tiene.
Woj' vri'jdags veur 'In Twielochten' graeg fleurige streektaelmeziek heuren? Van 17.00 ure of is et pergramme 'Singeliers', mit meziek in alderhaande streektaelen. De keuzes wo'n maekt deur o.e. Henk Kroese, Baukje Oosting, Hans Koopmans en Sietske Bloemhoff. En dan hewwe netuurlik nog et zuver 'klassieke' pergramme 'Huus en Hiem' van de zundagmorgen, om elf ure. Dat kuj' in de herhaeling heuren op vri'jdag, van 16.00 tot 17.00 ure. Et pergramme Singeliers wodt elke weke ok uutzunnen op zundag, van 10.00 tot 11.00 ure. Volop keur dus!


Wereld van prachtboeken: uutgeven deur de Stellingwarver Schrieversronte - doe jezels een plezier, veur de meitied, in de meitied of nao de meitied: antugen mar!

Disse boeken brocht de Stellingwarver Schrieversronte de laeste twie jaor in de verkope, soms in saemenwarking mit aanderen. Prachtboeken over oonze tael en kultuur - daor hadden oonze veuroolden niet van droomd: boeken die je niet ontgaon meugen! En dus: laot ze je niet ontgaon, antugen mar!

- De Wereld van Zander. Herinneringen van de vrome landverhuizer Zander Jacobs Klooster (1820-1906) uit Donkerbroek. Een Stellingwerfs egodocument, getranscribeerd, ingeleid en van een uitgebreid notenapparaat voorzien door Rienk Klooster (Berkoop, 2019)
- Luudklokken en klokkestoelen in Stellingwarf, deur Jan Koops en Sietske Bloemhoff (Berkoop, 2019)
- As ik kiezen moch. Verhaelen. Verhaelebundel van Harmen Houtman. (Berkoop, 2019)
- Ok et beste peerd stroffelt wel es. Stellingwarver verhaelen van Freddie de Vries (Berkoop, 2018)
- Vroeger is veurgoed veurbi’j. Zeuvende roman = 28ste literaire boek van Johan Veenstra (Berkoop, 2018)
- De raadselachtige gemeentewapens van de Stellingwerven, deur Frans Wuijts (Berkoop, 2017)
- Veldnaemen van Stellingwarf VII: OOSTERWOOLDE, deur M. Dijkstra. G. van der Meulen, Tonie Spijkman, Lieuwe Tiesinga, Albert Oost, Henk Bloemhoff en Dennis Worst (Berkoop, 2017)
- Omme de donkerheyt der vergeteniss. 500 jaar Oost- en West-Stellingwerf. 1517-2017. = Symposiumbundel (Berkoop, 2017)

IE VIENEN ZO ONGEVEER ALLE BOEKEN DIE TE KOOP BINNEN OPNUUMD IN DE STELLINGWARVER SUTELKRAANTE 2019 - MIT OVER DE NI'JSTE BOEKEN VEUL INFO.
Klik daorveur an:
Boekekraante 2019


Et verhael van Zander. Oftewel: ni’j boek van de Stellingwarver Schrieversronte prissenteerd bi’j Pro Rege in Donkerbroek

Wiels op 15 november ok de perveensiaole verhaeleaovend was, verscheen in Donkerbroek in boekvorm et biezundere verhael De wereld van Zander. Et verhael van ‘de vrome landverhuizer Zander Jacob Klooster (1820-1906)’ uut Donkerbroek wodde schreven deur dr. Rienk Klooster uut Liwwadden. Et eerste exemplaor van et ni’je boek rikte de auteur uut an Martha en Lieuwe Tiesinga van Oosterwoolde. Martha kende de antekens van Zander en zorgde d’r veur dat Klooster, die daor veul belangstelling veur hadde, et dokement in hanen kreeg. Now is Lieuwe in de veerte ok nog femilie van Zander, dat et verhael van Zander is veur de Tiesinga’s zels ok hiel weerdevol. Et twiede exemplaor was veur Jan Koops uut Oosterwoolde, die as ‘mitlezer’ van et manuskript veur de auteur van groot belang west hadde.

Mitien nao de prissentaosie vertelde Rienk Klooster over et biezundere verhael van de uut Donkerbroek ofkomstige laandverhuzer Zander Jacobs Klooster. Die was al even boven de tachtig doe hi’j alderhaande herinnerings uut zien leven an et pepier toevertrouwde. Hi’j kikt in zien antekens weeromme op zien jeugd, zien schoeletied, zien femilie, gebeurtenissen die hi’j mitmaekte en personen die hi’j ontmoet het; in Donkerbroek liekegoed as in de ‘ni’je wereld’.
Et gaot om wel een hiel biezunder egodokement, want Zander vertelt benaemens ok veul, en ok hiel dudelik, over zien persoonlike geleufsleven. Dat maekt de uutgifte interessaant ok van godsdienstpsychologisch en godsdiensthistorisch oogpunt uut. Zo kommen d’r verschillende aspekten in an et locht over de Ofscheidingsbeweging in Donkerbroek, Haulerwiek en Appelsche.

’Op zien Donkerbroekemers'
Omdat Zander in zien antekens veural zoas hi'j et zels nuumt ’op zien Donkerbroekemers’ schrift, is dit egodokement ok taelkundig van belang. De tael die aj' lezen komt daele op Nederlaansachtig Stellingwarfs, en dan Stellingwarfs dus zoas dat in de negentiende ieuw in Zander zien geboorteplak Donkerbroek praot wodde. Dat was dan ok de reden dat in et twiede pat van de aovend taelkundige dr. Henk Bloemhoff van Oosterwoolde ingong op de biezunderheden van de tael uut de tied van Zander. An et begin van zien inleiding nuumde hi’j ok dat in et Donkerbroek van doe veerweg et grootste pat van de inwoners nog Stellingwarfs praotte.

Et boek ’De wereld van Zander. Herinneringen van de vrome landverhuizer Zander Jacobs Klooster’(1820-1906) uit Donkerbroek’ is een weerdevolle en hiel biezundere anvulling op de boeken die an now toe over de streekgeschiedenis van Oost-Stellingwarf verschenen binnen. Dr. Rienk Klooster het et egodokement ri’j en kundig annoteerd op theologisch, taelkundig en streekhistorisch gebied. Et verhael van Zander geft ok infermaosie over aandere dörpen in de wiede omtrek, meerst in verbaand mit et godsdienstige leven. Et boek is een uutgifte van de Stellingwarver Schrieversronte, telt 288 bladzieden, is veurzien van foto’s en kost € 17,50. Veur de vormgeving en et omslag zorgde BVK vormgeving in Haulerwiek. Zie ok veerder op disse bladziede.


Stellingwarfs radiopergramma op radio Odrie: vri'jdags, van 18.00 tot 19.00 ure

’In twielochten’: dat is de naeme van et ni’je Stellingwarfstaelige radiopergramme dat van 8 november 2019 of wekeliks uutzunnen wodt. Et initiatief veur et ni’je pergramme komt van de Stellingwarver Schrieversronte. Et pergramme wodt op de vri’jdagaovend tussen 18.00 en 19.00 ure uutzunnen. Die tied van de dat, daor verwist ok de naeme van et pergramme naor. ‘In twielochten’ is een Stellingwarver anduding van de tied van schiemerdonker, zo tussen et aende van de middag en et begin van de aovend. De anduding is te vergelieken mit et Engelse ‘twilight’, et Nederlaans kent disse benaeming niet.
In ‘In twielochten’ is d’r ommedaenken veur tal van Stellingwarfstaelige en kulturele onderwarpen. Daenk an verhaelen en gedichten, meziek, een Stellingwarfs heurspul, biezunderheden over de tael, een kulturele agenda, een wekelikse kollum, een wekelikse taelvraoge, Stellingwarver recepten, biezunderheden uut de netuur en gao zo nog mar evenpies deur. In et pergramme zullen d’r butendat verschillende onderwarpen wezen veur alle leeftieden, veur kiender krek lieke goed as veur oolderen.
An et pergramme zullen tal van schrievers, dichters, veurlezers en verslaggevers een bi’jdrege leveren gaon; sommigen wekeliks, eren ien keer in de twie weken en nog weer eren ien keer in de maond. Veur de prissentaosie zorgen, elk om de weke, Kjest Herder en Sietske Bloemhoff; zi’j bepaolen ok de meziekkeuze. De techniek is in hanen van Kjest Herder en Evert Sikkema.
Waor vien ie Odrie, of liever: hoe kuj' et pergramme beluusteren? Gao naor ether 106.9 FM of naor de kaobel: 104.1 FM. Ie kun Odrie ok via internet beluusteren: verschillende anklikmeugelikheden geft de webstee www.omroepodrie.nl. RWC, de West-Stellingwarver lekaole radio, zal et pergramme overnemen.


Vertelkursus rond ’Huus op ’e Miente’

Bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop gaot in de kommende jannewaorimaond een hiele ni’je vertelkursus uut aende. Tiedens de kursus gaon de dielnemers o.l.v. verhaelevertelster Baukje Koolhaas uut Wienjewoolde an de slag mit et vertellen van et biezundere verhael van Batteld Nijholt. Zien verhael speulde him indertied of in de buurtschop De Miente bi’j Noordwoolde en wodde as boek uutgeven deur de Stellingwarver Schrieversronte.

Ni’je opzet
Baukje Koolhaas geft al jaoren kursussen verhaelen vertellen, ok bi’j de Schrieversronte. De opzet van disse ni’je kursus is liekewel hielemaole eers van opzet. Mit mekeer gaon de kursisten an de slag mit et verhael en gaon daor elk stokken uut vertellen. Tiedens de vier lesaovens leren ze de knepies van et vertellersvak, en uuteindelik zal et risseltaot d’r van verwarkt wodden in een veurstelling.

Kleindochters Batteld Nijholt
De vertelveurstelling, die argens in meert wezen zal en veur ieder toegaankelik, zal een biezunder tintien hebben. Dat komt omreden de veurstelling bi’jwoond wodden zal deur de twie kleindochters van Batteld Nijholt, waorvan iene de schoonmem is van Baukje Koolhaas. Waor en wanneer de vertelaovend wezen zal is op dit mement nog niet bekend.

Meensken die interesse hebben veur de kursus kun kontakt opnemen mit de Stellingwarver Schrieversronte: info@stellingwarfs.nl. De kursus bestaot inklusief de ofslutende veurstelling uut vuuf (donderdag)aovens van 19.30 tot 21.30 ure en kost € 50,00 per persoon, inkl. koffie en thee.


Tentoonstelling Jeltje Baas: Koenen op ’e stal

Vanof november is d’r bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop een tentoonstelling mit wark van Jeltje Baas uut De Oosterstreek te bezichtigen. Dit keer het de schilderes veur heur tentoonstelling een keuze maekt uut heur wark van koenen. De tentoonstelling is ok krek in de periode dat de koenen van ooldsher op ’e stal binnen, want de tentoonstelling duurt tot begin april. Baas schildert tal van verschillende soorten koenen, van zwatbont vee tot Lakenvelders tot biezundere, van oorsprong hoornloze, koenen in Ni’j Zeelaand.

Petretten/Laandschoppen
Behalven koenen schildert Jeltje Baas (Drachten, 18-05-1944) ok petretten en laandschoppen. Zo schilderde ze o.e. de bekende serie petretten van heur bejaorde mem, van kiender, van opdrachtgevers, mar ok van Mata Hari. Heur laandschoppen schildert ze in oonze omkrieten, mar ok in Ni’j Zeelaand. Toegelieke mit de tentoonstelling bi’j de Schrieversronte is d’r ok wark van Baas te zien in de Akaroa Art Gallery in Akaroa op de Banks Peninsula op et Zuder Eilaand. Zi’j volgde heur opleiding indertied an akkedemie Minerva in Grunningen en geft now zels al weer jaoren les in heur atelier op ’e Oosterstreek (zie www.jeltjebaas.nl).

De tentoonstelling is te bezichtigen op deensdag-, woensdag- en donderdagmiddag tussen 13.30 en 16.30 ure. Groepen kun op ofspraoke ok op ere tieden kommen; dat kan deur te bellen naor 0516-451108 of te mailen naor info@stellingwarfs.nl. De toegang is vergees.


Stillestaon en weer veerder gaon: ni’j SSR-boek op komst (2)

Dit naojaor verschient bi’j de Stellingwarver Schrieversronte een biezundere dichtbundel. De gedichten in Stillestaon en weer veerder gaon gaon over verlös en rouw, mar veural ok over hoop. ‘Om behalven et verdriet ok et locht toe te laoten in de wetenschop dat herinnerings blieven’, zo geven Grietje Bosma en Attie Nijboer an. Zi’j tegere schreven de gedichten, die troost en steun bieden kunnen en haandvatten anrieken om verlös te verwarken en om mit rouw omme te gaon.


Oolde waeterputte van de buurtschop Iegypte op monementelieste?

Een posien leden wodde deur de ni’je eigeneresse van een netuurgebied in de buurtschop Iegypte bi’j Ni’jberkoop een oolde waeterputte (opni’j) ontdekt. Die putte was deur de jaoren henne aorig dichtewi’jd mit blad en toeken, zodat veur heur niet mitien dudelik was waor et omme gong.
Via de gemiente Oost-Stellingwarf kwam Kristien Zaal Dijkstra in de kunde mit Sietske Bloemhoff van de Stellingwarver Schrieversronte en vreug of zi’j ok wus om wat veur putte et gaon kunnen zol. Now hadde Bloemhoff een hiel schoft leden al es onderzuuk daon naor et greven van waeterputten zoas dat vroeger in Stellingwarf gebeurde. Dat onderzuuk dee ze in et kader van et neteren van verschillende vaktaelen t.b.v. et Stellingwarfs Woordeboek en wus daor zodoende wel et ien en aander van of. Vandaor ok dat ze docht dat et in dit geval wel es om zoe’n soorte van putte gaon kunnen zol. Ze nam kontakt op mit Andries van der Veen uut Wolvege, die in Iegypte opgruuide, en hi’j vertelde doe over zien herinnerings an de tied dat disse putte as gemienschoppelike putte in gebruuk was bi’j de bewoners van de buurtschop. Et waeter d’r van wodde deur de hiele buurtschop bruukt as de meensken thuus niet genoeg meer hadden. Et pattien dat naor de putte toeleup is diels nog te zien.

Monement
Kristien Zaal Dijkstra hecht veul weerde an disse unieke putte. Ze perbeert daoromme om die veur de toekomst op de juuste wieze in staand te holen. Tegere mit o.e. Andries van der Veen en Sietske Bloemhoff is ze de meugelikheden an et bekieken om de putte as momement op ’e gemientelike of perveensiaole monementelieste zetten te laoten.

Opschoond
Intied hebben vri’jwilligers uut Ni’jberkoop de putte, die tussen de vuuf en zes meter diepe is, leeghaeld. Zo zorgde Jan Eijbergen dat mit naeme et eerste pat leeghaeld wodden kon mit een kraene. Et laeste stok mos liekewel mit de schoppe gebeuren, en daorveur stakken Sjoerd Kooiman en Andries van der Veen de hanen uut de mouwen. Deur de dreugte van veurig jaor en die van de laeste tied kwammen de manluden pas hielemaole onderin de putte weer wat waeter integen. Hier en daor vunnen ze ok nog oolde stokken turf, daor de putte indertied mit opzet is. Et doel is om nao de zommer de putte weer opni’j mit turven op te zetten, ok weer mit de hulpe van vri’jwilligers. Datzelde gelt ok veur et pattien dat van de weg of naor de putte toelopt. Et doel is dat ien en aander veur de winter klaor is. De hoop is vanzels dat de waeterputte tegen die tied ok op een monementelieste staot, zodat d’r een geraansie is dat disse biezundere putte veur de toekomst op een verantwoorde wieze bestaon blieven zal.


De Kienderwebstee: interessaante webstee bi'j de Stellingwarver Schrieversronte

De kienderwebstee is bedoeld veur kiender van vier tot twaelf jaor. Verhaelties, gedichten, spullegies, kleurplaeten, puzelties, lieties en gao mar deur zullen d'r plaetst wodden. Alles is bedoeld om thuus aachter de komputer lezen of doen te kunnen. Veur invulling en driemaondelikse verni'jing zorgen Kiena Bouwer, vaaste vri'jwilliger bi'j de Stellingwarver Schrieversronte, en Schrieversronte-webmeister Ninke van der Veen. Veur meer klik an: www.kienderwebstee.nl


Omroep Odrie: vlakbi'j, uut de eigen streek en mit eigen tael en meziek: Odrie

Veur wie et nog niet wus: Omroep Odrie in Oost-Stellingwarf het twie hiele mooie pergrammes in en mit streektael en streektaelmeziek. Ze wo'n hieronder nog es nuumd. Die lekaole omroep is te heuren op 106.9 FM, kabel 104.1 FM.
Veur wie dit ok niet wus: via internet kuj' Omroep Odrie ok goed heuren:
http://www.radioviainternet.nl/omroep-odrie.

Die streektaelpergrammes dat bin:

Op de vri'jdag:
16:00 ure: Huus en Hiem (herhaeling van de zundag d'r veur)
17:00 ure: Singeliers, meziekpergramme in de streektael. Prissentaosie: Henk Kroese, Evert de Boer, Sietske Bloemhoff, Baukje Oosting, Hans Koopmans.
Techniek: Jitze Hofstra
18.00 - 19.ure: In Twielochten. Algemien Stellingwarfstaelig pergramme, veur elk wat wils.

Op de zundagmorgen:
10.00 ure: Singeliers. Herhaeling van de vri'jdag d'r veur (zie boven)
11.00-12.00 ure. Huus en Hiem. Stellingwarfs tael- en kultuurpergramme mit hiel wat zaeken die in huus en op et arf gebeuren. Prissentaosie: Hendrik Betten. Techniek: Peter Cruiming.


Woj' graeg mitien weten wat een Stellingwarfs woord inhoolt of hoej' et schrieven moeten?

Klik dan an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.


Haandboek Nedersaksisch op internet in te zien

Et 'Haandboek Nedersaksisch' van 2008 is al een tied uutverkocht, mar ie kun et wel op internet inzien en alderdeegst van daoruut veur eigen gebruuk opslaon. Et is te vienen op dbnl.nl ('digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren').
Dit is de link: www.dbnl.org/arch/kooi001hand01_01/pag/kooi001hand01_01.pdf]. Een stok minder uutvoerig mar wel aktualiseerd is et boekwark Nedersaksisch in een notendop, dat is wel gewoon in de haandel.


Stellingwarfs Woordeboek, et grote, vierdielige, ok op internet in te zien

Ok de grote bruur van et haandwoordeboek, et Stellingwarfs Woordboek in vier dielen, mit woordverklaorings, uutspraoke, veurbeeldzinnen, vaaste verbienings, spreekwoorden en meer is op internet in te zzien. Zuuk daorveur veerder via disse link: www.stellingia.nl


Femilieberichten in et Stellingwarfs

Riegelmaotig wo'n wi'j vraogd om hulpe bi'j et schrieven van een tekst in et Stellingwarfs, bi'j et maeken van een opschrift, bi'j et bedaenken van een naeme in et Stellingwarfs of bi'j et opstellen van een femiliebericht in et Stellingwarfs. Et is hiel goed dat zoks gebeurt. De Stellingwarver Schrieversronte bestaot as instelling ok om meensken bi'j zok soorte van dingen te helpen. En wi'j helpen jim graeg, dat blief d'r mar niet lange over piekeren. Bel of mail oons dus, oons tillefoonnommer is 0516-451108. Om te mailen kuj' hier an de linkerkaante 'kontakt maeken' anklikken.


=================================================

Even tussen alles uut mit een gedicht? Lees dan nog even veerder!


Winteraovend

Jong was ik en de kastaovend wit
naor de karke gongen wi’j
deur de knisterende sni’j
de zulveren maone leup boven mit

Et kastverhael dat mossen we weten
mar de film over Nils Holgersson
die op een gaanze vliegen kon
weren beelden om nooit te vergeten

Thuus lekker waarm mit zien allen
bi’j de boom mit keerzen en ballen
an de poeiermelk en krentebrood

Niks kon veur mi’j de sfeer vergallen
laeter kon ’t nog wel es tegenvallen
mar doe was ik al lange groot

Koosje Hornstra, in De Ovend jg. 47 no. 6 (2019


Opdat wi’j nooit vergeten

‘t Is toekem weke vieftien jaor,
Dat wi'j in vrede leven.
En 'k vraog mi'jzels wel vaeke of:
Waor is de tied toch bleven!
De tied van nazi-diktatuur
Die bin wi'j haost vergeten.
Wi'j hebben 't ommes vuus te drok,
Deur ’n welveertsroes bezeten!

Wi'j vieren ni'je weke feest!
En daorveur hewwe reden!
Oons laand is d'r weer bovenop!
Elk het et goed op 't heden!
't Veurnaemste is: wi'j bin weer vri'j
In al oons doen en laoten!
En daoromm’, lao'we over “doe”…
Mar niet te vule praoten…

Toch moe'n we, ok nao zoveul jaor,
D'r oons wel op bezinnen,
Dat, veurdat et weer vrede was,
D'r hiel wat valen binnen!
Die, eupenlik of ondergroons,
Veur oonze vri'jhied vochten,
En mit heur leven en heur bloed
Et hoogste offer brochten…

Wie het et boek van Anne Frank,
"Het Achterhuis" niet lezen?
En onder 't lezen vaeks niet docht:
Dit kán toch zo niet wézen?
Mar toch… et is mar ál te waor,
Dit drama van de Joden!
Allienig al in Nederlaand
Roem honderdduzend doden…

Daoromme gaon wi'j ok van 't jaor
Weer 'n stille omgaank holen.
En gaon w' uut eerbied en uut daank
De hanen effen volen…
Dan doen wi'j ’t niet mit haat of wrok,
Dat moe'n wi'j hiel goed weten!
Wi’j holen dit gebruuk in zwang
Opdat wi'j nooit vergeten…


(Hendrik Johannes Bergveld, uut: Bergveld lest veur uut eigen wark. Berkoop, 2013)


De draod

Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval
Die komt aachter jow an
Die rolt veur je uut
Strak trokken, soms mit kneupen
Is hi'j van binnen uut begonnen
En gaat tot et ande mit je mit
Mar niet iene wet waor as et aende begint
Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval

(Uut: Stien van Anne, Storm in et leven. Berkoop, 2004, 2e drok)


spiegeling

langdurige mementen zwiegen
et staorigan verdwienen
van woorden en tieden
vlochtig, lochtig as waeterjuffers
wodt et heden kleinder
daanst deur grune sprieties
spiegelt him nog even en
is inienend
vot

Willem Jan Teijema (in: Doe gebeurde et. Stellingwarver Schrieversronte, Berkoop, 2001


Riekdom

rusteloos
jaegen de meensken
aachter heur dromen an

dromen van riekdom
dromen van altied meer
dromen van altied groter
dromen van altied beter

*
ze vergeten
de grote riekdom
die ze al jaoren bezitten

Jan Veldhuizen (1941-2005); uut: De wiend blaost ok wel es
aandersomme. Gedichten.


Kuier deur De Braandemeer

De Rottige Miente is een prachtig gebied in et westen van West-Stellingwarf. Dichte in de buurt ligt et netuurgebied Braandemeer. Een roeg gebied, waoj' in twie uren (zes km) deurhenne kuieren kunnen. De naeme zol ofkomstig wezen van et ontstaon van dit stok netuur: een venebraand. Deur een diel van dit mooie stokkien Stellingwarf kuj' ok henne fietsen. In De Kuunder ligt een anlegplak veur boten. Pruuf uut disse dichtriegels de sfeer:

Et riet wi'jt hier mit alle wienden mit,
de voegels daansen deur et weer,
et held're waeter en et sobbig laand;
de puzelstokkies van et Braandemeer

Harmen Houtman (bron: Ni'je Oost-Stellingwarver 25-5-2011)


=================================================


Lendediek III

Elektrische paolen spinnen
mit heur zwatte draoden
een web van miemering
deur haastige lochten.

De dieze uut et waeter
wist tiedelik et asfalt uut,
een spinne lat een druppe valen,
op roestig stiekeldraod'

De zunne dri'jt zien kotte uren,
de wiend gieselt boom en blad,
et brune riet fluustert huut'rig
de diek waacht kalm en zwat.

Harmen Houtman
(uut:Dichterbi'j. Gedichten. Berkoop, 2008)


November

't Is weer gebeurd
mit alle uutbundighied van kleur en fleur.
Zo hier en daor lopt nog een koppel vee
te snuuien langs de kaant
de laeste gruunties op te zuken.
De sloden bin zo goed as dreuge.
Ja disse haast zal oons nog lange heugen,
want, 't is haost half november onderhaand.
De meerste bomen bin al kael.
Et blad ligt overal,
now bruun van kleur
en 't ritselt al mar deur
tot ok de laesten valen.
't Is zo heur tied
en wi'j geloven et haost niet,
mar 't is al half november onderhaand.
Die lochten, zo massief
in grauw en gries,
waoraachter al zo vroeg de vaele zunne ondergaot
en dan nog even mit een glundig goolden raand
zien best dot oons wat waarmte mit te geven,
want 't is al half november onderhaand

Lamkje Hof-de Boer (1908-1991)
(bron: Onder eigen volk. Wark uut de jaoren 1970-1976 van 24 Stellingwarver schrievers. Oosterwoolde, 1978)


=================================================

D'r is netuurlik vule en vule meer te lezen! Poëzie, verhaelen, romans in et Stellingwarfs, bi'jdregen over de tael, literetuur, volkskunde... Neem veur boeken en et tiedschrift 'De Ovend' kontakt op mit de Stellingwarver Schrieversronte. Kiek ok op de websteden die nuumd wodden in de eerste alinea op disse bladziede!
En klik an de meugelikheden links van disse bladziede. Ok daor vien ie hiel veul infermaosie die je uutkommen kunnen zol! Kiek daor ok veur et webstee-archief, mit ooldere berichten en zo.
En... koester mit oons et Stellingwarfs! Lees et, praot et, schrief et, vieter et gebruuk an!

=================================================

NI'JSTE ANPASSING VAN DISSE BLADZIEDE: 15-02-2020