De Stellingwarver Schrieversronte is et belangriekste instituut veur tael, literetuur, geschiedenis, volkskunde en identiteit van Stellingwarf. Stellingwarf is een biezundere regio in Zuudoost-Frieslaand (NL), daor de meensken vanoolds Stellingwarfs praoten. Et Stellingwarfs is een vorm van Nedersaksisch.
Oonze administraosie is los op deensdag tot en mit donderdag, van 9.00 tot 16.00 ure. Overleggen mit ere mitwarkers kan allienig nao tillefonische ofspraoke.
Tip: kiek ok es op oonze ere websteden www.stellingplus.nl en www.stellingia.nl! Woj' graeg vot-en-daolik weten wat een woord of uutdrokking uut et Stellingwarfs betekent? Klik dan ditte an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.


In lijn mit de laandelike coronaveurschriften is et kantoor van de Stichting Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop tot naodere tiedings slim beparkt eupen. De mitwarkers warken veural thuus. Mails en briefpost wo'n netuurlik behaandeld. Bestellings wo'n op donderdaegen verwarkt. Op 'e websteden is vanzels wel de hieltied et laeste ni’js te lezen.


NI'JS

Jaorvergeerdering Schrieversronte

Vanwegens corona mos de jaorvergeerdering van 2020 veurig jaor al een stokmennig keren uutsteld wodden. Het bestuur wol graeg de jaorvergeerdering dit veurjaor holen, mar ok halverwege april
zaten wi’j nog in een ‘lockdown’. Gelokkig meugen we wat corona betreft weer bi’j mekeer kommen.

Het bestuur stelt daoromme veur om de jaorvergeerdering te holen op zaoterdagmiddag 25 september 2021 van 14.00 uur tot 17.00 uur in et MFA in Berkoop. Al van 13.30 ure of kuj’m een koppien koffie kriegen.

De jaorverslaogen van 2019 en 2020 zullen die vergeerdering vaastesteld wodden, mar vanzels maekt de SSR der ok een gezellige middag van mit veurdrachten. De ni’je directeur Abel Darwinkel kan himzels die middag eindelik veurstellen an de leden van de Schrieversronte.

Jim bin d'r toch ok bi’j?

agenda


Fochtelervene belocht in kommende dokementaire ‘Van Iestied naor Wieshied’: van oergebied tot et netuurgebied van now. Tillevisieprissentaosie op 24 oktober die ankomt

Onderdehaand is de dokementaire ‘Van Iestied naor Wieshied’ hielemaole klaor,dat de première zal gauwachtig wezen. En wel op zundag 24 oktober op RTV Drenthe. De dokementaire, die bijna een ure duurt, zal dan middags om 13.00 ure en ok nog een keer om 15.00 ure uutzunnen wodden. Zo goed as zeker zal de film ok nog te zien wezen op Omroep Frieslaand, mar op dit mement is die daotum nog niet bekend.

Van oergebied tot et netuurgebied van now
Alle aspekten die mit et Fochtelervene te maeken hadden, of nog hebben, brengt de stichting Stellingwarver Schrieversronte (instituut veur tael en streekkultuur in Stellingwarf) mit disse filmperduktie naor veuren. Hoe ontston et gebied, wie woonden d’r, hoe leefden de meensken mit en op et vene, wat veraanderde d’r deur de jaoren henne, en wat is et belang van et vene as netuurgebied? Daorover geft de ni’je perduktie rejaol infermaosie.
Mit disse briede opzet wil de Stellingwarver Schrieversronte veural zien laoten wat et Fochtelervene deur de ieuwen henne west het: van oergebied tot van levensbelang veur de bewoners, tot et netuurgebied van now. Antrekkelik veur de meensken in de buurt en veur bezukers van heinde en veer.
De perduktie ‘Van Iestied naor Wieshied’ wodde financieel meugelik maekt deur Rabobaank Heerenveen-Zuidoost Friesland.

Maek gebruuk van disse anklikmeugelikhied om de trailer te zien en kom zo alvast in de kunde.

Et Fochtelervene - Van Iestied Naor Wieshied - Trailer #1 (2021):




Sietske Bloemhoff geft ommedaenken an Stellingwarver volkslieties in ‘De Nije’

Alhoewel ze mit pensioen is as SSR-direkteur, publiceert Sietske Bloemhoff nog ommeraek. Zoas in et septembernommer van et glossy-tiedschrift ‘De Nije’. Daor vertelt ze in hoe as ze in de begintied van de Stellingwarver Schrieversronte meer en meer in de kunde kwam mit traditionele volksmeziek in hiel Nederlaand, België, Duutslaand en meer, mar daornaost et biezunder in Stellingwarf en omgeving. Ze vertelt d'r over in ‘De Nije’ en ze brengt ok mooi drie teksten uut de Stellingwarver volkslietiestredisie. Et artkel lezen? Zie dan, uteraord, ‘De Nije’.


’Praot Drents met mij': mooie riegel podcasts as anvietering om Drents te praoten. En: d'r bin netuurlik ok al aorig wat podcasts in et Stellingwarfs!

Sund 3 meert maeken oonze Drentse naobers van et Huus van de Taol tegere mit RTV Drenthe een mooie riegel podcasts. De ofleverings die dislange maekt binnen, kuj’ beluusteren via de internetbladziede www.rtvdrenthe.nl/nieuws/168032/Nieuwe-Drentstalige-podcast-Praot-Drents-Met-Mij-trapt-af-met-William-Bossong
Een hiele aorigen iene is die mit Nobelprieswinner Ben Feringa.

Podcasts in et Stellingwarfs
Laot je niet nugen en praot dus mar Stellingwarfs mit elk, zoveul as ’t kan! Mooie podcasts in et Stellingwarfs bin d’r trouwens al langer, veur wie dat nog even ontgaon was. Ze bin via de volgende stellingplus.nl – websteebladziede te vienen; klik an www.stellingplus.nl/category/media/podcasts


Streektael op ‘e warkvloer: thema van de ni’je internationaole streektaelkonfereensie van de Stichting Nederlaanse Dialekten op 1 oktober 2021

Op 1 oktober die now ankomt wodt, in de Weke van et Nederlaans, in Oldenzaal de internationaole streektaalkonfereensie van de Stichting Nederlaanse Dialekten hullen. Thema is ‘streektaal op de werkvloer’. Iederiene is welkom om op die vri’jdag bi’j de konfereensie te wezen. Die zal wezen in Oldenzaal / Ooldenzeel, Hofkarke, Hofmeijerstraote 1. Meer technische info en et pergramme vien ie op www.nederlandsedialecten.org
De orgenisaosie is disse keer in hanen van de Overiesselakedemie, et Twentehoes en de Stichting Nederlaanse Dialekten. De eerste streektaelkonfereensie was intertied in Mestricht, de twiede, die sund doe ‘internationaol’ hiette, was in 2007 en wodde hullen in oons Noordwoolde, mit as heufdorgenisaoter de Stellingwarver Schrieversronte. Thema was ‘Streektaal en duurzaamheid’. De bundel mit lezings, mit o.e. Henk Bloemhoff zien bi’jdrege ‘De gemeentelijke basis voor streektaalbeleid: situatie en wenselijkheden’, is nog te koop bi’j de SSR.


GROOT Wateren: een OASE van WELDAAD

Et SSR-boek Uit de geschiedenis van Wateren, Zorgvlied en Oude Willem verscheen kwaolik een jaor leden. Dat wodde schreven deur Janneke Hielkema, Albertha Bloemhoff, Carl Jan Klok en Hans Salverda. Van Hans Salverda – uut Zorgvlied - staot op et punt van verschienen alweer een ni’j boek over dezelde regio: GROOT Wateren: een OASE van WELDAAD. Et vult et eerdere boek mooi an om zo te zeggen. D’r is veural ommedaenken veur twie biezundere onderwarpen, mar ok inkelde aandere, naoë zaeken kommen op 'e bodden.
In het vere verleden gongen de eerste bewoners op et plak wonen daor de beide beken Tillegröppe en Vledder Ao bi’j mekeer kommen. De buurtschop die ontston kreeg de naeme Groot Wateren; Klein Wateren lag in de buurt. Waoteren en Zorgvlied bin d’r laeter uut ontstaon. Veur de ontwikkeling van die beide dörpen het veural de Maotschoppi’je van Weldaodighied van groot belang west, mar ok de inzet van de bekende Lodewijk Guillaume Verwer was groot. Hi’j zorgde o.e. veur een hyptheekbaank en een segarefebriek in Zorgvlied.

Onderzuuk naor stienbakkeri’je
Anleiding veur et schrieven van dit boek was in et eerste plak et onderzuuk dat in 2020 en 2021 uutvoerd is naor een eerdere stienbakkeri’je, daor behalven Salverda ok de bojemkundige Ebbing Kiestra mit doende west het. Et repot van him en Salverda is in et twiede pat van et boek opneumen.
In et twiede plak wodt ingaon op et gebruuk van een peer vloeiweiden die eertieds naost de beide beken laggen. Bi’j vloeiweiden gaot et om een oold bevloeiingssysteem waor men waeter bi’j uut een beek die naost et laand ligt op gröslaand ’vloeien’ lat. Dat kan dan deur middel van een uutlaot weer weerommestromen in diezelde beek. Dit systeem wodde toepast om et laand te bemesten.

Dieverder marke
Ommedaenken is d’r dus ok veur ere interessaante onderwarpen die in meer of mindere maote mit de beide heufdonderwarpen van doen hebben. Zo is meer te lezen over de beide beken, de veurnaemste veldnaemen en et overgaon van grond van de Dieverder marke naor Waoteren Een veurnaem ding is ok dat d’r een kuierkaorte mit uutleg in et boek opneumen is en een riegel prachtige foto’s.

Sietske Bloemhoff zorgde veur vormgeving en omslag. Et gaot om een uutgifte in eigen beheer. Dikte: 88 bladzieden, pries: €7,50. Bestellen kuj’ bi’j Hans Salverda: hanssalverda@hetnet.nl.


Stellingwarver sutelaktie mooi op streek, en mit een Stellingwarfs pettien!

In september wodt d’r in Stellingwarf op maendag- en woensdagaovens weer suteld. De vri’jwilligers van de Stellingwarver Schrieversronte kommen an de deure mit een kroje vol boeken. Onderdehaand is d'r al in een tal westelike dörpen suteld. Mit naeme ditte staot nog op et pergramme: op maendag 13 september wodt d’r suteld in De Blesse, Blesdieke en omgeving. Op woensdag 15, maendag 20 en woensdag 22 september komt de sutelaktie naor Oost-Stellingwarf, onder eren naor Donkerbroek en Appelsche.
D'r is trouwens meer in die kroje te vienen as boeken, zoas een mooi wit pettien mit in rooie letters Stellingwarfs pettien. Dat laoj’ netuurlik niet an je veurbi'jgaon, en de pries is tiedens de sutelaktie ok mar vuuf euro!


Hans Gerritsen: 'Het Nedersaksisch is velen nog steeds erg dierbaar!', en Henk Bloemhoff: in elke kraante in Noord- en Oost-Nederlaand wekeliks een gedicht in et Nedersaksisch, dat zol mooi wezen!

In een helder en mooi illestreerd artikel beschrift journalist Joppe Gloerich in Elseviers Weekblad van 23 augustus de situaosie van et Nedersaksisch, zoks op basis van vraoggesprekken mit SONT-veurzitter Hans Gerritsen en mit SONT-siktaoris Henk Bloemhoff (eerder ok streektaelfunktionaoris Stellingwarfs). Een boel meensken is et Nedersaksisch nog de hieltied slimme dierber, nuumt Gerritsen, en ok buten de deure wodt et best nog wel een boel praot. Henk Bloemhoff wil graeg dat et Nedersaksisch meer kultureel ommedaenken krigt. Om te beginnen bi’jglieks elke weke een gedicht in et Nedersaksisch in alle kraanten van et hiele gebied. (Meer lezen kan op de bladziede ‘nieuws’ op sont.nl.)


Perf. dr. Theo Spek, dr. Meindert Schroor en drs. Dennis Worst spreken op ofscheids- symposium

De bekende specialisten die hierboven nuumd binnen zullen spreken op et symposium dat vanwegens et ofscheid van Sietske Bloemhoff as direkteur van de Stellingwarver Schrieversronte op 29 oktober holen wodden zal. Et symposium zal wezen in et MFA in Berkoop. In De Ovend van kommende maond oktober zal meer ommedaenken veur et symposium wezen. As de corona weer te stark de kop opstikt dan zal et symposium as webinar te volgen wezen.


Stellingwarver dichters en vertellers in aktie in 'Te Kunst en te Kuier'

Zoas hoopt wodde gebeurde et: et wodde een mooi keunstweekaende op 4 en 5 september. Et weer warkte meraokels mit. Stichting Kunstwerf eupende et ni’je seizoen mit een uutgebreid kultureel pergramme. Dat is in et plak van de jaorlikse keunstroute. Titel van de mannefestaosie: ‘Te kunst en te kuier’. Et thema was: Open!, of, in geef Stellingwarfs: Eupen!. Op 13 plakken weren niet allienig beeldende keusteners die heur wark zien laoten, mar ok muzikaanten, vertellers en meer. En netuurlik ok Stellingwarver woordkeunsteners. Attie Nijboer en Grietje Bosma dreugen op zaoterdag- en zundagmiddag gedichten veur in de tuun van Galerie Friesgoed in Ni’jberkoop. Freddie de Vries was op zaoterdagmiddag te vienen op et adres Veneboeren 12 in Makkinge, en Femmie van Veen was daor op zundagmiddag. Veerder het de Berkoper Fred Hokestra opreden op zundag tussen de middag, in de karke van Else. Disse keunstmannefestaosie was verspreided over zo goed as hiel Oost-Stellingwarf, kreeg veul bezukers en is ommeraek wardeerd.


’Houd je goed! Brieven aan een dienstweigeraar 1935/1936/1937’. Bezorgd en ingeleid door Lammert Gosse Jansma, m.m.v. van Anne Veenstra. Ni'j boek bi'j de Stellingwarver Schrieversronte, grootkaans in september klaor

Lammert Jansma, de vroegere direkteur van de Fryske Akademy, vertelt in dit ni'je Schrieversronte-boek over zien schoonheit Fokke Veenstra en die zien bruur Jan. Beide weren idealist, ze weigerden dienst (ok burgerdienst), weren anhangers van et socialisme en anarchisme en weren gehielonthoolder. Deurdat ze de dienst weigerden, belaanden ze beide in de gevangenis. Van daoruut schreven ze mit femilie, kammeraoden en meensken mit dezelde idenen en opvattings as heur. Mit naeme in de omgeving van Appelsche weren dat d’r nogal wat. D’r was in Appelsche een hiele groep, ok veul jonge meensken, mit dezelde idenen angaonde socialisme, anarchisme, antimilitarisme en gehielonthoolding. Nao de dood van Fokke bin de brieven in et bezit kommen van zien dochter, die et belang d’r van veur heur heit mar ok veur eren zag, en zi’j het ze beweerd. An de haand van die brieven het Jansma een opmarkelike periode uut de geschiedenis van en rond Appelsche beschreven, mar hi'j dee ok nog es hiel veul extra onderzuuk. Dat ‘Houd je goed!’ zal ok daoromme veur mennigiene een butengewoon interessaant boek wezen.
Et Nederlaanstaelige boek wodt in een beparkte oplaoge drokt deur PUMBO in Zwaag. Et zal €27,50 kosten gaon en zal allienig bi'j de Stellingwarver Schrieversronte te koop wezen. Meensken die belang bi'j et hebben, kun dat now et beste mitien risserveren deur een mailtien te sturen naor info@stellingwarfs.nl.


Tael van de Klonies veurig jaor beschreven

Over de Wereldarfgoedstaotus van een tal van de Klonies van Weldaodighied is her en der positef schreven uteraord. Veur et et nog niet wus: over de geschiedenis is netuurlik rejaol schreven, mar ok over de tael. Dat is deur Philomène Bloemhoff-de Bruijn: ‘De taal van de kelonietoeften uit Willemsoord’. In: Jaorboek Nedersaksisch 1 (2020): 48-63.


Stellingwarver kollums van Jan Koops op Omroep Frieslaand Radio

De wekelikse kollum van Jan Koops op Omroep Frieslaand is de hieltied op donderdag. De tied: van 8.10 – 8.15 ure.


Ni’jste Ovend is d’r: een mennigte an verhaelen, gedichten en ni’jgies

De Ovend, 49ste jaorgaank no. 4, augustus 2021 is op 'e wereld. Mit verhaelen van Harmen Houtman, Jan Koops, Carol Klok, Jaap Sikkema, Kjest Herder; mit gedichten van Attie Nijboer; mit een kollum ok van die heur haand; ni’js deur Sietske Bloemhoff over de dokementaire over et Fochtelervene, daor de prissentaosie van in september veurzien wodt; en nog es ni’js van heur over ‘Houd je goed – Brieven aan een dienstweigeraar’, een boek van Lammert Jansma dat in de loop van de kommende maonden verschienen zal bi’j de Stellingwarver Schrieversronte. Henk Bloemhoff vertelt over et Jaorboek Nedersaksisch 2021 en al zo meer. Et eerste artikel in disse Ovend is om een hiele biezundere reden biezunder: Johan Veenstra blikt onder de titel ‘Wie bin ik dat me dit overkommen moch!’ weeromme op et kriegen van ze Zulveren Anjer (veer meer: zie veerder op disse webstee). Mar netuurlik wodt dat artikel veurofgaon, de naeme zegt et al, deur ‘Et Veuroffien’, et inleidinkien daor redakteur Jan Koops ok disse Ovend weer mit eupent.


Klonies van Weldaodighied now op Wereldarfgoedlieste

D’r is eerder drok an warkt en et het even duurd, mar now is et zoveer dat de vlagge uut kan. De Klonies van Weldaodighied in Veenhuzen, Frederiksoord en Wilhelminaoord ('oons' Oostvierdepatten onder Noordwoolde inbegrepen) bin tegere mit de laandbouwklonie in et Vlaamse dörp Wortel op ‘e Wereldarfgoedlieste zet. Zodoende bin ze now tegere ‘transnationaol Unesco Wereldarfgoed’.
De klonies bin in 1818 opzet deur een burgerinitiatief en hadden as doel aarme stadsbewoners an wark en veuruutzichten te helpen in gebieden die nog niet anmaekt weren. Et was een vroeg veurbeeld van stried tegen de aarmoede.
‘Et gedaachtegped dat d’r aachter zit, het van veul invloed west op ‘e ontwikkeling van et sociaol stelsen in Nederlaand mar ok daorbuten’, zo wodt angeven deur Kathleen Ferrier, veurzitter van de Nederlaanse Unesco kemmissie. [bron: nrc.nl]


Nedersaksisch meerst spreuken officiële regionaole tael

Zoe’n kwat van de 15-plussers bruukt thuus et meerst een ere tael as et Nederlaans. Dat kan gaon om een dialekt, een regionaole tael: Limborgs, Fries of Nedersaksisch, of om een ere taal, zoas Engels, Pools of Turks. Et bruken van regionaole taelen en dialekten verschilt naor gelang de regio, mar ok opleiding en leeftied bin van invloed. Dit dot blieken uut ni'je ciefers van et CBS-onderzuuk Sociaole saemenhang en welwezen, dat in 2019 onder roem 7,5 duzend personen uutvoerd is.
De drie regionaole taelen mit mekeer tellen veur 10 percent. De verdieling is zo: Nedersaksisch: 5 percent, Fries: 2 percent en Limburgs: roem 3 percent).

Et is de eerste keer sund 1998 dat over dit onderwarp een nationaol onderzuuk holen is dat baseerd is op een representatieve steekproef. De dielnemers gavven bescheid op de vraoge: ‘Welke tael of welk dialekt wodt bi’j jow thuus et meerst praot?’ Daorbi'j konnen ze kiezen uut een lieste mit 111 taelen en dialekten. Butendat konnen ze een tael of dialekt zels angeven as die niet op 'e lieste stonnen. Mit mekeer wodden 149 taelen en dialekten nuumd. Et hiele CBS-onderzuuk is nao te lezen op heur webstee, zie:
ww.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/28/kwart-15-plussers-spreekt-thuis-dialect-of-andere-taal-dan-nederlands
De uutgebreide risseltaoten bin publiceerd as artikel, dat op dat adres te vienen is: ‘Talen en dialect in Nederland – Wat spreken we thuis en wat schrijven we op sociale media?’
[bronnen: webstee CBS; veerder o.e. te vienen op/via neerlandistiek.nl en in Lochems Nieuws]


Rink van der Velde-priis overhaandigd an Johan Veenstra

Gistermiddag 15 juli 2021 was et zoveer dat Stellingwarver schriever Johan Veenstra de bekende Rink van der Velde-priis overhaandigd kreeg. Dat hadde al eerder zuld, mar de corona maekte dat dat niet kon.
Disse pries is nuumd naor de bekende Friese schriever Rink van de Velde, is twiejaorliks en wodde insteld deur de gemiente Smallingerlaand. De plechtighied was dus in Drachten. Veenstra kreeg de pries veur zien roman Vroeger is veurgoed veurbi’j. Disse Friese pries omvaemt ok de literetuur in de streektaelen in Frieslaand, en et Stellingwarfs as diel van et Nedersaksisch vaalt onder die formule. En, zo vun de jury, veur de meerste lezers van et Fries zal et Stellingwarfs ok gien bezwaor wezen, en is die tael eerder wat extra’s. Biezundere wardering nuumde de jury o.a. angaonde de sfeertekening en de beschrieving van de kerakters.
Disse keer weren d’r 21 boeken instuurd, waoronder drieje in et Stellingwarfs en iene in de streektael Bildts. De LC nuumt in zien verslag dat schriever Johan Veenstra gien te min an eerbewiezen het, want in juni kreeg hi’j de Zulveren Anjer, en twie maond eerder wodde hi’j al ereburger van de gemiente West-Stellingwarf. [bron: LC 15 juli 2021]




’Et Liek in de Lende’: literaire thriller van Johan Veenstra verschenen

Op vri’jdag 9 juli 2021 kwam et op ‘e wereld, Et liek in de Lende, literaire thriller van Johan Veenstra. Et multifunktionele centrum ‘De Stienze’ was, mit inachtneming van de coronabepaolings, aorig vol mit vrunden, bekenden en officials, waoronder wethoolder Roelof T. Hoen van de gemiente West-Stellingwarf. De Stellingwarver Schrieversronte hadde zorgd veur een noflik pergramme, waoronder een Johan Veenstra-kwis koppeld an et bekende pettien-op of pettien of spel. Hiel ludiek kwam et over dat de winner as ‘eerste pries’ et ‘eerste exemplaor’ van et ni’je boek kreeg. De aovend wodde mit opfleurd deur een optreden van Karst Berkenbosch en begeleider Mark Verbeek. Brocht wodden o.e. drie nommers van Berkenbosch zien langspeulplaete ‘Zaandgrond’. Een kot en speciaol optreden was d’r ok van kollega-schriever Harmen Houtman, krek as Veenstra geboren in Ni’jhooltpae.
Hoogtepunt van de aovend was netuurlik et optreden van de auteur zels, die fragmenten uut et ni’je wark veurlas, wiels hi’j ok op vraogen ingong die deur SSR-direkteur en prissentaoter van de aovend Abeld Darwinkel steld wodden.
‘Et Liek in de Lende’ gelt as een slim spannend boek. De schriever vertelt in wezen twie verhaelen die mit mekeer temaken hebben en an et aende van et boek bi’j mekeer kommen. Et tal bladzieden van et ni’je boek is 296, et is bunnen, en de pries en € 15,95. Et boek is te koop in alle goeie boekwinkels, bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop, tiedens de sutelaktie en bi’j de schriever thuus in Ni’jhooltpae. Wie niet bi’j de prissentaosie was en de schriever toch geern even om signeren vraogen wil, dat kan in de tied van de Eupen Stal, de bekende keunstmannefestaosie. Dan is Veenstra praktisch elke dag in et gebouw om te signeren.


ZEUVENDE ‘RAPPORTAGE VAN NEDERLAND‘ angaonde et Europees Haandvest veur regionaole taelen of taelen van minderheden eupenbaor

De Nederlaanse rieksoverhied het veur de zeuvende keer de staand van zaeken opmaekt van wat d’r deur de overheden in Nederlaand uut 't stee zet wodt om te voldoen an et Europese haandvest diel II. Et risseltaot is in de vorm van een repot. Dat is opleverd an de Twiede Kaemer en op dit websteeplak van de Kaemer te lezen:
www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2021Z09353&did=2021D20659

Et is ok bi'j de ere dokementen zet die d’r bi’j de Raod van Europa binnen angaonde de toepassing van et haandvest. Dat is op dit internetadres, dus liekas aandere dokementen:
}]www.coe.int/en/web/european-charter-regional-or-minority-languages/reports-and-recommendations#{%2228993157%22:[13]}

Nao dit soorte van oplevering komt een visitaosiekemmissie van de Raod van Europa (et ‘Committee of Experts’, ok wel: 'de Expertkemmissie') de situaosie schouwen. De kemmissie wodt in dit geval verwaacht in oktober of november van dit jaor.


Jaorvergeerdering Stellingwarver Schrieversronte op 25 september die now ankomt

Deur de corona mos de jaorvergeerdering van de Stichting Stellingwarver Schrieversronte van 2020 een tal keren uutsteld wodden. Et bestuur stelt now veur om die bi’jienkomst te holen op 25 september 2021, middags van 14.00 tot 17.00 ure in et MFA in Berkoop, inloop van 13.30 ure of. [bron: tiedinge van de buroredaktie in De Ovend 49 (2021) no. 3, blz. 20]


Stellingwarf – ien en al eigen Nedersaksische identiteit

Op ‘e reize in Stellingwarf en van die streek zoj’ graeg meer weten willen? Oonze eigen identiteit zit him in de eigen Nedersaksische tael, de rieke schrieveri’je daor in, de Stellingwarver volksverhaelen, de Saksische boerderi’jen die d’r vroeger rondomtoe weren, de verscheidenhied in et laandschop en in de riekdom an plaanten, dieren en voegels, in de schilderi’jen, tekenings en meer van bi'jveurbeeld D.K. Koopmans, Jehannes Mulders en meer – ja wat al niet.
Op zuke naor meer info? Dat kan o.e. deur te lezen in et boekwark Op zoek naar de Stellingwarver identiteit (1999). Mooie beelden van de Stellingwarver dörpen vroeger vien ie in De dörpen van Stellingwarf in oolde beelden (2012).


Stellingwarfs en aander Nedersaksisch hebben perspektief

Kotleden deden d’r weer doemverhaelen de ronde in mit naeme laandelike media, hoewel hier en daor toch wel mit wat positieve benaoderings. Et Nedersaksisch staot onder drok bi’j jongeren en zol op den duur verdwienen is de strekking. SONT-veurzitter dr. Hans Gerritsen schreef naor anleiding d'r van benaemens zien orgenisaosie een opiniërend stok. Et Nedersaksisch is springlevend, lat hi’j zien. Et is de ambisie van overheden en streektaelinstelings in et Nedersaksisch Taelgebied om de pesisie van et Nedersaksisch te verstarken. Tael is gien netuurverschiensel, vervolgt Gerritsen. Et wodt dreugen deur meensken. (…). De tael is doende mit een revival. Om die positieve trend vaaste te holen is netuurlik meer neudig en hi’j vervolgt dan ok: ‘Dat is dan ok de mooie opdracht veur de streektaelinstellings (…). Et Nedersaksisch het perspektief!' Gerritsen zien opiniestok verscheen o.e. in et Dagblad van het Noorden. De volledige tekst is ok te lezen op de SONT-webstee:
www.sont.nl > 'nieuws'.


Stellingwarver spreuken, en veul meer veur ankem jaor

Wie et Stellingwarfs Woordeboek kent, wet dat daor geweldig veul infermaosie in staot over de tael van oonze regio. Et is dan ok de belangriekste bron veur de Stellingwarver Spreukekelender die ieder jaor uutgeven wodt deur Uutgeveri’je Van de Berg in Almere. In de ni’je kelender veur 2022 bin de wereld an spreuken opneumen, zoas ok spreukies over wat veur weer et misschien wodden zal:) As de slakken kroepen, komt d’r regen (Berkoop) As de liester fluit, kan d’r wel es regen kommen (Steggerde), Awwe de klokke van Ni’jberkoop heuren, kriegen we vast regen (Buil)
Behalven spreuken en uutdrokkings is d’r ok een verscheidenhied an bi’jdregen van negen mitwarkers, bestaonde uut schrievers, dichters en kenners van de streek, in de kelender vienen. Daornaost bin d’r verhaelen en gedichten van vroegere schrievers in te lezen, en d’r kun een flink woord- en fotopuzelties oplost wodden.

Negen mitwarkers
We numen hier vanzels graeg even alle negen mitwarkers an de kelender van 2022, dat bin: Roely Bakker (verhaelen en gedichten), Harmen Houtman (gedichten), Koosje Hornstra (verhaelen en gedichten), Henk Jager (netuur), Attie Nijboer (gedichten), Sjoukje Oosterloo (verhaelen), Jan Schonewille (verhaelen) en Jaap Sikkema (verhaelen). De koördinaosie en saemenstelling was krek as veurgaonde jaoren in hanen van Sietske Bloemhoff, zi’j zorgde ok veur de taelstokkies en puzelties.

De kelender is te koop bi’j de boekwinkels in Wolvege en Oosterwoolde, en bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop (info@stellingwarfs.nl)


‘Wegens succes geprolongeerd’: Mannefestaosie Nedersaksische literetuur now weeromme te zien op www.sasland.nl > archief

Op 12 feberwaori 2021 wodde de Mannefestaosie Nedersaksische literetuur holen, in de vorm van een Zoom-konfereensie. As alternatief veur een gewoon symposium was de ‘mannefestaosie’ via live stream te volgen. Zoe’n 120 kiekers keken naor et 3,5 ure durende pergramme, wiels meer as 3200 kiekers et laeter zaggen of et nog es bekeken. Vier filmpies mit Nedersaksische auteurs uut et pergramme wodden aachterof al meer as 200 keer bekeken via sasland.nl.
Vanwegens die grote belangstelling blift de live stream in twie dielen te zien
www.sasland.nl/archief.

Nedersaksische dichters en schrievers die vertellen in et pergramme bin Chris Canter, naor anleiding van zien Drentstaelige boek Moenen, Johan Veenstra, bekend o.m. as romancier in het Stellingwerfs, Tonko Ufkes (poëzie en proza in et Grunninger Westerkertiers), Jannie Bakker (Nedersaksisch van Genemuden), Jan van Leeuwen (Oost-Veluws Nedersaksisch), akteur en theaterman in et Twents Laurens ten Den en dichter in et Aachterhoeks Derk Jan (Dick) ten Hoopen. Beschouwings over de Nedersaksische en Nederduutse literetuur wodden geven deur perf. dr. Doreen Brandt, hooglerer Nederduutse letterkunde van de Universiteit van Ooldenborg, dr. Hermut Lensing uut Greven over saemenwarking van Nederduutse en Nedersaksische auteurs en promoteren van vlak nao WO II, en dr. Henk Nijkeuter, letterkundespecialist, verbunnen an et Drents Archief in Assen. Haost alle teksten van et pergramme zullen nog veur de zomer verschienen in et Jaorboek Nedersaksisch 2 (2021).


Schrief een aktueel gedicht

Dat vragt de redaktie van de streekkraante-bladziede ‘Stellingwarver Zaeken’ (in 'Nieuwe Ooststellingwerver' en 'Stellingwerf'). 'Schrief een aktueel gedicht over alles wat aj’ disse weken mitmaeken’, zo is de oproep, en et verzuuk is zoks op te sturen naor info@stellingwarfs.nl. Zo vul op 16 febewaori et gedicht ‘Ni’je stilte’ van Harmen Houtman in 'Stellingwarver Zaeken' te lezen.


Bi'j' liefhebber van Twitter?

Aj' nog gien volger van de Stellingwarver Schrieversronte op Twitter binnen en Twitter is krek wat veur jow, wor dan volger van www.twitter.com/stellingwarfs


’Stillestaon en weer deurgaon’: bundel mit biezundere gedichten

‘Om behalven et verdriet ok et locht toe te laoten in de wetenschop dat herinnerings blieven,’ zo geven Grietje Bosma en Attie Nijboer an in heur ni’je bundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’. Et is iene van de redens waoromme zi’j tegere disse bundel mit gedichten schreven. Gedichten,die troost en steun bieden kunnen en haandvatten anrikken om verlös te verwarken en om mit rouw omme te gaon.

Rouw, verlös, hoop en steun
Oflopen weke verscheen disse biezundere dichtbundel bi’j de Stellingwarver Schrieversronte in Berkoop. De gedichten in ’Stillestaon en weer deurgaon’ gaon over rouw en verlös, mar veural ok over hoop. Hoop dat d’r nao een zwaore periode ok weer locht schienen mag veur meensken die mit wat veur vorm van rouw dan ok te maeken hebben of die mitmaekt hebben.
De gedichten bin allemaole schreven vanuut de eigen gedaachten en gevulens van beide vrouwluden, somstieden ok vanuut eigen erverings. De inhoold van de gedichten is arg inlevend en ansprekend; de verschillende onderwarpen bin op kundige wieze verwoord. Et boek zal ok daoromme deur veul lezers arg wardeerd wodden. Veul lezers zullen liekewel veul steun ondervienen bi’j et lezen van de gedichten. Dat zal vaeks zo wezen om et herkennen van gevulens, mar ok vanwegens et op een spoor zetten van gedaachten die hulpe bieden.

Foto’s
De gedichten in et boek bin veur een groot pat verwarkt in foto’s die nauw bi’j de inhoold ansluten. De foto’s bin veur et grootste pat maekt in en veural om et huus van Grietje Bosma in Sunnege. Op verzuuk van de beide dichters zorgde Sietske Bloemhoff veur die foto’s, mar Grietje zorgde ok zels veur een pat d’r van. Sietske Bloemhoff zorgde daornaost veur de vormgeving van et boek, i.s.m. BVK Vormgeving uut Haulerwiek.

Rouwmappe
De dichtbundel ‘Stillestaon en weer deurgaon’ kan zien wodden as een vervolg op de ‘Rouwmappe’ zoas de Stellingwarver Schrieversronte die eerder uutgaf. In die mappe bin (veurbeeld)teksten en gedichten opneumen die meensken bruken kunnen veur rouwkaorten of veur ofscheidsdiensten. In de mappe zitten butendat cd’s mit Stellingwarver meziek die ok bruukt wodden kund bi’j ofscheidsplechtigheden. Veur disse mappe zorgden indertied Attie Nijboer en Jan Schonewille. De mappe is in et bezit van de meerste Stellingwarver uutveertverzorgers, mar is ok te lien bi’j de Stellingwarver Schrieversronte.

Prissentaosie
Vanwegens corona is d’r gien speciaole prissentaosie van de ni’je dichtbundel. Et doel is om d’r laeter in et jaor nog extra ommedaenken veur te hebben.
‘Stillestaon en weer deurgaon’ telt 120 bladzieden en is te bestellen via info@stellingwarfs.nl, mar et boek is vanzels ok te koop in de boekhaandel.


Wereld van Stellingwarver prachtboeken: doe jezels een plezier in veurjaor, zommertied, haast of wintertied: antugen en lezen mar!

Disse boeken brocht de Stellingwarver Schrieversronte de laeste tied in de verkope, soms in saemenwarking mit aanderen. Prachtboeken over oonze tael, kultuur en geschiedenis - daor hebben oonze veuroolden allienig mar van dromen kund. Boeken die je dus niet ontgaon meugen! Dat: laot ze je niet ontgaon, antugen mar!

- Et Liek in de Lende: literaire thriller van Johan Veenstra (Berkoop, 2021)
- Vrede en vri’jhied: hiel biezunder tiedschriftnommer verschenen, in verbaand mit 75 jaor bevri'jding: speciaole oflevering van 'De Ovend' (veurjaor 2020)
- Luudklokken en klokkestoelen in Stellingwarf, deur Jan Koops en Sietske Bloemhoff (Berkoop, 2019)
- Stillestaon en weer deurgaon, deur Grietje Bosma en Attie Nijboer.
Biezundere dichtbundel angaonde rouw, verlös, hoop en steun. Hoop dat d’r nao een zwaore periode ok weer locht schienen mag veur meensken die mit wat veur vorm van rouw dan ok te maeken hebben of die mitmaekt hebben (Berkoop, 2020)
- Et Evangelie neffens Markus, deur Rienk Klooster, Jan Koops en Erica Plomp-den Uijl (Berkoop, 2020)
Stellingwarvers bin Saksische Stellinga’s – dus misschien tóch? Anwiezings uut een 16de- en een 17de-ieuwse tekst, deur Henk Bloemhoff m.m.v. George van der Vliet; bestelber via boekenbestellen.nl (Zwaag, 2020)
- De Wereld van Zander. Herinneringen van de vrome landverhuizer Zander Jacobs Klooster (1820-1906) uit Donkerbroek. Een Stellingwerfs egodocument, getranscribeerd, ingeleid en van een uitgebreid notenapparaat voorzien door Rienk Klooster (Berkoop, 2019)
- As ik kiezen moch. Verhaelen. Verhaelebundel van Harmen Houtman. (Berkoop, 2019)
- Ok et beste peerd stroffelt wel es. Stellingwarver verhaelen van Freddie de Vries (Berkoop, 2018)
- Vroeger is veurgoed veurbi’j. Zeuvende roman = 28ste literaire boek van Johan Veenstra (Berkoop, 2018). Bekroond mit de Rink van der Veldepries 2020
- De raadselachtige gemeentewapens van de Stellingwerven, deur Frans Wuijts (Berkoop, 2017)
- Veldnaemen van Stellingwarf VII: OOSTERWOOLDE, deur M. Dijkstra. G. van der Meulen, Tonie Spijkman, Lieuwe Tiesinga, Albert Oost, Henk Bloemhoff en Dennis Worst (Berkoop, 2017)
- Omme de donkerheyt der vergeteniss. 500 jaar Oost- en West-Stellingwerf. 1517-2017. = Symposiumbundel (Berkoop, 2017)

IE VIENEN ZO ONGEVEER ALLE BOEKEN DIE TE KOOP BINNEN OPNUUMD IN DE STELLINGWARVER SUTELKRAANTE 2019 - MIT OVER DE NI'JSTE BOEKEN VEUL INFO.
Klik daorveur an:
Boekekraante 2019


Omroep Odrie: vlakbi'j, uut de eigen streek en mit eigen tael en meziek: Odrie

Veur wie et nog niet wus: Omroep Odrie in Oost-Stellingwarf het twie hiele mooie pergrammes in en mit streektael en streektaelmeziek. Ze wo'n hieronder nog es nuumd. Die lekaole omroep is te heuren op 106.9 FM, kabel 104.1 FM.
Veur wie dit ok niet wus: via internet kuj' Omroep Odrie ok goed heuren:
http://www.radioviainternet.nl/omroep-odrie.

Die streektaelpergrammes dat bin:

Op de vri'jdag:
16:00 ure: Huus en Hiem (herhaeling van de zundag d'r veur)
17:00 ure: Singeliers, meziekpergramme in de streektael. Prissentaosie: Henk Kroese, Evert de Boer, Sietske Bloemhoff, Baukje Oosting, Hans Koopmans.
Techniek: Jitze Hofstra

Op de zundagmorgen:

10.00 ure: Singeliers. Herhaeling van de vri'jdag d'r veur (zie boven)
11.00-12.00 ure. Huus en Hiem. Stellingwarfs tael- en kultuurpergramme mit hiel wat zaeken die in huus en op et arf gebeuren. Prissentaosie: Hendrik Betten. Techniek: Peter Cruiming.


Woj' graeg mitien weten wat een Stellingwarfs woord inhoolt of hoej' et schrieven moeten?

Klik dan an: www.stellingplus.nl/wp-content/uploads/2010/10/woordenboek3.pdf.


Stellingwarfs Woordeboek, et grote, vierdielige, ok op internet in te zien

Ok de grote bruur van et haandwoordeboek, et Stellingwarfs Woordboek in vier dielen, mit woordverklaorings, uutspraoke, veurbeeldzinnen, vaaste verbienings, spreekwoorden en meer is op internet in te zzien. Zuuk daorveur veerder via disse link: www.stellingia.nl


Femilieberichten in et Stellingwarfs

Riegelmaotig wo'n wi'j vraogd om hulpe bi'j et schrieven van een tekst in et Stellingwarfs, bi'j et maeken van een opschrift, bi'j et bedaenken van een naeme in et Stellingwarfs of bi'j et opstellen van een femiliebericht in et Stellingwarfs. Et is hiel goed dat zoks gebeurt. De Stellingwarver Schrieversronte bestaot as instelling ok om meensken bi'j zok soorte van dingen te helpen. En wi'j helpen jim graeg, dat blief d'r mar niet lange over piekeren. Bel of mail oons dus, oons tillefoonnommer is 0516-451108. Om te mailen kuj' hier an de linkerkaante 'kontakt maeken' anklikken.


=================================================

Even tussen alles uut mit een gedicht? Lees dan nog even veerder!


Dörp

Onder bomen huukt
Zunne op oolde stiender
Toeholen veur elk
Weerkennende dagzeggen
Weer thuus wezen

Wim de Boer
[Wolvege, 25 juni 2010]


Veurjaor

Gruun en bluui,
voegelgeluden,
alles lopt uut.
Van vochtige grond
de lochten,
de bloemen
in heldere kleuren.
Andrang om buten te gaon,
in een blussien waarme wiend te staon.

Wim de Boer
[Wolvege, 15 meie 2017]


Baai van De Somme

D’r is gien zee, d’r is gien laand,
De plaanten staon et zoolt,
Daor gaot en komt weer
Et waeter – ni’j noch oold,
Et slik koekt an en
van is ‘t verloop
Gieniene vernemt een
greens

Wim de Boer,
augustus 2019/2020


Winteraovend

Jong was ik en de kastaovend wit
naor de karke gongen wi’j
deur de knisterende sni’j
de zulveren maone leup boven mit

Et kastverhael dat mossen we weten
mar de film over Nils Holgersson
die op een gaanze vliegen kon
weren beelden om nooit te vergeten

Thuus lekker waarm mit zien allen
bi’j de boom mit keerzen en ballen
an de poeiermelk en krentebrood

Niks kon veur mi’j de sfeer vergallen
laeter kon ’t nog wel es tegenvallen
mar doe was ik al lange groot

Koosje Hornstra, in De Ovend jg. 47 no. 6 (2019



De draod

Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval
Die komt aachter jow an
Die rolt veur je uut
Strak trokken, soms mit kneupen
Is hi'j van binnen uut begonnen
En gaat tot et ande mit je mit
Mar niet iene wet waor as et aende begint
Deur et leven lopt een draod
Een draod van tied en toeval

(Uut: Stien van Anne, Storm in et leven. Berkoop, 2004, 2e drok)


spiegeling

langdurige mementen zwiegen
et staorigan verdwienen
van woorden en tieden
vlochtig, lochtig as waeterjuffers
wodt et heden kleinder
daanst deur grune sprieties
spiegelt him nog even en
is inienend
vot

Willem Jan Teijema (in: Doe gebeurde et. Stellingwarver Schrieversronte, Berkoop, 2001


Riekdom

rusteloos
jaegen de meensken
aachter heur dromen an

dromen van riekdom
dromen van altied meer
dromen van altied groter
dromen van altied beter

*
ze vergeten
de grote riekdom
die ze al jaoren bezitten

Jan Veldhuizen (1941-2005); uut: De wiend blaost ok wel es
aandersomme. Gedichten.


Kuier deur De Braandemeer

De Rottige Miente is een prachtig gebied in et westen van West-Stellingwarf. Dichte in de buurt ligt et netuurgebied Braandemeer. Een roeg gebied, waoj' in twie uren (zes km) deurhenne kuieren kunnen. De naeme zol ofkomstig wezen van et ontstaon van dit stok netuur: een venebraand. Deur een diel van dit mooie stokkien Stellingwarf kuj' ok henne fietsen. In De Kuunder ligt een anlegplak veur boten. Pruuf uut disse dichtriegels de sfeer:

Et riet wi'jt hier mit alle wienden mit,
de voegels daansen deur et weer,
et held're waeter en et sobbig laand;
de puzelstokkies van et Braandemeer

Harmen Houtman (bron: Ni'je Oost-Stellingwarver 25-5-2011)


=================================================


Lendediek III

Elektrische paolen spinnen
mit heur zwatte draoden
een web van miemering
deur haastige lochten.

De dieze uut et waeter
wist tiedelik et asfalt uut,
een spinne lat een druppe valen,
op roestig stiekeldraod'

De zunne dri'jt zien kotte uren,
de wiend gieselt boom en blad,
et brune riet fluustert huut'rig
de diek waacht kalm en zwat.

Harmen Houtman
(uut:Dichterbi'j. Gedichten. Berkoop, 2008)


(S)limmerikkien

Een bakker vun vlak bi’j de Kuunder
een grote betoverde nuunder.
Daor zat et begin
van een zeemeermin in!
Now bakt hi’j ze nog even bruunder!

(Jouk, schoelnaeme van Martinus Bakker)


November

't Is weer gebeurd
mit alle uutbundighied van kleur en fleur.
Zo hier en daor lopt nog een koppel vee
te snuuien langs de kaant
de laeste gruunties op te zuken.
De sloden bin zo goed as dreuge.
Ja disse haast zal oons nog lange heugen,
want, 't is haost half november onderhaand.
De meerste bomen bin al kael.
Et blad ligt overal,
now bruun van kleur
en 't ritselt al mar deur
tot ok de laesten valen.
't Is zo heur tied
en wi'j geloven et haost niet,
mar 't is al half november onderhaand.
Die lochten, zo massief
in grauw en gries,
waoraachter al zo vroeg de vaele zunne ondergaot
en dan nog even mit een glundig goolden raand
zien best dot oons wat waarmte mit te geven,
want 't is al half november onderhaand

Lamkje Hof-de Boer (1908-1991)

(bron: Onder eigen volk. Wark uut de jaoren 1970-1976 van 24 Stellingwarver schrievers. Oosterwoolde, 1978)


=================================================

D'r is netuurlik vule en vule meer te lezen! Poëzie, verhaelen, romans in et Stellingwarfs, bi'jdregen over de tael, literetuur, volkskunde... Neem veur boeken en et tiedschrift 'De Ovend' kontakt op mit de Stellingwarver Schrieversronte. Kiek ok op de websteden die nuumd wodden in de eerste alinea op disse bladziede!
En klik an de meugelikheden links van disse bladziede. Ok daor vien ie hiel veul infermaosie die je uutkommen kunnen zol! Kiek daor ok veur et webstee-archief, mit ooldere berichten en zo.
En... koester mit oons et Stellingwarfs! Lees et, praot et, schrief et, vieter et gebruuk an!

=================================================

NI'JSTE ANPASSING VAN DISSE BLADZIEDE: 23-09-2021