‘De beekdallandschappen van de Zuidelijke Friese Wouden’ (Jan Slofstra)
De westrand van het Drents-Friese Plateau wordt gekenmerkt door een aantal van oost naar west lopende rivieren of zo men wil beken. Zij zorgen voor de geleding van het gebied in een aantal beekdallandschappen. In deze bijdrage wordt aandacht besteed aan de drie grote beekdallandschappen van de Zuidelijke Friese Wouden, die van De Boorne, De Kuunder en De Lende. Er zal allereerst worden stilgestaan bij de gemeenschappelijke kenmerken van deze landschappen, maar vervolgens ook bij de onderlinge verschillen. Het vaststellen van de dynamische verhouding tussen deze overeenkomsten en verschillen is het doel van deze landschapshistorische verkenning. Wellicht dat we aldus de geschiedenis van De Lende in een zinvol vergelijkend perspectief kunnen plaatsen.
Chronologisch gezien begint deze bijdrage in de derde ijstijd en eindigt in het midden van de vorige eeuw. Dat lijkt ambitieuzer dan het in feite is, omdat we met reuzenstappen door de geschiedenis gaan. De stappen worden kleiner na het begin van de agrarische veenkolonisatie rond 1000. Daarna volgen we de transformaties van het landschap in de volle en late middeleeuwen, de periode van de commerciële veenafgravingen en de latere ontginningen. Juist door zo’n langetermijnverkenning kan het beeld van de overeenkomsten en verschillen tussen de beekdallandschappen scherp worden ingekleurd.