Op vri’jdagaovend 23 oktober hullen Stellingwarver Schrieversronte en Stichting Kunstwerf tegere een biezundere peblieksaovend over de streekkultuur en geschiedenis. Dat was in zael De Zon in Oosterwoolde. Veur et schoft vertelde streekkenner Geert Lantinga van Wolvege over de vroege geschiedenis van Stellingwarf, tot de tied dat de eerste dörpen ontstaon binnen. Daorbi’j kreeg de geologie van et gebied roem ommedaenken, waorbi’j ok de bewoningsmeugelikheden in de prehistorie inzichtelik maekt wodden. Ok de naor verholing weinig meugelike woonplakken die tot et jaor duzend grootkaans boven de gruuiende venelaoge uut stikken bleven, kwammen an de odder en sprakken tot de verbelinge. De meeste dörpies moe’n ontstaon wezen van de revierties uut, zoas in et geval van Peperge; een mooi veurbeeld dat Lantinga uutstokte mit hulpe van helder fotomateriaol. Biezunder was ok zien uutleg van een superoolde loop van de revier De Rijn, niet naor et westen mar via oons noorden richting Noordzee.
Nao et schoft vertelde Klaasje Herder uut Oosterwoolde drie verhaelen uut de bundel volksverhaelen die eerder naoverteld en opschreven weren deur Wiebe Jager, onder de schoelenaeme Wube Lamers van de Kuunderwal. Jaeger leefde van 1912-2001 en woonde in Berkoop, eerst ok an de ere kaante van De Kuunder, niet zo veer van de Kiekebarg. In 2011 wodde zien bundel volksverhaelen “Mien wegen bin duustere paeden, Oolde verhaelen uut Stellingwarf” opni’j uutgeven deur de Stellingwarver Schrieversronte. Et gaot om de twiede, uutbreide edisie van een uutgifte mit dezelde naeme uut 1980. Van de oorspronkelike uutgifte gaon 47 van de 52 verhaelen weeromme op ‘de volksmond’.
Vertelster Klaasje Herder hadde keuzen veur “Starke Garke”, “De laete zwelver” en “Et verhael van de Pietermannen”. Taelkundige Henk Bloemhoff vertelde tussendeur over de geschiedenis van et volksverhaele-onderzuuk ok hier bi’j omme, over de tredisie die begon mit naeme mit et wark van de bekende Duutse breurs Jacob en Wilhelm Grimm, en over de kenmarken van Jaeger zien volksverhaelen. Jaeger het die veural van aandere, ooldere vertellers heurd, uut et hiele gebied van Stellingwarf en et gebied van de tegenwoordige gemiente Stienwiekerlaand. “De laete zwelver” bliekt een ‘gewoon verhael’ te wezen mit bi’jgeleuf as centraol punt, “Starke Garke” is een zonuumde zwarfsaege en “Et verhael van de Pietermannen” is een ‘memoraot’, een verhael dat ‘uut de herinnering’ weg verteld wodt en in dit geval een ofschrik-effekt het naor kiender toe. Et zegt in wezen: ‘Kom niet in de buurt van de Kuunderkolken, die bin hatstikke geveerlik’.
De kleine tachtig belangstellenden geneuten tot et laeste van disse aovend en verschillenden praotten in de pauze en naotied nog deur over de geschiedenis en over de verhaelen die ze heurd hadden.